Titel en omslag van De Woordsmid zullen menig boekliefhebber weten te verleiden. Toch kan iets er aan de buitenkant heel mooi uit zien en aan de binnenkant flink tegenvallen. Hoe zou dat bij dit boek zijn? Katy en Sanne zochten het uit. En in een boek waarin alles draait om woorden, konden ze natuurlijk niet anders dan het boek aan de hand van woorden bespreken.

- Door Katy en Sanne -

Korte samenvatting

In de stad Ark heerst een streng regime. Inwoners krijgen alleen eten en drinken op vertoon van bonnen en er mag alleen gesproken worden in Lijst: een taal die bestaat uit 500 voorgeschreven woorden. Als leerling-Woordsmid is Letta medebeheerder van de Lijst. Als ze te horen krijgt dat Benjamin, haar docent, is overleden tijdens een expeditie, moet zij zijn plaats innemen. Maar is hij wel dood? Letta besluit de waarheid te achterhalen en ontdekt een gruwelijk geheim…

De tien woorden

• Ark

Sanne: Ark is de plaats waarin De woordsmid zich afspeelt en herbergt de overlevenden na een ramp. Ark wordt geregeerd door John Noa, maar of het ook een echt veilige haven is, valt te betwisten. Ark... Noa... Doet je dat aan iets denken? De enigszins oplettende lezer zal elementen uit het verhaal van de ark van Noach herkennen. Soms lijkt het zelfs een hervertelling van het verhaal te zijn. Toch heeft Forde genoeg unieke elementen toegevoegd om De woordsmid net even anders, eigentijds en spannend te maken.

• Woordsmid

Katy: Letta en Benjamin hebben een beroep dat wij niet kennen, ze zijn woordsmid. Het is hun taak om de mensen van woorden te voorzien. Ze schrijven ze op kaartjes, stoppen ze in dozen en leveren ze af. Wie extra woorden nodig heeft om een beroep uit te kunnen oefenen, kan ze bij hen bestellen. Hierdoor spreekt Letta de oude taal, maar veel kansen om die te spreken heeft ze niet.

• Lijst

Sanne: Lijst is de taal die in Ark wordt gesproken. Lijst bevat 500 woorden die zijn toegestaan om te gebruiken. Nu denk je dat 500 woorden best wel veel is, maar al lezende blijkt dat er ook een heleboel woorden niet zijn toegestaan. Vooral woorden die mensen kracht en liefde geven, zoals 'hoop' en 'muziek'.

• Woord

Katy: De hoofstukken van het boek worden gemarkeerd door een woordkaartje met daarop een Lijst of een niet-Lijst woord. De uitleg die erbij gegeven wordt is bondig, want iets anders laat Lijst niet toe. Woorden worden beschouwd als de kern van alle kwaad. Zonder taal zouden er geen problemen zijn. Het boek zal de lezer zeker laten nadenken over het belang van taal. Hebben we taalnodig? Hoeveel woorden hebben we nodig om te overleven? Hoeveel woorden hebben we nodig om goed met elkaar te kunnen communiceren?  

• Ketter

Katy: In tegenstelling tot onze historische verhalen waarin het woord ketter vaak verbonden wordt aan religie, gaat het in dit plot over wetenschappers en kunstenaars. Kennis en artistieke uitingen zijn verboden. Er wordt gedacht dat ze de oorzaak zijn van de ramp. Wie gepakt wordt, verdwijnt in de gevangenis en wordt zelfs gemarteld. Letta staat dan ook voor een onverwacht probleem wanneer een jonge, gewonde ketter onverwacht de winkel binnenkomt.

• Hoop

Sanne: "Hoop - het verlangen dat diepe wensen uitkomen." Hoop is een van de verboden woorden in Ark, niet-Lijst dus. Toch straalt het hele verhaal hoop uit. Hoop dat het goed komt met Ark, hoop dat John Noa toch niet zo kwaaie pier is, hoop dat de ouders van Letta nog opduiken, hoop dat Benjamin niet dood is, hoop dat alles beter wordt... Deze hoop zorgt ervoor dat je blijft lezen en wilt weten hoe het verhaal afloopt.

• Zoektocht

Sanne: De zoektocht van woordsmid in spe Letta is veelomvattend. Niet alleen is ze op zoek naar de woordsmid, haar leraar, en naar de waarheid over wat er met hem is gebeurd, diep in haar hart kan ze ook niet geloven dat haar ouders echt om het leven zijn gekomen. Ook het leven in Ark blijkt gedurende haar zoektocht toch niet zo goed geregeld als ze altijd dacht. En zijn de maatregelen van leider John Noah wel met de beste bedoelingen opgelegd? Waar draait het nou echt om in het leven? Pittige vragen voor een tiener, die zorgen voor een zware zoektocht.

• Salie

Katy: In het boek gaat de geur van salie gepaard met vriendschap. Het is de geur die Letta aan Marlo toeschrijft en dankzij hun groeiende vriendschap ontdekt de jonge woordsmid veel over het leven buiten de stadsmuren en het belang van culturele vrijheid. Zonder nadenken ontfermt Letta zich over Marlo en doorheen het verhaal doet hij op zijn manier hetzelfde voor haar.

• Toekomst

Katy: Het verhaal speelt zich af in een toekomst die niet eens zo ondenkbaar is. De Smelt heeft ervoor gezorgd dat het water naar een torenhoog niveau steeg en een groot deel van de wereld verzwolgen werd. In tijden waarin klimaatopwarming een hot topic is, is het een actueel scenario. Er zijn maar weinig mensen die de rampspoed hebben weten te overleven en zij wonen samen op één plek: Ark.

• Water

Sanne: Water speelt dus een belangrijke rol in De woordsmid. Door klimaatsveranderingen is de aarde uit evenwicht. De watervoorziening en -voorraad is daardoor slecht. De flessen water worden streng verdeeld en er moet heel zuinig mee om worden gegaan. Later in het boek dreigt nog een gevaar met het water. Heel onopvallend heeft Forde een belangrijke rol weggelegd voor het water. 
Water lijkt oneindig en ook aan De woordsmid lijkt nog geen einde te zijn gekomen. Zou het water in een vervolg de show stelen?

Conclusie

Sanne: Het sterke plot en de fijne schrijfstijl maken De woordsmid voor mij tot een bijzonder boek. Ik kan het iedereen aanraden die van spanning en mysterie houdt, maar ook waarde hecht aan een mooie boodschap. Het boek bevat wel wat moeilijke woorden en de kern van het verhaal zal jonge lezers nog ontgaan. Daarnaast bevat het boek heftige stukjes, waardoor ik De woordsmid vooral aan tieners vanaf een jaar of 12-14 zou aanraden om te lezen. 

Katy: De woordsmid gaat uit van een origineel idee, doordat het taal zo centraal zet. Uiteraard zijn er al eerder boeken geschreven over een onderdrukkende samenleving, maar toch stelt De Woordsmid nieuwe vragen en doet de lezer (11+) zo nu en dan stevig nadenken. Het verhaal leest vlot, ondanks de dialogen in Lijst. Doordat het kader voor dit woordgebruik al snel duidelijk is, vormt het geen echte hindernis. Zwaardere thema’s worden niet uit de weg gegaan en het verhaal heeft een zekere complexiteit. Patricia Forde maakt gebruik van de juiste elementen door spanning, maatschappelijk relevante thema’s en mysterie met elkaar te verweven.