En toen... Het lied van de vreemdeling
Bij de start van de Kinderboekenweek met als thema ‘En toen...’ reisden wij met onze teletijdmachine terug in de tijd. Joke bleef enkele dagen hangen in de prehistorie met Het lied van de vreemdeling van Linda Dielemans. Hoe en of dat meeviel, lees je hier.
– door Joke –
Het verhaal
Al lezend kom ik terecht in de prehistorie, meer bepaald 41.000 jaar geleden. Ik maak er kennis met Une, een neanderthalermeisje en Nano een homo sapiens jongen. In het verhaal ontmoeten ze elkaar na een voor Une dramatische gebeurtenis die haar van haar stam verwijdert en haar doet besluiten een tocht te ondernemen. Nano vergezelt haar op die tocht en onderweg leren ze elkaars taal en gewoontes beter begrijpen. Wanneer ze terug bij hun stammen komen, spelen ze daardoor een belangrijke rol in de communicatie tussen beide soorten. Want door gebrek aan kennis over elkaar loopt het weleens mis…
Onze jagers, hun jagers. Kikè roept tegen Uteje dat Seko gestraft zal worden als hij haar kwaad heeft gedaan, maar hij beseft niet dat ze hem niet verstaat, en hij roept te hard. De vrienden van het gewonde meisje gaan dicht om haar heen staan, hun houding verdedigend, hun blikken donker.
Linda Dielemans
Linda Dielemans (1981) is een Nederlandse schrijfster en archeologe. Het lied van de vreemdeling is haar vijfde jeugdboek. Tot nu toe situeren al deze verhalen zich in de prehistorie. Dielemans vindt zelf dat er te weinig aandacht aan deze periode wordt besteed, ook in het onderwijs. In het nawoord dat opgenomen is in dit boek, komen we meer te weten over de echte geschiedenis van de neanderthalers en krijgen we duiding over de werkelijke herkomst van plaatsen of zaken die in het verhaal gebruikt zijn. Door dit verhaal te vertellen wil Dielemans ons beeld van de neanderthaler realistischer maken. Tot nu toe werd deze mensensoort vaak als niet zo intelligent voorgesteld. Vermits ontdekt is dat ieder van ons 1% tot 4% neanderthaler-DNA bezit, is het waarschijnlijk dat – net als in het verhaal van Une en Nano – zij zich met de homo sapiens vermengd hebben.
Andere boeken van Linda Dielemans:
Schaduw van de leeuw: Senaatsprijs Nederlandse kinderjury 2019, jonge Beckmanprijs 2020
Brons (non-fictie): nominatie Woutertje Pieterse prijs, vlag en wimpel 2020, nominatie Kinder- en jeugdjury Vlaanderen én thematitel van deze kinderboekenweek
Inhoud
Dielemans valt met de deur in huis. Nog voor het einde van het eerste hoofdstuk zorgt een verrassende, dramatische wending ervoor dat je moeiteloos met Une gaat meeleven. Het gebruik van de ik-vorm, afwisselend vanuit het perspectief van Une en Nano, draagt daar zeker toe bij. Actieve soms vrij ruw beschreven gebeurtenissen wisselen af met rustige passages. Toch is de ontwikkeling van zowel avonturen als de personages herkenbaar en realistisch. Wat betreft de beschrijving van de manier van leven, plaatsbeschrijvingen, … kan de auteur putten uit haar ervaring en kennis als archeologe. Echter om emoties en gedachten te typeren, is ze aangewezen op haar inlevingsvermogen. Een zeer geloofwaardig verhaal is het resultaat.
Eenvoudige zinnen en vele dialogen maken dit verhaal vlot om lezen maar zeker niet te licht, mede dankzij het interessante en goed gedocumenteerde onderwerp. Door de zeer beeldende schrijfstijl kan de lezer zich een goede voorstelling maken van onder andere de omgeving en de materialen. Werktuigen die in de prehistorie gebruikt werden, worden nauwkeurig beschreven zonder te vervallen in een saaie geschiedenisles.
Rendiervacht is dik en warm. Maar een rendier is ook vlees om te drogen, een maag en een blaas waarin we water mee kunnen nemen, gewei voor gereedschappen, pezen om als touw te gebruiken en botten om merg uit te halen. Ik bewaar sommige splinters. Ze komen altijd van pas.
Actueel
Hoewel dit verhaal zich duizenden jaren geleden afspeelt, komen zeer actuele thema’s aan bod. De parallellen met onze tijd zullen ook de jeugdige lezer niet ontgaan: racisme, vluchten, anders zijn, invloed van religie,… Zo voelen Une en haar moeder zich in de eigen stam soms uitgesloten omwille van hun donkere huidskleur. Ook Nano voelt zich soms een buitenbeentje in zijn stam. Wanneer de stammen kennis maken met elkaar zorgt het niet begrijpen van elkaars taal soms voor communicatieproblemen. Une en Nano focussen op de gelijkenissen en niet op de verschillen zoals vele stamgenoten en net dat blijkt uiteindelijk belangrijk voor het samenleven en overleven. Het afwisselend perspectief geeft inzicht in hoe ze naar elkaars gewoontes kijken en zo ervaart de lezer vanzelf mildheid voor het ‘anders’ denken of zijn. De keuze voor een vrouwelijk hoofdpersonage als fysiek, sterke neanderthaler en een empatische jongen als nieuwe mens is wellicht bewust gedaan om stereotypen te vermijden, een pluspunt.
Conclusie *****
Al tijdens het lezen van de achterflap moet ik aan ‘De vallei van de paarden’ – het tweede deel van de Aardkinderen serie van Jean M. Auel - denken, één van mijn favoriete boeken. Dat zijn hoge verwachtingen om in te vullen maar het is dit bijzondere lied van de vreemdeling gelukt. Een goede combinatie tussen actie, meeleven, actuele thema’s en geschiedenis. Zoals elk goed kinderboek, ook geschikt voor volwassenen. ;) Ik hou zelf erg veel van historische boeken maar zelden gaan die over de prehistorie. Ik vind het nu wel jammer dat de leerlingen van mijn tweede leerjaar (groep 4) te jong zijn voor dit boek. Misschien moet ik eens een uurtje van klas wisselen met een collega van de bovenbouw. Alleszins ga ik dit boek bij hen promoten want het is een aanwinst voor de schoolbib.
Meer weten?
https://www.kinderboeken.nl/boek/het-lied-van-de-vreemdeling/
Kennen jullie de boeken van Linda Dielemans? Wat zijn jouw ervaringen?
