Waar reacties in artikels toe kunnen leiden? Een genremelange tussen Jeugdliteratuur en Literatuur! Na een oproep bij De Vrienden van Hebban door Nathalie van de Literatuurclub, keken we samen reikhalzend uit naar de verschijning van Tegenwoordig heet iedereen Sorry, het langverwachte nieuwe jeugdboek van Bart Moeyaert.

– door Joke –

De tekst op de achterkant van de cover beslaat twee zinnen. Die zetten meteen aan het denken…

Het woord Sorry schrijven is niet moeilijk. Het woord er mooier laten uitzien dan gewoon maar een woord, dat is lastiger?

Voor het schrijven van dit boek hoeft Moeyaert zich alleszins niet te verontschuldigen. Het is een pareltje. Van begin tot einde heb ik genoten van het taalgebruik. Zelf wil ik wel enkele keren sorry zeggen:

Sorry, Jang Myeong Uk ...

dat ik de cover online niet de juiste blik gunde. Daardoor had ik niet gezien hoe aangrijpend het portret is, iets wat ik wel meteen zag toen ik het boek in handen kreeg. Aan de voorkant kijkt hoofdpersonage Bianca je ietwat brutaal aan maar tegelijkertijd schuilt er ook iets kwetsbaars en verdrietigs in haar ogen. Aan de achterkant zien we Bianca met gesloten ogen. Berouwvol? Zich terugtrekkend in haar eigen wereld? Wellicht beide. Na lezing besef ik dat Bianca treffend geportretteerd is. Moeyaert ontdekte de Koreaanse kunstenaar Jang Myeong Uk op Instagram. Als je bedenkt dat de communicatie via een tolk moest verlopen is het heel knap van de illustrator dat hij zo’n passend portret heeft kunnen maken.

Sorry, Bianca …

dat ik hier in de korte inhoud jouw verhaal niet zo pakkend kan vertellen als Moeyaert dat in het boek doet. Bianca’s vader en ‘zijn’ Cruz laten moeder vertellen dat Bianca niet langer elk weekend welkom is wegens ‘onhandelbaar’. Voor broer Alan verandert er niets. Moeder verdedigt haar niet eens, ze is nu eenmaal een ‘meisje met een gebruiksaanwijzing’. Door de gezondheidsproblemen van Alan gaat er meer aandacht naar hem. We volgen Bianca slechts een dag. Ze wacht op haar vader die haar die middag zal ophalen maar als de bel vroeg na de middag gaat weet ze dat het iemand anders is:

Papa en zijn Cruz moeten zich nog voorbereiden op mij. Ze kunnen me nog niet aan, het is te vroeg.

Het is Jazz, het vriendje van Alan. Wat Bianca niet weet is dat de moeder van Jazz haar favoriete soapactrice, Billie King, is. Er ontstaat een mooi contact tussen hen beide. Bianca voelt zich door Billie gewaardeerd want die vindt haar een merkwaardig meisje: 'Merkwaardig betekent: de moeite waard. De moeite waard betekent: belangrijk.'

Doordat Bianca de verteller is, zien we enkel haar kijk op de gebeurtenissen. Als lezer kruip je in het hoofd van Bianca en ontdek je zo haar opstandigheid maar ook haar kwetsbaarheid, haar frustraties,…

Sorry, aan de zinnen …

vóór de laatste, dat ik ze, hoewel vaak even mooi, pas zag nadat ik die laatste zin gelezen had. Hoewel de mooie en pakkende zinnen overal terug te vinden zijn, had ik vaak bij de laatste zin een ‘Oooh’ of ‘Wauw’ – moment. Alsof die laatste zin de emotie of het gevoel van het hele hoofdstuk nog eens voor me samenvatte. Ik stelde er een vraag over aan Nathalie:

Het valt me op dat ik erg vaak bij de laatste zin van een hoofdstuk op een of andere manier geraakt word. Of door de mooie zin, maar vaak omdat die zin zoveel 'tussen de regels' zegt. Bijna als het samenvatten van het hoofdstuk in een gevoel. Ik vraag me af of dat voor andere lezers, waar jij er een van bent, ook zo overkomt?

Ik wil niet dat je denkt dat ik boos ben, maar ik vind het niet erg dat je denkt dat ik boos ben.

Ik knik eens. Ik vraag niet of ze wil dat ik weg ga. Ik denk dat ze wil dat ik weg ga.

Tegelijk met de deur die dichtgaat wordt de brede glimlach van mama smaller en smaller, tot er niks meer van overblijft.

Nathalie: Ik weet niet of dit altijd zo is op het einde van een hoofdstuk, maar jij hebt er inderdaad 3 prachtige zinnen uitgehaald, en ze zeggen inderdaad veel 'tussen de regels'. Dat komt wel meer voor in de boeken van Bart. Zo staat er bv ook verder in het boek tussen de tekst:

Vuur en water, dat sist interessant. Het ene dooft en het andere verdampt.

Of ergens anders:

In mijn gebruiksaanwijzing staat dat ik soms erg blij ben, maar dat je dat niet altijd aan mij kunt zien. Als ik bijvoorbeeld langzaam, stap voor stap en een beetje bonkend een trap af kom, dan is het mogelijk dat ik eigenlijk heel blij ben vanbinnen."

Sorry, voor de tijd …

die ik slechts aan het lezen besteedde. Door de korte hoofdstukken ging het lezen vlot en was het boek snel uit. Ik maakte het goed door nog dikwijls iets terug te lezen, iets wat ik waarschijnlijk nog vaak zal doen. Door die korte hoofdstukken, vele dialogen en het beperkt aantal pagina’s is de drempel voor jongeren die minder graag lezen, laag. Het zou mooi zijn hen op die manier tot het lezen van literatuur te bewegen. Normaal gezien hou ik niet zo van veel dialoog maar hier stoort het niet. Er wordt zoveel gezegd met relatief weinig woorden. Het verhaal ontroert maar het is niet te zwaar. Er zit voldoende humor in verwerkt en naar het einde toe lijkt er hoop voor de toekomst. Bianca ontdooit als het ware.

Sorry, Bart Moeyaert ...

dat ik na het lezen van je debuut Duet met valse noten – ik wil niet weten hoe lang dat geleden is – niet bewuster al je werk ben gaan volgen en lezen. Nochtans herinner ik me dat ik ook van dat verhaal genoten heb, meermaals zelfs.

Bart Moeyaert debuteerde op negentienjarige leeftijd. Sindsdien schreef hij naast (jeugd)romans ook voor theater, liedjes, prentenboeken, gedichten (ook als stadsdichter van Antwerpen), verhalen bij muziek,... Soms staat hij op het podium als verteller of voorlezer. Hij was van 2014 tot 2016 druk bezig met o.a. de Frankfurter Buchmesse van 2016. Daardoor duurde het zo’n tijd voor er nieuw werk verscheen.

Zin om deze auteur beter te leren kennen? Hieronder enkele van zijn jeugdboeken.

Luna Van De Boom (4-8 jaar) muzikaal boek+CD Gouden Uil 2001+ bekroning voor de muziek

Olek schoot een beer en kwam met een veer op zijn hoofd weer thuis (6+) prentenboek

Wie klopt daar? (6+) Zilveren Griffel en Boekenleeuw 2013

Missen is moeilijk (7+)

Het beest heet Mona (7-10 jaar) over pesten

Jij en ik en alle andere kinderen (8-10 jaar) verzameling verhalen en gedichten

De gans en zijn broer (12+)

Blote handen (9+)

De melkweg (12+) Boekenleeuw 2012

Verzamel de liefde (13+) (gedichten)

Sorry Nathalie ...

dat ik niet meekon naar de boekvoorstelling. Hoe het Nathalie daar verging en wat zij over dit boek te vertellen heeft, lees je hier bij de Literatuurclub. Maar ook bij ons wilde Nathalie haar mening kwijt: "Ik heb altijd heel graag boeken van Bart Moeyaert gelezen, ook als kind/tiener. Toen heb ik bv. genoten van zijn Duet met valse noten en Blote handen. Er zijn wel een aantal (prenten)boeken voor echt jonge kinderen van hem die ik niet heb gelezen of verzameld, ik denk ook dat die wat later gekomen zijn toen ik al wat ouder was en ik daarin voor een tijdje niet meer zo geïnteresseerd was om eerlijk te zijn. Ook dit boek is zeker toegankelijk voor wat oudere kinderen / jongeren, denk ik, die zich zeker in Bianca kunnen herkennen. Bart beschrijft in dit boek opnieuw zeer goed een moeilijke maar oh zo herkenbare gezinssituatie. Het kind in je wordt terug wakker, en ik moest soms echt terugdenken aan de opstandigheid die ik zeker ook regelmatig voelde toen ik opgroeide! Maar Bart neemt Bianca volledig serieus en zet haar neer als een scherpe observatrice die zelfs na slechts een dag verder geëvolueerd is. Dit boek is een echte aanrader!"

Lees nu zeker ook het artikel van Nathalie bij de Literatuurclub!

Zijn jullie bekend met het werk van Bart Moeyaert? Weet hij jullie ook zo te raken?