Dit jaar bestaan de boeken van Vos en Haas 20 jaar. Reden genoeg voor een feestje! En een nieuw feestboek... of is het feesboek?

- door Joke -

Al 20 jaar trachten deze populaire dieren en hun vrienden beginnende lezers leesplezier bij te brengen. Zoals in een eerder artikel hier reeds beschreven werd, is het niet makkelijk om kinderen die het technisch lezen nog niet helemaal onder de knie hebben, een boeiend verhaal voor te schotelen. De beschikbare woordenschat is namelijk erg beperkt. De reden van het bestaan van Vos en Haas is trouwens dat auteur Sylvia vanden Heede de boekjes waarmee haar pas lezende dochters thuis kwamen, te saai vond. Ondertussen zijn de boeken al in verschillende talen en landen beschikbaar. Daarnaast bestaan er theatervoorstellingen en er zou een animatiereeks voor televisie op komst zijn.

Een gouden duo²

Vos en Haas mogen dan een prachtig duo zijn samen, hetzelfde geldt zeker en vast voor auteur Sylvia vanden Heede (1961) en illustrator Thé Tjong-Khing (1933). Sylvia speelt graag met taal en de manier waarop ze dat doet, maakt de verhalen erg grappig. Die humor wordt versterkt door de verduidelijkende, realistische en zeer expressieve tekeningen vol leuke details van Khing. Tekst en tekeningen tillen elkaar naar een hoger niveau.

Hoe herken ik een Vos en Haas boek?

Naast het nieuwe Feestboek vind ik ook Vos en Haas en O ma! O pa! in mijn leespakketje. Net als alle andere Vos en Haasboeken niet enkel herkenbaar aan de tekeningen, maar ook aan het makkelijk leesbare lettertype en de bladspiegel met korte regels en wisselende lettergrootte. Bij het samenlezen kan de beginnende lezer de grote woorden lezen.

De dieren in deze boeken hebben duidelijk herkenbare, menselijke trekken, maar ze blijven wel helemaal dier. Ook de beschreven situaties zijn representatief voor de leefwereld van de jonge lezers. Vanden Heede verstaat de kunst om ondanks de leestechnische beperkingen een écht verhaal te schrijven dat soms spannend, soms ontroerend, maar bovenal grappig is. Uit elk verhaal dat van Vos en Haas is geschreven, valt ook altijd iets te leren. Praktische kennis zoals het verschil tussen ei en ij maar door de gebruikte thema’s leren kinderen ook nadenken over hun gedrag zoals iemand kunnen vergeven of verzorgen, jaloezie, rolpatronen,...

Vos en Haas – Nummer één!

Het enige echte eerste boek van Vos, Haas en hun vrienden Uil en Piep. In dit ‘groeiboek’ wordt de leesmoeilijkheid steeds groter. Het boek groeit mee met de lezer tijdens het eerste jaar leesonderwijs. Elk hoofdstuk is een apart verhaal over alledaagse dingen zoals ziek zijn, de seizoenen en natuurlijk het ei (of was het ij?) van Uil waardoor we uiteindelijk ook kennis kunnen maken met Piep. Deze korte hoofdstukken lenen zich uitstekend tot voorlezen en samenlezen en vormen samen wel een geheel.

Enkele andere groeiboeken: Vos en Haas Het dikke boek, Vos en Haas Tot kijk, Vos en Haas en de bosbaas.

Ik lees als … 

 Ik lees het dunnere boekje O ma! O pa!. Dit boek behoort tot de reeks Ik leer lezen met Vos en Haas. Verhalen met verschillende leesniveaus: Ik lees als… uil 

(AVI start – M3), Vos (AVI M3 – E3) en Haas (AVI E3 – M4).

Alle typische kenmerken van de boeken vind je natuurlijk ook hier weer terug zoals de verbale humor:   

‘En zijn dit je ouders nog een keer, samen op de foto?’

‘Mijn pa en mijn ma’, zegt Uil knorrig.

‘Niet mijn ouders. Want ze zijn helemaal niet oud.'

In dit verhaal leren de lezers begrippen als (groot)ouders en kleinkind als Haas een stamboom maakt voor Uil. Leerrijk, maar nooit belerend. 

Enkele andere titels uit deze reeks: Uil is een kok, Het raadsel van Rob en In gevaar.

Fees(t)boek!

Dit boek werd speciaal ter gelegenheid van het ‘verjaarjaar’ uitgegeven. Het is het vierde in de reeks van voorleesboeken. Na 20 jaar blijken auteur en illustrator hun creatie nog niet beu want dit boek is een pareltje. Alle personages uit de bestaande boeken – dat zijn er ondertussen al heel wat meer dan de vier van het eerste boek – vieren samen feest want Piep komt op bezoek. Iek, de zoon van Piep, zondert zich af met een smartfoon waarmee hij op feesboek zit. Al gauw wordt iedereen nieuwsgierig en worden er volop selfies gemaakt. Uil vindt het maar gek, op een boek zit je niet… 

Een geweldig boek. Het lijkt wel of de verhalen steeds beter worden én grappiger. Ook volwassenen zullen de humor zeker smaken!

‘En Meermin, want die zit in bad.

Met schuim! Want het is feest. En daar horen bubbels bij.’

Dit boek leent zich uitstekend om tijdens het voorlezen het gebruik van sociale media te bespreken. Ook in de klas kan dit aan bod komen. Fantastisch hoe de verhalen van Vos en Haas met de tijd meegaan.

‘Dat is Iek zijn smartfoon maar’, zegt Tok.

Smartfoon? Dat klinkt droevig. Want smart is pijn en verdriet.’

Zei ik al dat het taalgebruik bijdraagt tot het vergroten van de woordenschat? 

Al blijft het mooiste aan deze boeken dat ze echt bijdragen tot meer leesplezier.

In de klas

Tussen de vele thema’s zit altijd wel een verhaal dat past binnen het thema dat in je klas aan bod komt. Je kan de boeken ook gebruiken om te filosoferen of om te reflecteren op bepaald gedrag.

Tijdens taallessen kan je een bladzijde uit een boek gebruiken om kinderen te laten zoeken naar woordgrapjes of uitleg van een moeilijk woord.

Sommige zaken kan je integreren tijdens wereldoriëntatie. Zo heb ik elk jaar lessen over de tijdlijn waarbij we ouders en grootouders juist situeren. Hier zal het boekje O ma! O pa! zeker van pas komen om een eenvoudige stamboom te maken.

Bij mij is het zo dat de ideeën zich al lezend vormen. Zo ga ik het feestboek alvast gebruiken bij de start van het nieuwe schooljaar in september. De ideale manier om even stil te staan bij sociale media én als afsluiter maken we net als Uil een feestboek met selfies van ieder kind met een feesthoedje en zijn favoriete boek. (Ons jaarthema zal waarschijnlijk over boeken gaan maar dit kan je aanpassen aan je eigen situatie.) Met de zelfgemaakte foto’s maken we een feestboek en een verjaardagskalender. Wie weet laat ik jullie van deze ervaringen nog eens meegenieten in een nieuw artikel.

Welk Vos en Haas boek is jullie favoriet?

Heb je leuke herinneringen aan deze boeken?

Hoe gebruik jij Vos en Haas in de klas?