Leesbevordering: Zo wordt je baby een goede lezer
Goed kunnen lezen. Het is een vaardigheid die je tegenwoordig nodig hebt om zelfredzaam te zijn. Geletterdheid is iets onmisbaars om op latere leeftijd bijvoorbeeld de communicatie van de belastingdienst te kunnen ontcijferen. Je moet daarvoor dus leren lezen. En dat leren lezen begint al ver voor de basisschool. Hoe kun je ervoor zorgen dat jouw baby, peuter of kleuter later over een goede leesvaardigheid beschikt?
Door Ilja.
Leren lezen begint al voordat een kind letters van elkaar kan onderscheiden. Voordat je een boek kunt lezen, moet je bijvoorbeeld weten hoe je een boek leest. Hoe ziet een boek eruit? Wat is bijvoorbeeld de leesrichting? En wat is de voorkant en wat de achterkant van een boek? Deze basisprincipes kun je een baby al bijbrengen. Denk bijvoorbeeld aan de knisper- en badboekjes. Als je deze een aantal keer samen met jouw kind hebt gelezen, zal het kind deze basisprincipes overnemen en door het boek heen gaan bladeren. Wat oudere kinderen beginnen al de leesrichting te ontdekken en aangeven wanneer het de verkeerde kant op gaat.
Neeee! Een boek moet je hier beginnen!
De belangrijkste bouwsteen van een goede geletterdheid is een ruim aanbod. Een kind moet verschillende boeken ter beschikking hebben om een eigen visie op lezen te kunnen ontwikkelen. In de jongere jaren betekent dat er voorgelezen moet worden. Een goed voorleesboek prikkelt de fantasie en geeft een veilige omgeving om op onderzoek uit te gaan. Die veilige omgeving is essentieel. Heb je je ooit afgevraagd waarom jouw kind elke keer hetzelfde boekje voorgelezen wil hebben? Dat komt hier uit voort. Een verhaal dat ze al kennen, geeft de veiligheid om binnen dat verhaal op zoek te gaan naar nieuwe dingen. Bovendien kunnen kinderen zichzelf beter (spelenderwijs) in het verhaal plaatsen en zo leren ze zichzelf sociaal-emotioneel beter kennen. Kleine kinderen leren door herhaling. Dus, al heb je dat ene boek al 10.000 keer voorgelezen. Schijnbaar heeft het kind behoefte aan deze veiligheid om zichzelf te ontwikkelen, of om het boek/lezen te doorgronden.
Spelenderwijs leren lezen
Kleine kinderen leren door te spelen. Baby's pakken bijvoorbeeld alles vast en stoppen vrijwel alles in de mond. Dit doen ze, omdat kleine kinderen leren via hun zintuigen. Als je wilt dat jouw baby later goed leest en plezier krijgt in het lezen, kun je daar op deze leeftijd al op in spelen. Er zijn genoeg speel- en leermateriaal voor baby's die daar speciaal voor gemaakt zijn. Denk maar eens aan de knisperboekjes of de voelboekjes. Door dit aan je baby aan te bieden, leert het dus eigenlijk lezen. Bij de meeste bibliotheken hebben ze een aparte babyhoek en worden er ook speciale babyleesactiviteiten georganiseerd.
Voorlezen!
Voorlezen op jonge leeftijd is essentieel, maar ook blijft ook op latere leeftijd van belang. Als kinderen eenmaal zelf kunnen lezen, wil dat niet zeggen dat ze niet meer graag worden voorgelezen. Wanneer kinderen luisteren naar een verhaal, wordt er een andere zintuig geprikkeld dan wanneer ze zelf lezen. Dit is goed voor de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden. Bovendien zullen kinderen eerder aangeven wanneer ze iets niet begrijpen dan wanneer ze zelf lezen. En tijdens het voorlezen wordt de fantasie meer gestimuleerd!
Het verhaaltjesboek van Baby Beer
Verhaaltjesboeken zijn zeer geschikt om voor te lezen. Ze bieden namelijk een zeer geschikte leren-lezenomgeving. De hoofdpersonage in een verhaaltjesboek blijft namelijk hetzelfde, net zoals de omgeving. Dit creëert een veilige omgeving voor de lezer/luisteraar. Binnen de verschillende verhaaltjes maakt het personage nieuwe avonturen mee. Echter, omdat de basis hetzelfde blijft, kan het kind veilig de nieuwe avonturen ontdekken. Leren lezen is ook het ontdekken van overeenkomsten en verschillen tussen de verhalen en dat kan prima in een verhaaltjesboek. Het verhaaltjesboek van Baby Beer van David McPhail bevat vier korte verhaaltjes. Deze zijn uitermate geschikt om voor te lezen aan kleine kinderen, omdat ze weinig tekst en veel tekeningen bevatten. De verhaaltjes zijn heel herkenbaar voor jonge lezers. De keuze voor een beer als hoofdpersonage is ook niet voor niets gedaan. Een fantasiewereld is veilig en begrenst en daardoor fijn om jezelf in te ontwikkelen. De realiteit is dat bijvoorbeeld veel minder. Dat is een grote wereld waarin onverwachtte dingen gebeuren. Deze wereld wordt daarom in veel boeken voor kleine kinderen op een afstandje gehouden.
Zelf lezen!
Als ouder, grootouder of leerkracht is het ook belangrijk om zelf te blijven lezen. Wanneer je regelmatig een jeugdboek leest, weet je wat er op de markt te vinden is en kun je kinderen veel beter adviseren en helpen. En niet te vergeten: zien lezen, doet lezen!
Bij het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van:
- Open boek. Handboek leesbevordering door Jos Walta - Jos Walta
- Becoming a reader. The Experience of Fiction from Childhood to Adulthood - J.A. Appleyard
