Oorlog is iets verschrikkelijks, daar hoeven we het niet over te hebben. Maar ondanks dat je het wellicht liever bij kinderen weghoudt, is het op een gegeven moment niet langer mogelijk om het onderwerp te vermijden. Kinderen vragen er naar, zien van alles en horen er over op school. Met 4 en 5 mei wellicht of ze krijgen nieuwsberichten mee. Daarnaast kunnen we lering trekken uit het verleden, het is een deel van onze geschiedenis, iets om nooit meer te vergeten. Maar hoe pak je het nou aan? Hoe begin je met het aanbieden van literatuur over oorlog?

Door Sanne

Volg het kind

Vooropgesteld dat wij bij de Jeugdliteratuur Club geen kinderpsychologen zijn, alleen "maar" ervaringsdeskundigen, denken we dat het vooral goed is om het kind te volgen als het om zware thema's gaat. Kinderen zijn net mensen, niemand is hetzelfde. Het ene kind is gevoeliger, nieuwsgieriger of er eerder aan toe om over heftige onderwerpen te praten. Dat geldt ook voor het thema oorlog. Voor het ene kind is dat bij de leeftijd van 5 jaar, voor het andere kind als het 8 is en voor het volgende kind misschien nog wel later.

Begint het met vragen stellen dan kun je er langzaam over gaan praten, waarbij je niet gelijk alle gruwelijkheden tot in detail hoeft te bespreken. Als ouder weet je als geen ander wat je jouw kind al wel en niet kunt vertellen en voel je snel genoeg of het te veel is. 

Boeken kunnen goed helpen om er over te praten. Voor allerlei leeftijden zijn er boeken over het onderwerp 'oorlog' te vinden. Annemieke deelde eerder al titels in de reeks Lees je wijs!. Als je samen een boek over het onderwerp leest (samen luisteren is ook een optie), kun je beter gevoelens en reacties bij het kind peilen dan wanneer je het kind in zijn eentje het boek laat lezen. Doe het samen, dan kun je gelijk vragen beantwoorden of zorgen en angsten wegnemen.

Waar begin je mee?

Kinderen met een ster van Martine Letterie is een mooi boek om mee te beginnen als je het wilt hebben over de WOII. Het bevat verhalen over zes Nederlandse kinderen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Het boek is opgedeeld in drie stukken: het begin van de oorlog, tijdens de oorlog en na de oorlog. Elk hoofdstuk beslaat zo'n 2 tot 3 bladzijdes waarbij Rick de Haas voor duidelijke, maar ook kleurrijke en kinderlijke tekeningen heeft gezorgd. Dit brengt het boek in balans en zorgt er voor dat de onderwerpen minder heftig bij kinderen binnenkomen.

Martine Letterie heeft er voor gezorgd dat over alle facetten van de oorlog worden verteld, maar zonder gruwelijke details aan te halen. Het is voor kinderen voldoende om te weten dat niet iedereen naar school kon of te eten had en dat er onderscheid werd gemaakt tussen bepaalde bevolkingsgroepen.

Lees af en toe een hoofdstuk, beter niet vlak voor het slapen gaan, en bespreek aan het einde van het hoofdstuk wat jullie hebben gelezen. Heeft het kind vragen? Wat is opgevallen? Zijn er dingen uit het verhaal die je vandaag de dag nog herkent? Wat voel je er bij?

Beetje bij beetje komt het kind op zijn of haar eigen tempo meer te weten. Als het er aan toe is om verder te gaan en meer te lezen over het onderwerp, dan komt het er vanzelf wel naar vragen. Het is dan fijn om het in het begin samen te doen, in een veilige omgeving.

Hopelijk heb je wat aan de tips, of misschien heb je zelf wel tips. Laat het gerust hieronder weten!