Bij het samenstellen van mijn boekenlijst voor het tweede samen-lezen-is-leuk!-project viel mijn oog op het boek De blikman van Sarah Winman. In mijn bezit gekomen door een winactie op de spot van Tea , ik won daar het klassieker/feelgood pakket.... Hoogste tijd om dit boek nu eens te gaan lezen!

Harriët: Samen lezen is altijd leuk vandaar dat ik de lijst van Hetty doornam om te kijken of er een boek tussen stond wat ik wel samen wilde lezen. Het is dan leuk om te zien welke boeken iemand in zijn boekenkast heeft staan. Toch gekocht of gekregen omdat het waarschijnlijk een boek is/was waarvan je vindt/vond dat je het echt moest lezen. Zo viel mijn oog op De blikman. Ik moet bekennen dat ik nog nooit van deze schrijfster had gehoord terwijl ze toch een succesvol debuut heeft geschreven. Wie weet ontdek ik door dit boek te kiezen een nieuwe schrijfster. Ook speelde mee bij de keuze voor dit boek of ik er gemakkelijk aan kon komen. Na even zoeken zag ik dat het boek in mijn KoboPlus abonnement zat en dus zo op mijn e-reader stond. Nu nog de tijd om het te lezen. Met de vakantie voor de deur was ook dat geen probleem.

Mijn 2e Sarah Winman

Hetty: Voor mij was de schrijfster niet onbekend, al stond ik er niet gelijk bij stil dat ik al eerder een boek van haar gelezen had. Ik las met een Hebban-leesclub Het laatste jaar van Marvellous Ways. Ik heb mijn recensie over dit boek eens teruggelezen en zag dat ik dat boek met drie sterren beoordeeld heb. Destijds had ik even nodig om in het verhaal te komen maar kon toen wel genieten van de schrijfstijl die enigzins poëtisch aandoet door de mooie beeldspraak die in het verhaal verwerkt is. Ik was benieuwd of die schrijfstijl in dit boek ook weer op zou vallen, vooral toen ik bij de commentaren op de achterflap van De blikman las dat dit haar beste roman tot nu toe is.

“Vijftien zonnebloemen, sommige in volle bloei, andere aan het verkleuren. Geel op geel pigment dat donkerder werd richting oker. Een gele aardewerken vaas versierd met een complementair blauwe streep die over het midden liep. Het origineel was geschilderd door een van de eenzaamste mensen ter wereld. Maar geschilderd in een bezeten stemming van optimisme, dankbaarheid en hoop. Een viering van de bovenaardse kracht van de kleur geel.”

Het verhaal

Hetty: Ellis en Michael leren elkaar op twaalfjarige leeftijd kennen, Michael komt dan bij zijn oma wonen omdat zijn vader overleden is en zijn moeder heeft haar gezin al jaren eerder in de steek gelaten. Meteen bij de eerste blik op Ellis weet Michael dat ze de beste vrienden zullen worden. En dat blijkt ook het geval te zijn, ze zijn onafscheidelijk en deze vriendschap groeit zelfs langzaam aan uit tot iets meer wanneer de moeder van Ellis overlijdt, een vrouw waar beide jongens een goede band mee hadden. 

Hoewel Ellis zijn moeder beloofd heeft om verder te gaan met school vindt zijn vader dat hij moet gaan werken in een garage. Ellis deelt zijn verdriet hierover met Mabel, de oma van Michael. Zij zegt hem dat schadeherstel ook een heel mooi vak is, ze heeft ooit een 'blikmannetje' gekend.

“Ik heb een blikmannetje gekend dat met die auto’s omging alsof hij ze zelf had gebeeldhouwd. Leg je er bij neer jongen. Leg je er bij neer”

Ellis leert op een dag Annie kennen en krijgt een relatie met haar, ook Michael ontwikkelt een diepe vriendschap met Annie en vanaf dat moment zijn ze een onafscheidelijk drietal.... tot Ellis en Annie gaan trouwen, dit drukt Michael toch met de neus op de feiten en hij neemt afstand, vertrekt naar Londen en gaat zijn eigen leven leiden.

Het gemis blijft voelbaar, voor alle drie. Wanneer Michael uiteindelijk terugkomt naar Ellis en Annie pakken ze als vanzelf de draad weer op... lang mocht dit hervonden geluk echter niet duren.

We zien Ellis op middelbare leeftijd, hij heeft zijn vrouw verloren door een auto-ongeluk en kan maar met moeite over dit verlies heenkomen, hij draait vrijwillig nachtdiensten omdat hij anders toch niet kan slapen. Een ongeluk waarbij hij zijn arm breekt en noodgedwongen thuis komt te zitten dwingt hem zijn leven weer op de rails te krijgen, na te denken, te verwerken, losse eindjes uit te zoeken en zijn leven om te gooien.

De opbouw van het verhaal

Harriët: In De blikman maak je kennis met 3 hoofdpersonages, de jongens Ellis en Michael en Annie. Door de vlotte schrijfstijl van Winman word je snel het verhaal ingetrokken. Het verhaal is opgebouwd in drie delen en wordt niet chronologisch verteld. In het eerste deel maak je kennis met Ellis. Zijn leven nu, zijn werk met alleen maar nachtdiensten en ook een deel van zijn verleden. Ellis is ook de blikman uit de titel van het boek. 

Emoties

Harriët: Hoewel Ellis het nodige meemaakt, werd ik niet echt door het verhaal geraakt. Het bleef als verhaal ook een beetje op afstand. Een aantal personages in dit deel van het verhaal bleven wat oppervlakkig, niet goed uitgewerkt.

Het tweede deel, vertelt vanuit het perspectief van Michael, is heel anders. Hier spatte de emoties vanaf en wordt het verhaal met veel meer gevoel verteld.

“Ze keken naar de verschuivende kleuren van de zon en de diepe schaduwen luisterden mee naar hun verdriet en de levendige melodie van vogelzang verstomde langzaam tot een onvoorstelbare stilte.”

In dit deel lees je ook over de mooie vriendschap tussen Ellis, Michael en Annie. Maar ook het intense verdriet wat er kan zijn bij het verlies van vriendschap en liefde.

Beeldspraak en motieven

Hetty:  Ook in dit boek van Sarah Winman is er weer een mooie beeldspraak aanwezig, de omschrijvingen zijn soms schitterend en geven een goed sfeerbeeld. 

Door het hele verhaal verweven zitten de zonnebloemen van Vincent van Gogh. Het begint in de proloog met de moeder van Ellis, Dora, die een replica van de zonnebloemen van Vincent van Gogh wint bij een loterij. Een schilderij dat ze altijd bewonderd heeft en het staat voor haar gelijk aan vrijheid, keuzemogelijkheden en schoonheid. Vanaf dat moment staan zonnebloemen en de kleur geel symbool voor de vrijheid om voor jezelf te kiezen.

Ook Vincent van Gogh komt meerdere keren terug en dan vooral in relatie tot eenzaamheid...

“Het was 1888 en hij wachtte op een andere kunstenaar die zich bij hem zou voegen, ene Paul Gauguin. Er wordt gezegd dat hij de zonnebloemen waarschijnlijk als versiering van Gauguins kamer had geschilderd. Hij heeft er ook een heel stel versies van gemaakt, niet alleen deze. Maar het is een leuk idee, he? Sommige mensen zeggen dat het niet waar is, maar ik denk liever van wel. Bloemen schilderen als teken van vriendschap en gastvrijheid. Mannen en jongens moeten in staat zijn om mooie dingen te doen. Dat moeten jullie tweeën nooit vergeten”

Een eenzaamheid die Ellis en Michael beide voelen in hun leven, omdat ze door hun vaders niet geaccepteerd worden zoals ze zijn, door het overlijden van Dora, doordat ze elkaar uit het oog verliezen.

Naast het geel van de zonnebloemen van Vincent van Gogh gaat het ook over complementaire kleuren:

"Complementaire kleuren  zijn de kleuren die de tegenovergestelde kleur eruit laat springen –
net als Michael en ik"

Een motief dat ook op een mooie symbolische manier verwoord wordt is rouw, het verwerken van het verlies van een naaste. 

Hiervoor wordt een gedicht van de favoriete schrijver van Michael Walt Whitman meerdere keren aangehaald. Volgens Michael gaat het over rouw en afscheid.

O kapitein! Mijn kapitein! Onze angstige reis is voorbij; 

het schip heeft elke storm doorstaan, de prijs die wij
zochten is gewonnen;
de haven is nabij, ik hoor de klokken, het gejubel van alle
mensen,
terwijl ogen de kalme kiel volgen, het vaartuig onwrikbaar
en koen…

Een verwijzing die in het boek letterlijk benoemd wordt is de naam van de moeder van Ellis: Dora.
Michael vraagt bij hun kennismaking of ze soms vernoemd is naar Dora Maar, de muze van Picasso. Dora moet aan Ellis uitleggen wat een muze is: "een zeldzame kracht gepersonifieerd als vrouw die scheppend kunstenaars inspireerd."
Michael voelt gelijk vanaf het eerste moment een enorme bewondering voor Dora, bijna alsof ze zijn muze is.... maar meer nog is zij een soort moeder die hij al lange tijd heeft moeten missen.

De sterren

Harriët: De blikman is een mooi boek over een bijzondere vriendschap en liefde tussen 3 mensen.
Ik gaf het boek 3 sterren.

Hetty: Ik ben het volledig eens met het commentaar op de achterflap van het boek, dat dit de beste roman van Sarah Winman is tot nu toe. Ik vond het beter dan Het laatste jaar van Marvellous Ways. Misschen omdat het mij meer aansprak door de link met kunst, de symbolische waarde van de zonnebloemen en Vincent van Gogh vind ik echt schitterend gevonden. het beeld van verlangen naar te kunnen zijn wie je bent en de eenzaamheid die overal in het verhaal aanwezig is worden hierdoor zeker versterkt.
Ik geef het boek daarom 4 sterren.