Tirza van Arnon Grunberg was het boek van februari in mijn samen-lezen-is-leuk!-project, ik las het boek samen met Wil. 
Ik had veel over het boek gehoord en was er nieuwsgierig naar, maar toch bleef het steeds ongelezen in mijn kast staan. Het boek bleek gelukkig ;-) ook nog ongelezen bij Wil in de kast te staan, zij kende Arnon Grunberg al van zijn rubriek 'De mensendokter' in Vrij Nederland en was ook wel nieuwsgierig naar zijn boek. Tijd voor een buddyread!

Het verhaal

Jörgen Hofmeester is een beetje vreemde wat zonderlinge man, hij doet alles om de schijn van een volmaakt gezinsleven op te houden, woont in de juiste straat in Amsterdam, heeft een vrouw, twee kinderen en een baan bij een gerenomeerde uitgever...het lijkt een perfect leventje. Maar schijn bedriegt, zijn vrouw heeft hem verlaten voor haar jeugdliefde met een woonboot, zijn baan is hij kwijt, zijn oudste dochter is het huis uitgevlucht...alleen zijn dochter Tirza heeft hij nog. En Tirza is perfect, zij is het goed gelukte kind, ze is hoogbegaafd en hij houdt ontzettend veel van haar en wil niets liever dan voor haar zorgen. 

Er ontstaan echter scheurtjes in het perfecte 'schijnleven' wanneer zijn vrouw onaangekondigd bij hem op de stoep staat en weer bij hem intrekt vlak voordat Hofmeester een groot feest organiseert voor het eindexamen van Tirza, een feest dat gelijk een afscheidsfeest zal zijn want Tirza vertrekt vlak daarna met haar nieuwe vriend Choukri naar Namibië.

Hofmeester heeft moeite met het loslaten van zijn perfecte dochter maar beseft tegelijkertijd dat hij geen keuze heeft: Tirza zal weggaan en zijn leven, zijn taak als vader, zal voorbij zijn. 

Wanneer Tirza vanuit Namibië geen contact opneemt en ook niet te bereiken is begint de ongerustheid van Hofmeester zulke grote vormen aan te nemen dat hij besluit om haar achterna te reizen om haar te gaan zoeken. 
In Namibië begint een hopeloze tocht op zoek naar Tirza, de dochter die door niemand gezien is...
Tijdens zijn zoektocht heeft Hofmeester gezelschap van een negenjarig meisje Kaisa, die hem na haar vraag: "Do you want company sir?" niet meer alleen gelaten heeft. En eigenlijk kan Hofmeester haar gezelschap wel waarderen, ze hebben namelijk hele goede gesprekken, met Kaisa kan hij echt praten.

Apart en bijzonder

Wil: Wat een apart boek om te lezen. Ik zat met gekromde tenen te lezen wat Jörgen Hofmeester allemaal deed en zei. Hoe hij het maar gewoon vond dat zijn vrouw weer zijn leven en bed binnenstapte alsof er niets was gebeurd. Zijn dagelijkse gang naar Schiphol nadat hij overbodig was verklaard, om zo de schijn op te houden dat hij nog werkte. De schijn was belangrijk voor hem, kijk maar naar het belang dat hij hechtte aan het juiste adres waar hij woonde. Nou, eigenlijk vond ik zijn hele manier van doen heel bijzonder en toch ontzettend geloofwaardig. Of het in de kleine details zit die Grunberg gebruikt, zoals hij de maniertjes van Jörgen beschrijft? 
In ieder geval is Hofmeester als achternaam voor Jörgen wel goed gevonden; hij zorgt immers voor het eten en de logies voor iedereen die maar wil blijven eten of slapen.

Hetty: Het is zeker een bijzonder verhaal en een bijzondere man, op het eerste gezicht lijkt hij alleen wat achter te blijven in de sociale omgang met andere mensen, maar zo langzamerhand bekruipt je het gevoel dat er meer is, dat hij niet zo normaal is als hij lijkt...want waarom accepteert hij het zonder enige ophef dat zijn vrouw weer bij hem in huis komt wonen zonder dat de liefde er nog is? En zijn reactie op het verliezen van zijn baan....koste wat het kost de schijn op blijven houden en elke dag naar Schiphol fietsen om daar zijn werkdag uit te zitten. De manier waarop hij reageerde toen zijn oudste dochter een relatie bleek te hebben met de vele malen oudere huurder van de bovenetage, zo aggressief, dat deed toch wel een alarmbelletje rinkelen. De manier waarop hij zijn jongste dochter vereerde gaf je een ongemakkelijk gevoel tijdens het lezen...

Vader & dochter

Wil: Gedurende het eerste deel van het boek kon ik de titel ‘Tirza’ niet zo verklaren, omdat ze niet echt aanwezig was, maar dan kom je er beetje bij beetje achter dat Jörgen wel erg geobsedeerd is door zijn dochter.
Was het in ‘De gloriedagen van mijn vader’ de jonge Marcel Pagnol die overkwam alsof hij verliefd op zijn moeder was, in dit boek lijkt de vader ongepast van zijn dochter te houden. 
Ik vind het knap zoals het beschreven is, het schuurt en voelt ongemakkelijk en toch lijkt het echt gebeurd te zijn. Bijna alsof je echt in zijn hoofd zit en het meemaakt. Tirza lijkt haar vader bijna aan te moedigen om zo van haar te houden, maar het weerhoudt haar er niet van vriendjes mee naar huis te nemen, die Jörgen wel makkelijk lijkt te accepteren.
Totdat Choukri binnenstapt, in wie hij Mohammed Atta ziet, een van de terroristen van 9/11. Tirza wil samen met hem naar Afrika reizen, iets wat er bij Jörgen niet in wil, maar wat hij na aandringen van Tirza toch lijkt te aanvaarden - hij biedt zelfs aan ze naar Frankfurt te brengen waar ze op het vliegtuig zullen stappen. Ze blijven dan eerst nog een weekend met zijn drietjes in het huisje in de Betuwe, nog even rustig en gezellig samen voor het afscheid.

Hetty: De relatie tussen Hofmeester en zijn dochter Tirza voelt inderdaad ongemakkelijk aan en deed mij soms even denken aan het boek Lolita van Nabokov... de manier waarop (volgens de zienswijze van Hofmeester, want hij 'vertelt' ons het verhaal) Tirza soms inderdaad lijkt te willen dat haar vader van haar houdt zoals hij van een vrouw zou houden ipv haar slechts als een kind en zijn dochter te zien. Maar toch, waar in Lolita duidelijk een grens overschreden wordt gebeurt dit nét niet in Tirza. Dit maakt dat je niet zo goed weet wat je er nu mee aan moet, hoe zit het nu precies? Waar gaat dit naartoe?
Is het dan toch alleen een vader dit erg trots is op zijn jongste dochter en het beste voor haar wil?...nee, daarvoor schuurt het teveel...

De zoektocht

Wil: De beschrijving van zijn reis naar Namibië vind ik geweldig, hoe hij nog verder uit elkaar valt en buiten zichzelf treedt of in ieder geval buiten de wereld. Het maakt hem op een gegeven moment zelfs niet meer uit wat ze van hem denken, een radicale ommekeer van het begin.

Hetty: Waar de eerste twee delen vooral bestaan uit vele flashbacks om de achtergrond van het verhaal duidelijk te maken is deel drie heel anders, een echte zoektocht waarbij langzamerhand steeds een stukje van de waarheid rondom de verdwijning van Tirza en Choukri onthult wordt. 
Grunberg heeft dit inderdaad op een geweldige manier gedaan, hoe de perfecte schijnwereld van Hofmeester steeds verder uiteen valt, en hoe hij dit ook ineens niet meer belangrijk vindt. De vele afkeurende blikken wanneer hij ergens met de kleine Kaisa binnenkomt lijkt hij niet op te merken. Dit geeft aan hoe slecht het met Hofmeester gesteld is, dat hij zichzelf aan het verliezen is. 
En dan tenslotte die plot....erg heftig, toch ergens wel iets wat je verwachten kon, maar ook weer onverwacht...en dan nog blijf je met vragen zitten!

Meeslepend

Wil: Wat knap dat een auteur je zo kan meeslepen in het verhaal, Grunberg kan erg beeldend vertellen. Na dat intermezzo met Ester zonder h, zat ik constant te denken: ‘Gatver, ga nu eerst eens je handen wassen.’ Vervolgens gaat hij ook nog de hapjes op de schaal schikken en blijf ik dat maar denken: ‘ga je handen wassen, nu!’ 

Heel bijzonder dat we op geen enkel moment de naam van zijn vrouw te weten komen. Ook dat is eigenlijk een aanwijzing van haar onbelangrijkheid in het leven van Jörgen.  

De film

Hetty: Ik heb niet alleen het boek gelezen, maar ook de film Tirza gezien. Ik was benieuwd naar hoe je dit verhaal nu in beeld kon brengen. 
Het eerste wat mij opviel was dat de chronologie enigszins is aangepast, echter toch wel in een mate waardoor het verhaal heel anders werd en naar mijn mening ook een stuk onduidelijker. 
De film begint op het moment dat Hofmeester zijn dochter Tirza en Choukri uitzwaait op schiphol en is vervolgens voor een groot deel een aaneenschakeling van Flashbacks. Iets wat op mij erg verwarrend overkwam en ik denk dat ik de beelden zonder het boek gelezen te hebben ook moeilijk had kunnen plaatsen. Dit terwijl de flashbacks in het boek juist meer duidelijkheid geven over de achtergrond en niet verwarrend werken.
En waar in het boek zijn vrouw zes dagen voor het grote feest terugkeert naar Hofmeester lijkt dit in de film pas na het vertrek van Tirza te zijn, het feest lijkt plaats te vinden zonder dat de moeder erbij is.
Ook het eind is anders, de plot is gelijk gebleven, maar waar Hofmeester in het boek terugkeert naar Nederland na zijn zoektocht in Namibië, blijft hij in de film bij Kaisa wonen als ze na de zoektocht ontdekken dat haar moeder in de tussentijd overleden is.
Dit einde is in mijn ogen minder verwarrend en bevreemdend dan het einde in het boek, maar daardoor ook minder sterk, juist die verwarring zorgt dat je met vele vragen blijft zitten en dat past bij dit verhaal.

De sterren

Wil: Na het lezen heb ik het boek vier sterren gegeven, maar na het allemaal overdacht te hebben, krijgt het er misschien nog wel eentje bij.

Hetty: Ik kan niet anders zeggen dan dat ik het een goed boek vond, met een sterk verhaal...het geeft je een ongemakkelijk gevoel, maar toch wil je door blijven lezen om te weten hoe het verder gaat.
Ik geef het boek ook vier sterren.