Een Russische zomeravond
Enige tijd geleden schreef ik een blog over een lezing van Pieter Waterdrinker waar ik naar toe geweest was. Een lezing die meer over Rusland in het algemeen en zijn leven bleek te gaan dan over zijn boek Tsjaikovskistraat 40, maar ook een lezing die erg boeiend was!
Ik heb toen zijn boek Tsjaikovskistraat 40 natuurlijk gekocht en laten signeren, maar tot nu toe was het (helaas) nog ongelezen in de kast blijven staan.
Een paar weken geleden hoorde ik dat Pieter Waterdrinker op zondag 19 augustus te gast zou zijn in het programma zomergasten, gelijk was mijn interesse gewekt: dat programma wil ik zien! En het leek me leuk om dan in ieder geval zijn boek vóór die tijd gelezen te hebben....
En dat is gelukt, gisteravond sloeg ik de laatste bladzijde om van toch wel een heel bijzonder boek.
Het is een sterk autobiografisch verhaal over zijn leven in Rusland gecombineerd met een reis door de Russische geschiedenis, met steeds weer als vertrekpunt zijn huis in St. Petersburg aan de Tsjaikovskistraat nummer 40. Dit huis ligt midden in een buurt die 100 jaar geleden het epicentrum van de Russische revolutie vormde.
Waterdrinker schrijft zoals hij vertelt, heen en weer springend tussen heden en verleden, het ene moment herinneringen ophalend uit zijn onwaarschijnlijk avontuurlijke leven, even later weer de absurditeit van het Russische leven benadrukkend. Al lezende kom je meer te weten over de Russische politiek en het dagelijks leven in Rusland van de afgelopen 25 jaar.
Het is boeiend, meelsepend, onvoorstelbaar soms, maar vooral wil je door blijven lezen....
blijven lezen tot je het hele verhaal kent.
Wat ik vooral heerlijk vond was de vele boeken en schrijvers die in zijn verhaal voorkwamen, en ook de gebeurtenissen of plaatsen die me aan andere boeken over Rusland die ik gelezen heb deden denken.
Zo was er het paleis in Tsarskoje Selo van Tsaar Nicolaas II uit De geheime vrouw van Gill Paul, de gevangenen die op een schip naar de Russische Taiga gezet waren en bijna allemaal van de hoger en kou omkwamen uit het boek Zulajka opent haar ogen van Guzel Jachina, en het Tiblisi en Beria uit Het achtste leven (voor Brilka) van Nino Haratischwili.
En beroemde schrijvers als Tsjechov, Tolstoj, Tsjernysjevski, Grontsjarov, Paustovski, Brodski, Dotosjevski, Pasternak, Toergenjev, Navokov (Lolita!!), Martinus Nijhoff, Karel van het Reve, Dante, Thomas Mann, en meerdere keren: Flaubert,
Ondertussen vertoefde ik nog bij Gautier en Flaubert. Wat had de schepper van Madame Bovary het voor de kiezen gehad! Als twintiger werd hij plots getroffen door de vallende ziekte. Kort nadat zijn vader in de bloei van zijn bestaan als arts was gestorven, gleed Flauberts zuster Caroline, die juist het leven had geschonken aan een dochtertje, door de kraamvrouwenkoorts weg in de dood. De latere schrijver, diens broer, zijn moeder en de krijzende zuigeling bleven achter. De zuster werd in haar bruidsjurk in de kist gelegd en begraven. 'Mijn moeder is een wenend standbeeld,' had Flaubert aan een vriend geschreven. 'Wat een huishouden, wat een hel! en ik? Ik heb droge ogen als een marmeren beeld...'
Zo moest je leven, niet zeuren. Maar moedig zijn. Doorgaan.
Bovenstaande lijkt ook wel een motto te zijn in het leven van Waterdrinker, hij kent flinke, vooral financiële, tegenslagen maar zeurt niet en gaat gewoon door, op weg naar het volgende lucratieve handeltje of baantje.
Toeval is nu eenmaal de heersende wet in dit bestaan.
Ook deze zin uit het boek is erg van toepassing op het leven van Waterdrinker, het verloop van zijn leven hangt van toevalligheden aan elkaar, toevalligheden die hem op bijzonder plaatsen en in niet dagelijks voorkomende situaties brengen.
En laat ik dan maar afsluiten met het leefritme dat Waterdrinker voor zichzelf ontwikkelt heeft:
Een dag in het leven van een mens heeft vierentwintig uur: acht uur om te werken, acht uur om te drinken, acht uur om te slapen, een pragmatisch ritme waarin ik tien boeken geschreven heb.
Ik ben alvast benieuwd naar wat we vanavond voor fragmenten te zien krijgen in de zomeravond van Waterdrinker!