Tijd voor een nieuw samen-lezen-is-leuk!-boek, dit keer lazen Jet van Marle en ik het boek Zonder genade van Renate Dorrestein. Volgens mij het eerste boek dat ik van haar las, vorig jaar een keer gekocht bij een boekverkoop in de bibliotheek omdat ik wel nieuwsgierig was.

Jet van Marle: Eerder heb ik boeken van Renate Dorrestein met veel plezier gelezen en dit was voor mij de reden om Zonder Genade te kiezen uit de boeken waarvoor je nog iemand zocht voor “Samen lezen is leuk”.

Het verhaal

Jet van Marle: Zonder genade gaat over Phinus, directeur bij een spelletjes fabrikant, die getrouwd is met Franka. Franka kan geen kinderen meer krijgen en Phinus, die heel graag zelf vader was geworden, zorgt voor haar zoontje Jem alsof het zijn eigen kind is. Tijdens een avondje uit met zijn vriendin Sanne in discotheek Escape, komt Jem door zinloos geweld om het leven.

Franka en Phinus gaan heel anders om met dit verlies en het is schrijnend te lezen dat zij er wel voor elkaar willen zijn, maar dit gewoon niet kunnen. In plaats van elkaar wat troost te bieden, doen ze elkaar alleen maar meer pijn. De opmerking van Franka bijvoorbeeld over de ouders van de dader “Het gaat om het leven van hun kind Phinus! Kun jij je daar iets bij voorstellen?”  komt bijzonder hard aan bij Phinus, die zelf zo graag vader zou zijn geworden.

Hetty: Vanaf het moment dat Jem overlijdt komen ze in een nachtmerrie terecht waaraan geen einde lijkt te komen en waarin ze elkaar niet tot steun kunnen zijn. Waar Franka samen wil rouwen, herinneringen op wil halen en Jem levend wil houden, weigert Phinus om over Jem te praten, hij wil het liefst alles vergeten, zo snel mogelijk, omdat hij verteerd wordt door schuldgevoelens. Iets dat hij niet op kan biechten aan Franka.

Het is hem opeens niet meer duidelijk hoe ze nu samen oud moeten worden, zonder het houvast van het vertrouwde ritueel: eerst de randen en de hoeken leggen, en dan het puzzelbeeld invullen door met liefdevolle aandacht uit de details een samenhangend vergezicht te voorschijn te toveren, als een belofte dat alles uiteindelijk op z'n pootjes terechtkomt als je er samen rustig voor gaat zitten. Dus probeert hij haar regelmatig te verleiden: met een cartooneske landkaart van de Verenigde Staten in vijfduizend stukken, een stilleven met rozen in drieduizend. Ongeopend belanden de dozen in een kast.

Zelfs een weekendje samen weg om nader tot elkaar te komen is niet de oplossing, in tegendeel zelfs, ze komen verder van elkaar af te staan dan ooit. 
Er blijkt een hele heftige gebeurtenis voor nodig te zijn om Phinus wakker te schudden en te laten beseffen dat hij zo niet verder kan....hij moet eerst rouwen voor hij opnieuw kan beginnen.

Spelletjes

Hetty: Phinus werkt bij de spelletjesfabrikant Jumbo, een baan die hem op het lijf geschreven is omdat hij het leven het liefst beschouwd als één groot spel. Hij kan er dan ook niet goed tegen als de dingen niet volgens de regels (zijn regels) verlopen.

Ook in de opbouw van het boek komen de spelletjes terug, het boek bestaat uit drie delen die de passende titels: In de put, Memory en Ga terug naar af meegekregen hebben.

De tegenstrijdigheid tussen Franka en Phinus kan ook aan de hand van spelletjes en puzzels uitgelegd worden:
Franka houdt van puzzelen, een spel zonder winst of verlies, iemand mag je helpen om verder te komen. 
Phinus houdt van spelletjes, waarbij er winnaars zijn en verliezers. In het echte leven van Phinus blijkt hij telkens de verliezer te zijn.

Namen

Jet van Marle: De naam Jem komt uit Spaar de Spotvogel van Harper Lee en ik vroeg me af of de schrijfster de naam Phinus ook met een bepaalde reden gekozen heeft, heb jij enig idee Hetty?

Hetty: Ik vond Phinus een bijzondere naam en vermoedde ook wel een achterliggende betekenis, een rondje googlen levert echter niets op.
Wel kwam ik Phineas tegen, dit is een Hebreeuwse jongensnaam die orakel of slangenbek betekent en die ook in de bijbel voorkomt.

Onze bevindingen

Jet van Marle: Net als bij de andere boeken die ik van Renate Dorrestein heb gelezen, vond ik het prettig en vlot lezen, maar helaas vond ik het verhaal wat tegenvallen. De scène met de meisjes vond ik  te uitgebreid beschreven en niet echt geloofwaardig, de tantes van Phinus een beetje sprookjesfiguren en de zwangerschap van Sanne te ver gezocht. 

Wel weer raak vond ik zinnen als:

“De wereld is een mijnenveld geworden; herinneringen liggen overal in een hinderlaag klaar om tevoorschijn te springen” 

“Maar vergeten is zwaar werk. Oneindig veel moeilijker dan onthouden”.

Hetty: Ook ik vond het boek makkelijk en vlot lezen. Sommige stukken zitten goed in elkaar, hoe de link met spelletjes door het hele boek verweven zit bijvoorbeeld, dat vind ik mooi gedaan.
Maar het is voor mij te veel drama, teveel ellende, het is over de top waardoor het geheel ongeloofwaardig wordt. De scene met de twee meisjes is inderdaad veel te lang en wat mij betreft ongeloofwaardig.
Wat ik daar wel een goed aspect aan vond is de omschrijving van de omgeving, ze worden opgesloten in een verlaten schuur, ze hebben hulp nodig maar geen telefoon bij de hand, de beide meisjes zijn weg gegaan en er is niemand meer in de buurt die hen kan horen. Dit illusteert één van de belangrijke thema's uit het boek op een mooie manier: eenzaamheid.
Het andere thema dat op een aangrijpende manier uitgewerkt wordt is rouw(verwerking).

De sterren

Jet van Marle: Ik ben een lezer en geen schrijver en vond het nog best lastig om wat op papier te krijgen, ook omdat ik het boek een beetje tegen vond vallen. Ik geef Zonder Genade 3 sterren en ben benieuwd wat jij ervan vond. 

Hetty: Ik sluit me helemaal bij jou aan Jet! Ook ik heb het boek drie sterren gegeven, er zaten aardige stukken in maar het was toch geen topper.