We tamed nature, to gain power

We created myths to explain the World

We are now designing life, that fulfill our wildest dreams

But have we lost something along the way.

The 21st century is here. Learn to live in it.

Yuval Noah Harari.

En met deze woorden begonnen 15 deelnemers enthousiast aan het non-fictieboek 21 lessons for the 21st century van Yuval Noah Harari.

In het kort

In Sapiens boog Yuval Noah Harari zich over het verleden, in Homo Deus over de toekomst; nu laat hij zijn licht schijnen over het heden. Wat zijn de uitdagingen van onze tijd? Hoe beschermen we onszelf tegen een nucleaire oorlog, ecologische rampen en technologische bedreigingen? Vanuit de introductie verklaart de auteur de reden en de noodzaak voor dit boek: Opheldering. “In a World deluged bij irrelevant information, clarity is power”.

De leesclub

Aangezien dit boek een non-fictie betrof, werd de leesclub iets anders uitgevoerd dan de standaard leesclubs. Om echt interactie en de discussie aan te gaan verzocht ik de deelnemers zelf met opvallende quotes/stellingen/vragen te komen en anderen hun mening te ontlokken. Er kwamen heel diverse vragen en iedereen had een andere kijk op het boek. Dit was ontzettend interessant om te zien. Er waren echter lezers die zich er wat meer doorheen moesten worstelen, aan de ene kant omdat het Engels was en aan de andere omdat de onderwerpen vrij pittig waren.

Harari liet de deelnemers aan deze leesclub nadenken over 21 kwesties in de vorm van lessen. Echter binnen de lessen zat er veel overlap in en vaak kwam er niet een duidelijk standpunt boven. De lessen liepen uiteen van kwesties als religie, immigratie naar terrorisme, kunstmatige intelligentie en de waarheid. Op de vraag welke les er nu uitsprong voor de lezers, antwoordde men heel divers. Iedereen haalde iets anders uit het boek en dat is mooi om te zien. Voor Juul Bosch en Basil Janssens was het de bewustwording van de rol van algoritmes. Wendy vond de les van “Work” over de overname van AI, heel sterk, evenals Cilske: Dit komt voor velen erg dichtbij en de hele gemeenschap zal erdoor beïnvloed worden”.

Vooral over de laatste “les” was men niet te spreken. Hierin komt de persoonlijke mening van Harari over het belang van meditatie heel duidelijk naar voren . De deelnemers vonden dat dit hoofdstuk niet aansloot bij de rest van het boek en ze kregen het gevoel dat dit opgedrongen werd. Rietje Pieters schreef erover: “Bij het lezen van het laatste hoofdstuk dacht ik dat ik plots een ander boek aan het lezen was. Met dit hoofdstuk sloeg hij de bal wel degelijk mis vond ik persoonlijk. Het liet me met een dubbel gevoel achter”. Ellen Soetens: “Zijn analyses zijn scherp, soms eerder gewaagd, maar dat was net wat ik hoopte. Het einde van het boek vond ik minder. De meditatie vond ik hier niet op zijn plaats. Het boek eindigde dus op een sisser voor mij”.

Oordeel

Het oordeel dat de deelnemers hadden over 21 lessons hangt samen met de verwachtingen. Sanntheman: Ik verwachtte kant en klare brokken die de maatschappij zou moeten implementeren, maar heb niet het idee dat ik die nu op zak heb. Laura: Tot het laatste hoofdstuk was ik erg enthousiast over de manier waarop hij me aan het denken heeft gezet over zoveel verschillende actuele thema’s. Helaas vond ik het laatste hoofdstuk echt heel zwak, alsof er nog even flink reclame gemaakt moest worden voor meditatie. Hij spreekt zich daarin ook erg tegen en dat was wel heel erg jammer. Ook heb ik me het hele boek door afgevraagd waarom hij de titel 21 lessen heeft gekozen. Bij een les denk ik aan het probleem met daarbij een soort antwoord op hoe je iets op kan lossen en ook dat komt natuurlijk niet. Een titel zoals “21 Thema’s in de 21ste eeuw” zou ik dan ook passender hebben gevonden.  Harari’s eerder werk werd ook vergeleken bij de deelnemers waarvan deze al bekend waren. Cilske: Dit derde boek van Harari geeft mee een veel minder 'voldaan' gevoel na het lezen dan met name zijn eerste boek. Bij zijn eerste boek had ik meer het idee dat er echt zijn visie in gelegd was. Bij dit boek heb ik het gevoel dat het geschreven is omdat hij meer bekendheid heeft gekregen en het daardoor commerciëler is opgezet. De eerste helft van dit boek vond ik ook een stuk sterker dan de tweede helft. Daar vond ik dat hij soms wat kort door de bocht was en meer uit een onderwerp te halen viel. Als je alles gelooft wat hij schrijft, lijkt het inderdaad alsof we in een wereld van fictie leven. Juul Bosch: Als ik dit werk zou vergelijken met Homo Deus, weet ik waar mijn voorkeur naar uit zou gaan..

Conclusie

Harari heeft geprobeerd een opsomming te maken van de huidige problematiek en handhaving van nieuwe ontwikkelingen in de wereld. Hoe kunnen wij als gewone mensen ons voorbereiden op wat gaat komen? De grote vraag is natuurlijk of Harari hierin geslaagd is. Als we kijken naar de reacties van de deelnemers, zijn de meningen flink verdeeld.  Er is een splitsing tussen de mensen die al een keer iets van Harari hebben gelezen en in dit boek flink teleurgesteld zijn en de deelnemers waarvan dit hun eerste leeservaring van Harari was. Ook in deze groep zijn er teleurstellingen, maar meer vanwege de moeilijksgraad van het boek. Quinntaylor: “De inhoud van het boek voldoet niet aan de verwachting die gecreëerd wordt met de titel 21 Lessons for the 21st century, ik heb het meer ervaren als 21 problemen die besproken werden en waarvan de conclusie soms in het midden gelaten werd”. Marjolein: Van 21 lessen voor de 21e eeuw verwacht ik dat er ook oplossingen geboden worden voor zaken die nu misschien bedreigend kunnen zijn, maar daar had Harari geen zin in. Ik blijf dat zwak vinden, zeker gezien de tekst op de achterkant van het boek.

Voor Gerri was dit boek echt een positieve ervaring. Hij maakte speciaal een blog met zijn overpeinzingen en uitgeplozen samenvattingen die hij aan zijn collega’s liet lezen. Wendyvd was ook positief: “élk hoofdstuk heeft me wel iets bijgebracht: ofwel bracht het me iets bij over een onderwerp waar ik minder mee ‘heb’, ofwel stelde het dezelfde zaken in vragen als ik doe, ofwel ging ik toch ook andere aspecten mee in rekening brengen”.  

Deze leesclub werd afgesloten met een gemiddelde van 3.4 , afgerond 3 *. Deelnemers bedankt voor deze unieke ervaring!