Benieuwd naar het eindoordeel van deze leesclub over Alles wat had kunnen zijn? Lees hieronder de samenvatting.

OVER ALLES WAT HAD KUNNEN ZIJN
Ayọ̀bámi Adébáyọ̀ studeerde Engels en Literatuur en heeft een Master in Creative Writing. Sinds 2009 werkt ze als redacteur voor Saraba magazine. Haar verhalen zijn in verschillende literaire tijdschriften en bundels verschenen. Haar roman Alles wat had kunnen zijn stond op de longlist van de Booker Prize 2023 en werd uitgeroepen tot Boek van de Maand door Hebban in september 2023.

Sinds de vader van Ẹniọlá zijn baan als docent kwijtraakte, leven hij en zijn familie in armoede. Ẹniọlá doet klusjes voor de kleermaker en bedelt als het nodig is, maar droomt ervan om naar een goede school te kunnen. Wúràọlá is een veelbelovende jonge arts in opleiding, zij komt uit een rijke familie en haar leven lijkt volmaakt. Maar achter de façade blijkt haar verloofde Kúnlé, zoon van een opkomend politicus, helemaal niet zo’n voorname man. Wanneer Ẹniọlá door een andere politicus geronseld wordt om voor hem te komen werken, komen zijn armoedige leven en dat van de rijke Wúràọlá ineens akelig dicht bij elkaar.

DE DISCUSSIE
Deze eerste Hebban Boek van de Maand leesclub was meteen een hele volle leesclub. Veel deelnemers sloten aan met een eigen exemplaar en de verwachtingen waren hoog gespannen. Het feit dat de titel op de longlist voor de Booker Prize te vinden was, droeg natuurlijk ook bij aan deze verwachtingen. Verder hoopten deelnemers vooral op nieuwe perspectieven. Tinwara: ‘Ik hoop op nieuwe inzichten in de Nigeriaanse samenleving.’

Adébáyọ̀ neemt de tijd om haar verhaal te vertellen, met veel dialogen en veel concrete beschrijvingen. Haar schrijfstijl wordt als toegankelijk en niet ingewikkeld ervaren, hoewel de namen en onvertaalde zinnen in het Yoruba soms een struikelblok zijn. Irene Otto: ‘Ze neemt de tijd om beelden en sfeer te schetsen, om het verhaal te weven. Ik houd daar wel van.’ Andere termen die naar boven komen bij de discussie over de schrijfstijl zijn beeldend en filmisch.

Margo de vries: ‘De structuur van per hoofdstuk van hoofdpersonage te wisselen maakt de roman overzichtelijk en makkelijk leesbaar, maar tegelijkertijd vond ik de opbouw weinig spannend.’ Hoewel het sommige deelnemers wat te ver gaat om het boek langdradig te noemen, voelt het boek voor veel lezers uit balans. Katja van Neer: ‘De eerste helft van het verhaal sleept zich voort met veel uitweidingen en veel herhalingen. In de tweede helft werd er minder herhaald en was er meer voortgang in het verhaal. De ontknoping gaat dan weer razendsnel. Ik vond dat laatste niet erg, maar de balans tussen de twee delen was zoek.’

De auteur stopt veel verschillende thema’s in haar verhaal. Lezers noemen onder andere huiselijk geweld, politieke corruptie, de kloof tussen arm en rijk, identiteit en keuzevrijheid. De mate waarin de thema’s zijn uitgewerkt laat voor sommige lezers wat te wensen over, terwijl anderen vonden dat de auteur zeker in haar opzet geslaagd is. Janneke van Geertruy: ‘Ayọbámi Adébáyọ onderzoekt in haar fictie onderwerpen als klasse, onderwijs, familie, gender, huwelijk en huiselijk geweld, en deze roman behandelt ze genuanceerd en in al hun complexiteit.’

HET OORDEEL
Deelnemers die verwacht hadden kennis te maken met de Nigeriaanse cultuur zijn zeker niet bedrogen uitgekomen bij het lezen van Alles wat had kunnen zijn. MarijeMiggiels: ‘[...], maar ik was ook niet perse op zoek naar feitelijk/journalistiek Nigeria. Ik vond het mooi om wat van de cultuur op te snuiven en daarvoor zijn dergelijke feiten niet nodig.’ Sommige lezers halen daarnaast een duidelijke boodschap uit het verhaal, terwijl die voor anderen wat minder aanwezig was tijdens het lezen. Margreet: ‘Ik denk wel dat ze een boodschap heeft willen meegeven. Dat er sociale klassen bestaan, waar we totaal langs leven, zonder te beseffen wat hun leven is, waar ze tegen aan lopen, welke problemen ze hebben en wat hun dromen zijn. Ik denk dat dit ook in Nederland van toepassing is.’

De leesclub rondom het eerste Hebban Boek van de Maand, Alles wat had kunnen zijn, was een volle leesclub met veel verschillende meningen en een levendige discussie. Marloes: ‘Het toegankelijke boek geeft een prachtige kans om eens in een andere cultuur te duiken en op die manier weer een klein stukje van onze wereld te ontdekken.’

Het eindoordeel komt op een gemiddeld aantal sterren van 3,5.