American Gods

Met 25 deelnemers begonnen we aan deze leesclub rond het fantasy boek American Gods geschreven door Neil Gaiman. Het was een flink dik boek waardoor de deelnemers iets langer de tijd kregen om het boek uit te lezen. Het boek zat boordevol mythologische wezens en verhalen waar eerst geen touw aan vast leek te knopen, maar op het eind kwam het toch allemaal samen. 

Samenvatting

Wanneer gevangene Shadow vroeger dan verwacht wordt vrijgelaten komt hij erachter dat hij alles waar hij zeker van was heeft verloren. In het vliegtuig naar huis komt hij een vreemde man tegen die zichzelf Mr Wednesday noemt en hem een baan aanbiedt. Shadow neemt deze baan uiteindelijk aan en wordt ondergedompeld in een mystieke wereld waarin goden nog vrij rondlopen onder de mensen en waarin de Oude Goden en de Nieuwe Goden een oorlog dreigen te ontketenen. Legendes, mythes, illusies en zwendels spelen een grote rol in dit boek en Shadow belandt er middenin. 

Een titel met een verrassing

De Engelse titel valt gelijk op, er is niet gekozen voor een Nederlandse titel, waarschijnlijk als marketingstrategie naar de tv-serie toe. Kim en Saskia deden wel een hele mooie ontdekking wat betreft de titel van deze uitgave. Het neon letter uithangbord van het motel vormen de titel, echter een paar letters zijn uitgezet. Het gevolg is dat dat als je nu goed kijkt, er een verborgen vraag staat: Am I a god; de essentie van het boek. De meeste deelnemers struikelden niet over de Engelse titel. Er waren wel enkele deelnemers die vonden dat er bij een Nederlandse vertaling ook een Nederlandse titel hoort, maar na het ontdekken van de vraag in de neon letters waren ze om vanwege de gewiekste twist ervan.

Personages

In Amerikaanse Goden speelt Shadow Moon de hoofdrol. Marjolein vond hem een fijn hoofdpersonage door zijn rustige karakter, waardoor de rest van het verhaal goed te volgen was. Saskia vond Shadow een personage dat zich als enige ontwikkelde en beste was uitgewerkt. Andere belangrijke karakters die aan bod kwamen waren zijn vrouw en tevens zombie Laura, die gebonden is aan Shadow door de gouden munt van de leprechaun. Jeannie vindt haar de meest opvallende omdat ze op het eind voor een verrassing zorgt. Annelies vindt Laura ook een interessant karakter; omdat ze in haar dood meer trouw aan Shadow lijkt te zijn dan in haar leven. Mr Wednesday wordt omschreven als een vage zwendelaar die iedereen wel kent, veel met vrouwen naar bed gaat en alles doet uit eigen belang. Voor Shadow speelt hij uiteindelijk wel een belangrijke rol.

“Leuk om zo nog eens wat te leren”, schrijft Sorbotrol over alle mythologieën. Er zitten heel wat verwijzingen naar oude bekenden uit de mythologie. Zo leerden we uit de Noorse mythologie dat Shadow Moon eigenlijk Baldr, de zoon van Odin is. Mr. Wednesday is natuurlijk Odin zelf, in dit geval vernoemd naar zijn eigen dag: Woensdag (Wodan’s dag of in het Noors Onsdag Odin’s dag). Er zijn tevens leprechauns vanuit de Ierse mythologie. Vanuit Slavische mythologie is er Czernobog en tegelijkertijd is hij Bielebog. Hij verandert de winter onder de goden naar een lente.
Hinzelmann wordt ook even kort benoemd, hij komt uit de Duitse mythologie en wordt vergeleken met Shakespeare’s Puck: duivels en engelachtig tegelijk. Katy had sympathie voor Chad Mulligan, hij wordt een soort vriend van Shadow en neemt hem onder zijn hoede.

Kritiek op de (Amerikaanse) maatschappij

Het is duidelijk dat Gaiman in zijn boek kritiek geeft op de (Amerikaanse) maatschappij. Eén ding wat de lezers opviel was de kritiek op de nieuwe waarden en normen die de bevolking aanhangt. Daarbij kunnen de goden als symbool worden gezien. Ria vanB zegt het volgende hierover: "Het boek bekritiseert, naar mijn idee, de 'verafgoding' van geld en social media. Hadden we eerst goden, waar we tegenop zagen en die we vereerden, die sterk en vechtlustig waren, tegenwoordig is het blingbling en meer oppervlakkig. Ik vond het ook mooi gevonden, dat de oude goden vervangen zijn door de verafgoding van geld en macht."

Argamas legt de nadruk op de oppervlakkigheid van alles: "Gaiman maakt vooral duidelijk dat alles heel vluchtig en oppervlakkig is. Steeds achter een nieuwe hype aan en nieuw(s) van vandaag is morgen achterhaald. Aan de ene kant past dat ook bij Amerika. Je bent geen Engelsman, Duitser, Ier of Nederlander meer. Je laat het oude inclusief goden achter en wordt een nieuw mens. "

Anne voegt nog een interessante analyse toe aan de discussie: "Dit overdreven consumentisme is wel echt iets waar Amerika in de hele wereld bekend om staat en Gaiman laat duidelijk zien dat Amerika een land zonder geschiedenis is. Er zijn van vroeger uit geen culturele waarden die door de eeuwen zijn meegenomen, men kent er geen geschiedenis die terugvoert tot de oude grieken of nog verder en daardoor lijkt Amerika net altijd dat kleine beetje meer door te slaan dan de rest van de wereld. Alles is er mogelijk, maar dat heeft ook een keerzijde." Dionne gaat hier nog verder op in: "Hoe de Amerikanen over zijn gegaan naar de nieuwe 'goden' is simpel, Amerika betekent aanpassen en van een echte gezamenlijke cultuur is nooit sprake geweest, niks is te gek en de hypes volgen elkaar op, maar daardoor zijn naar mijn mening de normen en waarden ook ver te zoeken."

Thema's

Er zijn veel thema's te ontdekken in het boek. Diana noemt het volgende: "Het hoofdthema is dat goden en mythologische wezens alleen maar bestaan ​​omdat mensen in hen geloven. Omdat mensen op een andere manier hun bewustzijn zijn gaan gebruiken door de media, nieuwe technologieën, drugs, en de kapitaalmarkt hebben ze nieuwe goden gecreëerd." Katy voegt nog toe: "Goden [zijn] alleen krachtig zolang de mensen effectief in hen geloven, de mensen hebben ze gecreëerd vanuit de behoeft om dingen te verklaren en de behoefte om te geloven. (...) Naast het geloof probeert het boek de Amerikaanse identiteit te verklaren: hun idealen, gemeenschappelijke ideologie en het vermogen om te dromen van wie ze zouden kunnen zijn." Kim zegt daarnaast nog: "Ik denk dat de Amerikaanse Droom, de Amerikaanse samenleving in het algemeen en de illusie van het maakbare leven (die je ook terugziet in het geloven in de Nieuwe Goden) ook thema’s zijn, net als het (te) veel waarde hechten aan dingen waar het niet echt om gaat. Dat laatste wordt verbeeld in de Nieuwe Goden."

Eindoordeel

"Dit boek is perfect geschikt voor een leesclub of om te lezen met een groepje vrienden en er dan een hele avond over te discussiëren. Er zit zoveel in het verhaal dat je steeds iets nieuws kan ontdekken. Achteraan de uitgebreide versie kan je ook discussievragen terugvinden die vast en zeker voor geanimeerde gesprekken zullen zorgen." - Nancy Vercamer (vier sterren)

"Genre overstijgende klassieker maar niet voor iedereen." - Argamas (drie sterren)

"Het is een groots verhaal over de oude goden die vechten om te overleven in het huidige Amerika. Er passeren vele personages de revue en alhoewel het boek reeds begin 2000 geschreven werd is het nog altijd up-to-date. Dit maatschappij kritische verhaal werd in Neil Gaiman’s onveranderd heerlijke stijl geschreven." - Josephus (vier sterren)

"‘American Gods’ is een boek dat je leest om te kunnen puzzelen en waar je telkens weer nieuwe lagen en verborgen betekenissen in ontdekt. Dat maakt dat je het boek telkens opnieuw kunt lezen zonder het gevoel te hebben dat je er dan wel alles uitgehaald hebt en ook zonder dat dan weer erg te vinden. Het blijft boeien. Dat maakt ‘American Gods’ een boek om eindeloos te herlezen." - Kim Schreurs (4,5 ster, afgerond naar 5)

"Pas achteraf, met de beantwoording van de vragen in de leesclub is er een aantal zaken op zijn plek gevallen." - Ger van der Pluijm (drie sterren)

 "American Gods biedt geen rechtlijnige reis naar een bestemming, maar maakt een serie bijzondere en vaak onverwacht boeiende tussenstops." - Katy Hurkmans (vier sterren)

Waardering

De gemiddelde beoordeling van deze leesclub is vier sterren.

Vervolg? 

Schrijver Neil Gaiman zegt dat hij een vervolg op dit boek gaat schrijven, maar tot op heden is nog niet bekend wanneer dit vervolg gaat komen. Wel is al bekend dat Gaiman zich zal focussen op de Nieuwe Goden in dat boek. Verder heeft hij nog enkele korte verhalen geschreven in de wereld van American Gods: 'The Monarch of the Glen', die te vinden is op het eind van het boek, en 'Black Dogs'.