Eindoordeel - een soaproman?
Het is half april als het boek Anju van Karin Verhaak op diverse deurmatten in Nederland en België landt. Vanaf dat moment is de leesclub geopend en buigen vijftien lezers zich over het verhaal van Anju, een jonge vrouw die probeert in India een zelfstandig en onafhankelijk bestaan op te bouwen. In een videofragment licht de auteur haar boek toe. Volgens Verhaak is het voor India heel belangrijk dat er gevochten wordt voor de emancipatie van de vrouw, dat vrouwen zelf mogen werken, dat ze hun eigen keuzes mogen maken en dat ze hun sari af mogen doen. Vandaar de ondertitel 'In sari en spijkerbroek'. De lezers mogen Karin Verhaak vragen stellen en dat geeft een extra dimensie aan de leesclub.
Cultuurshock
De achterflap belooft de lezers dat ze meegetrokken worden in 'de goddelijke alledaagse wereld van India waar het leven zich feitelijk voltrekt als overal, alleen net iets anders.' De verwachtingen van de lezers zijn soms hooggespannen. Een aantal lezers is zelf in India geweest en al snel brandt de discussie los over de herkenbaarheid van de ruimte waarin het verhaal wordt gesitueerd. Linda is er al driemaal geweest en vindt het herkenbaar: 'Vooral de omgeving van de fabriek van Tom in Mumbai is heel herkenbaar, (...). Anju komt uit een hele hoge kaste in India, heeft een zaak samen met haar vader en ze is nog niet getrouwd, dan is het niet zo vreemd dat ze met een westerse man trouwt. En de omgeving van Goa is ook heel welvarend en ontwikkeld, daar staan de villa's van de rijke (Noord-)Indiers en zou het gezin van Anju zo maar in het echt kunnen bestaan. India kenmerkt zich vooral door het grote verschil tussen arm en rijk (...).' Emma mist de moesson en Nathalie vraagt zich af waarom de aardbeving die Nepal vorig jaar trof, niet beschreven wordt. Anoushka is teleurgesteld en verwoordt het als volgt: 'De Indiase cultuur is bijna niet voelbaar, hij wordt hier en daar aangetipt maar komt niet tot leven. "
Tell and show
Dat Verhaak jarenlang journalist is geweest, is vanaf de eerste pagina duidelijk. Ereader windt er geen doekjes om: ze vindt het boek 'een draak van een ding'. De beschrijvende stijl zit een aantal lezers duidelijk in de weg. Ereader en later ook Emma vragen zich af of de auteur niet beter had kunnen kiezen voor een artikel in een tijdschrift in plaats van een boek. Verhaak legt uit dat ze veel verschillende artikelen gepubliceerd heeft over cultuurverschillen in landen waar ze gewerkt heeft. In India heeft ze maanden gereisd voor mijn plezier. Ze heeft zich laten inspireren door de omgeving, de mensen, het straatbeeld, alles wat je tegenkomt op zo'n reis. 'Als ik een opdracht had gehad voor een artikel had ik dat totaal anders aan moeten pakken en veel mensen in verschillende disciplines moeten interviewen in India, hoor en wederhoor moeten toepassen en ga zo maar door, kortom journalistiek bedrijven. Dat vergt een volledig andere aanpak.'
Naast de stijl, vooral 'tell' en minder 'show', valt ook het ouderwetse taalgebruik op. 'Verpozen, betrachten, bevroeden, copuleren,...': taalgebruik dat niet bepaald fris en modern aandoet. Anoushka stelt dat emoties worden ‘benoemd’ maar niet beschreven, alsof de woorden recht uit een woordenboek komen. Tel bij dit, soms verstokte, taalgebruik de talrijke clichés op en het wordt duidelijk waar het probleem in dit boek zit, althans volgens een deel van de lezers. Gelukkig laat Anna een ander licht over de schrijfstijl schijnen: 'Dat het misschien geen hoogstaand literair boek is dat is mogelijk maar het is tenminste duidelijk begrijpbaar. Ik persoonlijk heb liever deze stijl dan dat ik iedere zin 3 keer moet ontleden voor ik hem snap.'
Soap
Gaandeweg het lezen ontstaat er een discussie over het genre van dit boek. Waar moeten we het plaatsen? Feelgood? Chicklit? Renate heeft de oplossing voorhanden: we noemen het een soaproman. "Een boek vol romances, intriges, 'ondiepe' personages, ongeloofwaardige verhaalwendingen, wisselende perspectieven en de afhaspeling van het ene thema na het andere . Kortom, een ware soaproman. En dat was niet wat ik had verwacht op basis van de cover en de flaptekst." Ereader is het met haar eens, want: "Het verhaal heeft een te hoog 'en ze leefden nog lang en gelukkig' gehalte. Allemaal fantastische mensen die onvoorwaardelijk van elkaar houden, zeer getalenteerd zijn en uitermate succesvol in hun carrière. Als ze aan een relatie toe zijn vallen ogenblikkelijk partners uit de lucht die al even fantastisch, getalenteerd en succesvol zijn."
Gelukkig zijn er ook tegengeluiden. Roosje geeft het boek 4 sterren. 'Het leest heerlijk vlot weg en laat enige culturele achtergrond zien. De onderwerpen worden niet echt uitgediept, maar dat is volgens mij de bedoeling ook niet. Het is ontspannen, enigszins literair, kortom, een volledig boek.' Ook Sandra is positief: 'Anju leest als een feelgood roman; gemakkelijk en geeft tegelijkertijd toch ook stof tot nadenken.' Tussendoortje kiest voor de middenweg: "Samengevat is Anju best een aardig boek en lekkere leesvermaak als je zin hebt in een snel boek waarin veel gebeurd en niet al te diepgang zoekt. Een uitgebreide onderdompeling in de Indiase cultuur is het in ieder geval niet."
Leesclub
Als het boek uit is, de recensies zijn geschreven en de sterren zijn uitgedeeld, is het tijd om naar de leesclub zelf te kijken. Er waren vijftien deelnemers, die samen 30 sterren gaven. Een gemiddelde van 2 sterren. Volgens Saskia (Lusaro) was deze leesclub best heftig wat betreft de reacties op het boek. Ze steekt de auteur een hart onder de riem: 'Hopelijk haal je er de positieve dingen uit en kan je verder werken aan de minpunten die werden aangegeven. Ik vond het alvast heel fijn dat je zo actief deelnam hier en al onze vragen hebt beantwoord!' Sandra sluit zich hier bij aan. Saskia noemt de leesclub interessant omdat de meningen soms ver uit elkaar liggen. Er wordt één ster uitgedeeld, maar er zijn ook lezers die drie of vier sterren geven. Geertje sluit zich daar graag bij aan: een discussie is pas leuk als de meningen flink verschillen. Ook Sandra heeft zich prima vermaakt in deze leesclub. Hoewel het boek niet aan haar verwachtingen voldeed, vond Ine het toch ook leuk om mee te doen.
Karin, bedankt voor het beantwoorden van onze, soms heel kritische, vragen. Ik denk dat een leesclub een hele spannende ervaring is als je eigen boek er besproken wordt. Uitgeverij Elikser: bedankt voor het beschikbaar stellen van de boeken. Alle lezers: bedankt voor jullie bijdragen. Het was lekker druk in het leescafé, de discussievragen werden trouw beantwoord en er staan mooie recensies op de site.