Anne Boon, Anne-Claire Verham, BlackLizard63, Dorien van der Klauw, Heidi van der Vloet, Karin Walta, Lieke Roovers, Lisette, Marvin O., Miriam Wesselink, Nancy Vercamer, Natalie, Pooja Baldew en Sannejms ontvingen van Hebban de Advanced Reader Copy (ARC) van Artemis, het nieuwste boek van The Martianschrijver Andy Weir in het kader van deze leesclub. 

INHOUD

Artemis speelt zich af op de maan en is - daar is de titelverklaring al - de naam van de enige stad die zich daar bevindt. De hoofdrol in het boek is weggelegd voor de midden-twintiger Jazz, die in een van de goedkopere delen van de stad woont. In een kamer zo groot als een bed, omdat dat de enige woonruimte is die ze zich kan veroorloven. Het verhaal begint als ze een poging doet om een praktijkexamen van het EVA Gilde te halen, zodat ze solo Artemis mag verlaten en, belangrijker nog, toeristen te begeleiden bij hun maanwandelingen. Dat levert veel meer geld op dan haar huidige baan van portier, en haar zwarte smokkelbijverdiensten. Helaas verloopt het praktijkexamen niet zoals ze gehoopt had.

Het verloren uitzicht op verbetering van haar financiële situatie én de uitdaging van die ontzettend goed betalende, niet geheel legale klus die ze vervolgens aangeboden krijgt, zorgt ervoor dat Jazz niet lang hoeft na te denken en aan de klus accepteert. De doldrieste wijze waarop ze de opdracht denkt uit te voeren, kan haast niet goed aflopen... 

LEESCLUB

Na het voorstelrondje, nee, zelfs tijdens het voorstelrondje in het café werden al snel SF&F tips uitgewisseld (ja, Marvin, Caroline M. Yoachim staat nog steeds genoteerd, maar het gehalte Vlaamse uitdrukkingen viel een beetje tegen, maar die meubels sjouwen houden we erin....) Het boek liet zich vlot lezen, zoals Nancy ondervond: "Ondanks het feit dat ik bijna geen Engels lees [...] heb ik dit boek in een snel tempo uitgelezen. Misschien deed ik gewoon mee met Jazz die vaak een tijdslimiet had ;-)". Dorien ondersteunde dat en voegde eraan toe dat het boek lekker makkelijk weg las, en wel zodanig dat ze bijna te laat doorhad dat de trein op haar station was aangekomen.

De eerste zin en het eerste hoofdstuk
Het eerste hoofdstuk, waarin kennis wordt gemaakt met Jazz, beviel iedereen. Van Jazz, waarvan sommigen lang dachten dat zij een hij was, werd vooral haar humor op prijs gesteld. Karin haalde bijvoorbeeld Jazz' omschrijving van de wijk waarin ze woont aan: "'If my neighborhood were wine, connoisseurs would describe it as: "shitty, with overtones of failure and poor life decisions". Lieke kreeg zelfs een echte ruimte-vibe van de allereerste zin van het boek (I bounded over the gray, dusty terrain toward the huge dome of Conrad Bubble), en zij was niet de enige die mensen in ruimtepakken over de maan zag huppelen. Anne-Claire zag ze ook huppelen, net als Lisette, die eraan toevoegde dat ze alles in grijstinten zag.

Titel
Over de titel kon Heidi kort zijn: "Weir houdt het lekker simpel en consequent, zijn eerste boek noemde hij Mars [...] en zijn tweede boek Artemis. Gewoon, naar de plaats waar het zich afspeelt. En dat een stad op de maan Artemis heet, is natuurlijk niet meer dan logisch. Heerlijke nerd-logica." Daar waren we het allemaal wel mee eens, en dus werd er van onderwerp veranderd.. want wat is er nou toch op de kaft van het boek afgebeeld?

Heidi beloofde ons om het aan haar "huis-tuin-en-keuken-sterrenkundige vragen wanneer en waar je de maan in beeld zou kunnen hebben zoals op de cover (ja ik ben getrouwd met een notoire sterrenkieker)". Euh, Heidi? Via allerlei maansamenzweringstheorieën, gemopper op kwaliteit van de kaft (vlekken en slijtage) en het neefje van Anne, (die popelde om na haar het boek te lezen, omdat hij "het fantastisch [vindt] de opvolger van The Martian te kunnen lezen voor andere vrienden dat kunnen"), bereikten we uiteindelijk vraag 3 en werden de hoofdpersonen, figuurlijk, ontleed.

Personages
Marvin heeft zo zijn bedenkingen over het karakter van de maanbewoners: "Sympathieke, onbaatzuchtige inwoners schijnt Artemis niet echt te hebben. Als je het goed bekijkt, doen ze toch geen van allen iets voor niets, met uitzondering misschien van Ammar voor Jazz, maar dat is nu eenmaal de vloek van het ouderschap :-)". Hij constateert verder dat Jazz "qua mentaliteit in haar puberteit is blijven hangen", iets dat in het café al door diverse deelnemers was opgepikt, en bij de beantwoording van de vraag door velen werd beaamd. Svoboda was een favoriet bij de meesten, en ook Rudy kon er wel mee door, vooral omdat hij - volgens Lieke - zo op Fraser uit Due South lijkt. Nancy heeft het volgende boek al geschreven dat zich op Artemis gaat afspelen: een romantische feelgood, waarin Jazz en Svoboda.... Karin had het niet zo op Jazz omdat ze "nou eenmaal meer van personages/personen [houdt] die hard werken en dan ergens in slagen dan personages die van nature slim zijn en dan wat luier/lakser zijn". Miriam en Sannejms waren het er over eens: leuke meid die Jazz, en Svoboda een erg goede tweede. Sannejms meldde letterlijk: "Svoboda vond ik ook een erg leuk personage, de verstrooide professor die overal een dingetje voor heeft". Anne dacht daar iets anders over: "[..] Svoboda die slimmer is dan dat Jazz het in haar verhaal laat blijken. Hij weet ook hoe hij haar moet aanpakken. Hij speelt soms 'de onnozele', of Jazz beschrijft hem zo, maar je voelt wel dat hij Jazz door en door kent en er heel veel sympathie voor voelt." Natalie noemt Kelvin als een van de belangrijkste bijpersonen, omdat "[d]oor de mailwisseling met Kelvin volg je niet alleen de ontwikkeling van Jazz maar ook van hem. Je leest hoe hij studeert, gaat werken en zijn familie steunt. Ik vind Kelvin een mooi personage, een goede tweede hoofdpersoon".

Een aanrader voor wie?
Dorien had het boek al voor de vraag gesteld werd aangeraden: "Ik heb het boek al aangeraden aan mijn broer. Hij houdt van Scifi en van fantasy". Ze voegde eraan toe dat het boek wel wat aanvoelde als een YA, en dat dat waarschijnlijk werd veroorzaakt door de onvolwassen manier van doen van de hoofdpersoon: "Ik was ook wel verbaasd toen ik las hoe oud Jazz eigenlijk is, ik had haar toch wel een paar jaar jonger geschat!". Miriam raadt het aan aan "alle bezoekers van mijn website met schrijftips singularity.nl! :-) Ik ben een artikel aan het schrijven over het karaktertype ethische boef, waarvan Jazz de aanleiding is en waarin ze als eerste voorbeeld dient." En ze gaat diverse twitterende SF-liefehebbers, die ze kent, op het boek wijzen. Lieke gaat het één van haar broers onder de neus schuiven en hoopt dat hij na afloop alle technische praat alsnog aan haar uitlegt (*grapje!*). Anne-Claire is resoluut: "Tja, zelf hoor ik dus tot degenen voor wie dit boek, en dan met name de climax, te technisch/natuurkundig/scheidkundig was. Ik ben goed de weg kwijt geraakt tussen alle lasactiviteiten, ventielen, kleppen, bedieningspanelen, luchtdoorvoersystemen, hoogovens en gasmengsels. Maar aan mensen die juist graag over dat soort zaken lezen, bijvoorbeeld levensechte Svoboda's, zou ik dit boek wel aanbevelen". Marvin had geen enkel probleem met de beschreven techniek en gaat het zeker zijn collega-ingenieurs aanraden, en zegt: "Ik vind dat Weir zich heel goed heeft weten in te houden, maar ik vergelijk het natuurlijk met de soms oersaaie werkdocumenten die ik moet lezen, dus ik ben waarschijnlijk niet de meest objectieve beoordelaar hier". Sannejms heeft het boek al op haar insta gepromoot, maar voor een deel van de mensen in haar omgeving geldt dat het boek dan wel in het Nederlands beschikbaar moet komen. Dat is geen enkel probleem: half november komt het in het Nederlands uit, samen met de oorspronkelijke, Engelstalige versie. Karin gaat het boek aan haar vader aanraden, maar betwijfelt of het haar gaat lukken omdat ze die, tot dusver, niet aan de scifi heeft gekregen. Maar wie weet lukt het haar met Artemis wel? En Anne? Die raadt (en geeft) het aan....  aan haar neefje, natuurlijk!

Schrijfstijl
Marvin zegt het als volgt: "Het leukste en meest opvallende aan de stijl vind ik de manier waarop Jazz haar belevenissen neerpent en soms zelf moet lachen om wat ze schrijft of wanneer ze een dubbelzinnigheid opmerkt, waarna ze haar verhaal kort pauzeert om de lezer terecht te wijzen om zijn/haar dubbelzinnige gedachte, terwijl zijzelf die dubbelzinnigheid nochtans ook opmerkt". Natalie moest denken aan een uitspraak van Wil Boesten over romans, tv en literatuur omdat het zo filmisch geschreven is, maar voegt er aan toe: "[...] het stukje over literatuur is natuurlijk niet van toepassing op Artemis". Anne-Claire is verbaasd over het feit dat Jazz haar verhaal nogal expliciet aan de lezer vertelt, werkt en dat terwijl "dit een manier van vertellen is die auteurs dringend wordt afgeraden omdat het teveel tell en te weinig show zou opleveren. Tja, niet dus". Vrijwel iedereen was het eens over de lekker leesbare, vlotte schrijfstijl van Weir, en de humor waarvan Jazz zich nogal eens bediende. Nancy was daarnaast, niet als enige overigens, zeer te spreken over de mailwisseling tussen Jazz en Kelvin, die Weir mooi gebruikte om stukje bij beetje achtergrondinformatie over het leven op de maan (en Aarde) te geven, zodat er geen enorme informatiedump nodig was. Ze sloot zich ook bij Lisette aan die zeer te spreken was over de wijze waarop het verhaal begon: "de eerste zin is meteen 'actie'. Ik hou daar wel van; geen lange uitleg, introductie en achtergrond - gewoon beginnen met het verhaal [..]"
Dat Weir zo ver is gegaan aan een aantal van de vrouwen om hem heen te vragen of hij met Jazz wel een geloofwaardige vrouw heeft neergezet, leidde bij deze vraag nog tot een korte discussie in een discussie (waarom? vrouwen zijn toch ook gewoon mensen!), maar het is vast toeval dat hij een man op Mars plantte en een vrouw op Ven.. de Maan.

Thema's
Marvin is tot de conclusie gekomen dat het niet uitmaakt waar de mens zich bevindt, het is en blijft een sjacheraar. Met of zonder aardse zwaartekracht. Miriam heeft vriendschap en trouw als de twee belangrijkste thema's gezien, naast je verantwoordelijkheid nemen en wetenschap "[m]aar wel met een realistische blik: don't fuck met natuurwetten". Dorien vindt het een lastige vraag omdat "meegesleurd werd in de actie en in mijn hoofd tijdens het lezen niet zoveel tijd en ruimte heb gehad om echt een thema te bespeuren", maar besluit "de subtiel door het verhaal geweven wetenschap en technologie ook wel als thema [te] noemen". Diverse deelnemers noemen vriendschap als thema, maar Anne-Claire ziet eerder vergevingsgezindheid en verzoening als een thema. Zij ziet een ander, belangrijker thema: "een soort van waarschuwing die in het verhaal verpakt zit, namelijk dat een nederzetting als Artemis erg kwetsbaar is voor criminaliteit en misbruik door machtige bedrijven". Ook noemt zij, zoals enkele andere deelnemers de armoede als val. Lieke komt na lang zoeken voorzichtig aan met opportunisme als thema en laat met haar laatste zin de coördinator in complete verwarring achter.... Lisette noemt doorzettingsvermogen, naast de al eerder genoemde thema's en Heidi sluit aan bij de armoede als 'val': "uitgewerkt in ghetto- en kastevorming op de maan. Ondanks alles wat we bereiken in de wetenschap, zitten we toch nog steeds vast aan het kapitalisme en de marktwerking met schaarste als basis, als 'beste van alle slechte systemen' ", maar ziet als boodschap  optimisme over de toekomst: de wetenschap gaat ons echt wel helpen om ons zonnestelsel te bevolken, en de moed hebben om beslissingen te nemen en de handen uit de mouwen te steken".

Verwachtingen
Marvin concludeert "verwachtingen grotendeels uitgekomen en wat niet is uitgekomen, was beter dan verwacht", terwijl Miriam precies kreeg wat ze verwacht had op basis van het eerste boek van Andy Weir. Anne-Claire vond Artemis lange tijd erg leuk, zoals ze vooraf verwacht had, maar vond het laatste kwart van het boek - helaas - tegenvallen, en concludeert " op basis van de beschrijving had ik verwacht dat Artemis 'social fiction' of softe scifi zou zijn, maar het bleek toch vooral erg wetenschappelijke science fiction". Sannejms had hardere crime verwacht, maar eindigt gelukkig met "ondanks dat ik andere verwachtingen had vond ik het een leuk en spannend boek met lekker veel humor". Karin was blij met de vrouwelijke hoofdpersoon en de humor, maar had ook een wat spannender boek verwacht. Nancy is niet alleen zeer tevreden over deze tweede van Andy Weir, omdat haar verwachtingen overtroffen werden, maar kan zich tevens goed voorstellen dat Andy Weir met elk boek beter wordt en kijkt dus nu al uit naar toekomstige boeken". Hoewel Natalie blanco aan het boek is begonnen, was ze natuurlijk wel nieuwsgierig. Het viel niet tegen dankzij de humor en de actie, maar Jazz vond ze als personage niet overtuigen. Lieke had, net als een aantal anderen, meer crime verwacht: "Artemis focust veel meer op de scifi. Helemaal niet erg, zou ik normaal zeggen, maar nu lag de nadruk meer op het technische aspect dan op het verhaal. Tja, dan raak je mij kwijt". Lisette verwachtte een vlot geschreven verhaal met veel actie en kreeg dat voorgeschoteld. Heel stiekem had ze "op een diepere laag in het verhaal gehoopt, maar dat zit er niet. Het is gewoon een spannend verhaal [...]". Heidi begrijpt precies wat Lisette bedoelt met die diepere laag, want: "Ik had me wat meer voorgesteld van de 'backstory' en had graag meer willen lezen over de maatschappij in Artemis. Dorien "verwachtte een grappig boek, een spannend boek en een boek vol met actie. Die verwachtingen zijn volledig uitgekomen", maar begrijpt achteraf, nu het boek uit is, wat Lisette en Heidi missen. Maar, net als Nancy vertrouwt ze erop dat de volgende van Weir nog weer beter zal zijn.

BEOORDELING

Afgerond heeft Artemis van de deelnemers 3,5 sterren gekregen.
De recensies van de leesclubdeelnemers zijn allemaal terug te vinden op de boekpagina van Artemis.

Tot slot: Hartelijk dank aan Anne Boon, Anne-Claire Verham, Dorien van der Klauw, Heidi van der Vloet, Karin Walta, Lieke Roovers, Lisette, Marvin O., Miriam Wesselink, Nancy Vercamer, Natalie en Sannejm  voor de wijze waarop jullie je hebben ingezet voor deze leesclub! Andy Weir heeft maar mooi mazzel gehad met zulke actieve leesclubbers voor zijn Artemis!