Leesclub

Bezorgde burgers

Stel een vraag aan Steven de Jong

op 06 maart 2017 door Bezorgde burgers

Steven de Jong (1981) is opinieredacteur van NRC Handelsblad. Voor nrc.nl was hij jarenlang rechtbankverslaggever. Hij deed onderzoek naar o.a. burgerparticipatie en (internet)democratie, en publiceerde in 2008 De lastige burger – Dienstverlening in een tijd van ontbrekend burgerschap. Bezorgde burgers is zijn eerste roman.

De foto van Steven de Jong is van de hand van Jan Willem Kaldenbach.

Stel je vraag

Heb jij een bijzondere, leuke, boeiende, goede vraag, laat die dan onder dit artikel achter.

Reacties op: Stel een vraag aan Steven de Jong

153189

21 maart 2017

2017-03-21T19:53:18+01:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Hallo Steven, Allereerst bedankt dat je bereid bent om onze vragen te beantwoorden! Persoonlijk vind ik dat altijd een meerwaarde aan een leesclub :-) Dit moet voor jou een ongelofelijk spannend moment zijn: je debuut is net gelanceerd en de eerste recensies komen nu binnen! Op Hebban lijk je alvast een mooie start te maken ;-) Hoewel wij als leesclubdeelnemers momenteel nog in blijde verwachting zijn van jouw boek, heb ik al een eerste vraag. Bij de beschrijving van je boek wordt onder andere gezegd dat het “herinneringen oproept aan Brusselmans' De man die werk vond”. Herman Brusselmans is een behoorlijk controversiële schrijver: ofwel lees je zijn boeken graag ofwel niet. Ook onder de mensen die zich inschreven voor deze leesclub heb ik gemerkt dat deze vergelijking met Brusselmans voor sommigen net een reden was om jouw boek te willen lezen, terwijl het voor anderen – waaronder mezelf – in eerste instantie eerder een (kleine) struikelblok bleek waardoor we even twijfelden of we je boek zouden lezen. De sneak preview heeft mij persoonlijk volledig overtuigd van je trefzekere en humoristische schrijfstijl, die duidelijk een eigen stem heeft en niet hoeft vergeleken te worden met gevestigde namen. Daarmee kom ik bij mijn vraag: Is er een specifieke reden dat de vergelijking met Brusselmans vermeld werd? T.t.z. vond de uitgever dit bijvoorbeeld een goede marketingzet of is Brusselmans voor jou persoonlijk een voorbeeld als schrijver? Begrijp me niet verkeerd: dit is absoluut niet bedoeld als kritiek! Ik ben gewoon benieuwd naar de reden van deze vermelding die gemengde gevoelens kan oproepen bij toekomstige lezers. Of misschien is dat wel gewoon de bedoeling? ;-)

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

153385

22 maart 2017

2017-03-22T11:11:45+01:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Hoi Tau, Fijn te horen dat de sneak preview je aanspoorde om verder te lezen, dat is de vuurproef, en daar gaat het uiteindelijk om. De verwijzing naar Brusselmans en Falling Down komt van de uitgever, dat heb ik niet ingefluisterd. Pas toen de uitgever de vergelijking met Brusselmans' 'De man die werk vond' maakte, heb ik het eerste hoofdstuk daarvan gelezen. Maar uiteindelijk vond de uitgever dat de vergelijking met Brusselmans een beetje mank gaat – en daarom haalde dat niet de papieren omslag. Hoewel ik wel erg heb kunnen lachen om de roman 'Mank' van Brusselmans. In mijn verhaal breng ik hier en daar wel een ode aan Brusselmans, bijvoorbeeld met de zin 'mijn hoofd loopt om' en een letterlijk citaat uit 'De man die werk vond' – dat laatste pas tijdens een redigeerslag. Overigens is het echt aan lezers, recensenten en uitgevers om vergelijkingen te maken. Niet aan mij. Natuurlijk heb ik zo mijn favorieten (Grunbergs Tirza, Wieringa’s Joe Speedboot, Fightclub), maar die probeer ik niet na te apen. Dat is denk ik ook niet vol te houden, want een stijl zit in je vingers of niet - dat is een proces van jaren oefenen, iets dat groeit, iets heel persoonlijks dus. Falling Down heb ik wel drie keer gezien. Mijn favoriete scene is die in de hamburgertent, en natuurlijk de beginscene – als Michael Douglas zijn auto verlaat terwijl hij in de file staat. Maar ook die film had ik niet in gedachten tijdens het schrijven. Het enige dat telde was het karakter van Samuel Brammer, hoe hij zich ontwikkelde, er het beste van probeerde te maken, maar zich telkens onmogelijk maakte. Misschien ben ik wel het meest geïnspireerd door mijn omgeving, maar dat kan ik niet hardop zeggen, want dan denken mensen dat het autobiografisch is – wat niet zo is. Hoop dat je hier wat aan hebt, veel leesplezier! Steven

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

153886

23 maart 2017

2017-03-23T19:08:28+01:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Bedankt voor je uitgebreide en boeiende antwoord!

153385

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

165985

29 april 2017

2017-04-29T22:28:56+02:00

Raywoman

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/Rene%20profiel%20getekend%283%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/raywoman

198746

Leuk om te lezen!

153385

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

154488

25 maart 2017

2017-03-25T19:38:15+01:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Hier ben ik weer... In afwachting van 'Bezorgde burgers', ben ik alvast eens een kijkje gaan nemen op je website http://www.stevendejong.nl/ waar ik o.a. heb genoten van je kortverhaal 'In het reine' :-) Voor de geïnteresseerden: http://www.stevendejong.nl/fictie/in-het-reine/ Ook ontdekte ik daar dat je twee artikels hebt geschreven voor het boek 'Hoe sms’t een Chinees? 100 alledaagse mysteries' : http://www.stevendejong.nl/boeken/hoe-smst-een-chinees-100-alledaagse-mysteries/ Je spreekt daar bovendien over twee artikels die uiteindelijk niet in het boek zijn verschenen, namelijk over het effect van prikklokken en het bestaan van menselijke energievelden. Deze zouden in de nrc.next verschenen zijn, maar ik heb ze niet direct kunnen terugvinden. Mijn vraag: zijn deze nog ergens te lezen?

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

154820

26 maart 2017

2017-03-26T22:01:24+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Hoi Tau, heb even gezocht: hierbij het stukje over de prikklok (10 oktober 2007): http://www.stevendejong.nl/journalistiek/motiveert-de-prikklok-of-komt-er-productievee-van/ En hierbij het stukje over energievelden (29 september 2008): http://www.stevendejong.nl/journalistiek/hebben-mensen-energieen-die-anderen-aantrekken/

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

155350

28 maart 2017

2017-03-28T17:21:21+02:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Super, bedankt! Blijkbaar had ik niet goed genoeg gezocht ;-)

154820

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

161907

16 april 2017

2017-04-16T20:37:46+02:00

Bookaholic F

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/pexels-hoang-bin-92323%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/Crimegirl

111409

Wat leuk:-)

154820

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

164639

25 april 2017

2017-04-25T21:47:19+02:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Hey Steven, In afwachting van de leesclubdiscussie nog even een vraagje voor jou ;-) Er zijn enorm veel ideeën in je boek verwerkt! Zoals Renate Kerkhofs terecht opmerkte: “Het is verre van lichte lectuur … De lezer moet alert blijven.” Dit maakt mij nieuwsgierig naar de manier waarop je boek tot stand gekomen is. Ben je uitgegaan van losstaande ideeën die je samengevoegd hebt tot één samenhangend geheel? Of had je van in het begin het verhaal voor ogen en heb je geleidelijk aan de verschillende ideeën erin gestoken?

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

164699

26 april 2017

2017-04-26T08:48:00+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Ha Tau, ik had al een reactie klaar, een uitvoerige, maar wil 'm liever wat compacter posten. Spoedig antwoord. Groet!

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

164762

26 april 2017

2017-04-26T13:35:53+02:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

Hey Steven, 'k Had je uitgebreide antwoord vanmorgen vroeg 'in de rapte' (volgens mij is dit een Vlaamse uitdrukking ;-)) gelezen. Geen enkel probleem als je liever een kortere versie post! Sowieso zijn jouw antwoorden, lang of kort, steeds boeiend verwoord en dus de moeite van het lezen zeker waard :-)

164699

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

166201

30 april 2017

2017-04-30T16:07:18+02:00

Renate Kerkhofs

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/IMG-20180812-WA0015%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/renate-kerkhofs

198264

Hallo Steven. Ik vind dat je je verrassend goed kunt inleven in het denkpatroon van een, naar wat ik denk, sociopaat. Hoe kom je aan die kennis? Heb je je verdiept in het leven en handelen van psychiatrische patiënten of iets dergelijks?

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

166308

30 april 2017

2017-04-30T20:26:25+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Hoi Renate, De diagnose is uiteraard aan de lezer. Maar ik zou hem liever niet willen diagnosticeren met sociopathie (een mildere vorm van psychopathie, leert Wikipedia). Juist het kenmerk van een 'gebrekkig geweten' past hoofdpersoon Samuel Brammer niet. Hij is vaak juist oprechter en principiëler dan zijn 'normale' omgeving. Van kantoorpolitiek moet hij niets hebben. Socio- of psychopaten, daarentegen, kenmerken zich door manipulatief gedrag. Het doel heiligt de middelen. Oké: soms doet Samuel dingen die je van een psychopaat verwacht. Maar ligt dat niet juist aan zijn ontsporing? Dat hij zo van het padje is dat hij niet anders meer kan dan dat? Belangrijk is hoe hij over de daden denkt nadat hij ze beging. De persoonlijkheid zit 'm dan niet in de actie, maar in zijn gedachten daarover. Of ik me verdiept heb in psychiatrische patiënten? Nouja, veel zelfonderzoek, haha. Toch lijd ik voor zover bekend niet aan een geestelijke stoornis. Maar sls schrijver moet je denk ik wel een beetje blijven hangen in je donkerste gedachten (anti-therapie) en die tot in hun uiterste consequentie doordenken. Dat kan iedereen. De kunst is om daar een professionele gedachteoefening van te maken. En kijk vooral goed om je heen, lees over psychologie, probeer te achterhalen waarom mensen reageren zoals ze reageren, bezoek eens een rechtbankzitting of lees een verslag daarover. Over sociopaten gesproken: mijn favoriet is Frank Underwood, de president in House of Cards (of zijn assistent Douglas Stamper). Maar misschien tekent de regisseur bezwaar aan tegen die diagnose. Zoals ik bezwaar aanteken tegen jouw diagnose : -) Maar geef die vooral, want het gaat erom wat jij eruithaalt. Groet, Steven

166201

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167439

03 mei 2017

2017-05-03T20:29:15+02:00

Renate Kerkhofs

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/IMG-20180812-WA0015%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/renate-kerkhofs

198264

Ik vind hem toch wel een meestermanipulator als Manuel, hoor. Maar dat is hoe ik hem, vanuit mijn oogpunt, zie. Overigens vind ik noch Samuel, noch Manuel, noch Hugo sympathiek. Integendeel zelfs. Desondanks ben je er in geslaagd om me met de wedervaren van het hoofdpersonage (ook al lag hij me allesbehalve na aan het hart) te blijven boeien. Knap!

166201

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167454

03 mei 2017

2017-05-03T21:13:46+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Samuel heeft niet meer de kracht om sympathiek over te komen, daarvoor is hij emotioneel te beschadigd en in zichzelf gekeerd. Manuel probeert zichzelf met schema's erbovenop te helpen, maar laat zich al snel kennen als iemand die alsnog uit wil breken. Hugo, dat is voor mij de rotste persoon van de drie. De neppert. De sympathie zit 'm denk ik in het personage dat Samuel ooit was, maar in het boek niet aan de oppervlakte komt. Die hij nooit was, moet ik zeggen, maar diep van binnen wel is. Punt is dat zich slecht weet te verhouden tot de burgerij, en zich al afkerend of invechtend volstrekt onmogelijk maakt. Eerlijk gezegd weet ik als schrijver van het gebeuren ook niet zo goed wat ik met zo iemand aan moet.

166201

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167491

03 mei 2017

2017-05-03T22:26:02+02:00

Renate Kerkhofs

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/IMG-20180812-WA0015%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/renate-kerkhofs

198264

Ik veronderstel dat we ons met Samuel hier en daar, af en toe nog kunnen vereenzelvigen. Dat bepaalde gedragingen herkenbaar kunnen zijn; Maar met Manuel en Hugo wordt dat al een stuk moeilijker. Ik kon me bijvoorbeeld vinden in Samuel en de krakende treden en de buurvrouw die dan komt kijken. Ik ben zelf best wel sociaal, maar thuis ben ik graag op mijn gemak zonder sociale beslommeringen (lees: mega-asociaal). Ik kan me voorstellen dat als ik in een appartement zou wonen met dergelijke medebewoonster en krakende traptreden dat ik ook heel erg mijn best zou doen om het kraken te vermijden. :-) (maar daar houdt de vergelijking tussen mij en Samuel verder ook wel op)

166201

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

166290

30 april 2017

2017-04-30T19:53:51+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Hoi Tau, Mooie vraag! (‘Ben je uitgegaan van losstaande ideeën die je samengevoegd hebt tot één samenhangend geheel?’). Hoofdpersoon Samuel doolde in één van de allereerste versies alleen maar door de stad, terwijl zijn denkstem over alles en iedereen een mening gaf. Hoewel het boek daarna meer structuur kreeg, een plot enzo, bleef dat karakter overeind. De 'noodzaak' van het boek zit 'm in Samuel en zijn dwarse kijk op de samenleving. Het is dus niet zo dat ik vooraf een pad voor hem uitstippelde. Tegelijk schreef ik ook nooit zomaar een eind weg. Er gaat vooral veel denkwerk inzitten. Manuscript her- en herlezen, verhaallijnen schrappen, bijstellen, aantekeningen uitwerken en hier en daar wat research. Ook de uitgever heeft me drie keer flink bijgestuurd (waardoor ik bijvoorbeeld een vlucht door Oost-Europa moest schrappen). Ik hoop in mijn tweede roman wat schematischer te werk te gaan, want dit was een tamelijk inefficiënte en tijdrovende exercitie. Maar goed: het belangrijkste was het karakter. Dat personage sleep je als schrijver jaren met je mee. Je moet 'm een beetje worden. Een soort geradicaliseerd alterego. Nee, geen alterego, maar een buikspreekpop. Zoiets. Haal je maar eens een onaangepast figuur voor de geest en verplaatst die in gedachten naar een nette fuif – dan kun je wel uittekenen wat er misgaat. Of omgekeerd: een keurige burger in een foute kroeg. Die volgorde dus: eerst het karakter, dan het plot. De ideeën, het samenhangend geheel, dat komt allemaal tijdens het (her)schrijven. Acteurs leven zich soms in in het personage dat ze moeten spelen. Dan kunnen ze in alle situaties karaktervast reageren – ook als ze hun tekst kwijt zijn. Mijn idee van schrijven: verzin eerst een personage, leef je in en ga vervolgens een script bij elkaar improviseren. Dan schrijft het verhaal zich ‘vanzelf’. Groet, Steven

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167959

05 mei 2017

2017-05-05T13:15:35+02:00

*Tau*

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/j0398817.jpg

https://www.hebban.nl/!/tau

236059

@Steven: Bedankt voor je antwoord! Interessant om te lezen hoe je te werk gegaan bent :-)

166290

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167506

04 mei 2017

2017-05-04T06:33:50+02:00

Bookaholic F

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/pexels-hoang-bin-92323%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/Crimegirl

111409

Dag Steven,ik vroeg me af als je na dit boek een totaal ander genre mag schrijven wat kies je dan? Ik ben heel erg benieuwd of er naast dit soort boek ook een andere stem van Steven is die wil gehoord worden. Bijkomende vraag: Heb je nog een droom als auteur en als je deze wil delen als mens?

+1 niet meer leuk × vind ik ook leuk

167818

04 mei 2017

2017-05-04T23:06:15+02:00

Steven de Jong

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/steven_de_jong_roman_bezorgde_burgers%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/steven-de-jong

242582

Ha Fany, Allereerst veel dank voor de fantastische begeleiding van deze leesclub! Pas in het laatste schrijfjaar liet ik een klein groepje vertrouwelingen meelezen. Pas in de weken na uitgave kreeg ik wat vertrouwen in mijn schrijven. En nu denk ik voorzichtig na over een volgend boek. Het is voor mij allemaal nogal vers, ook hoe ik moet reageren enzo. Over genres heb ik overigens nooit echt nagedacht. De indeling laat ik aan anderen over. Maar in de fictie voel ik me wel thuis. Een betere verdedigingsmuur tegen aanvallen van buitenaf is er niet :-) Mijn grootste droom was om dit verhaal gepubliceerd te krijgen. Daarvoor moest alles wijken. Niet alleen burgerlijke beslommeringen, maar ook de schroom om het personage alles te laten zeggen en doen wat in mij opkwam. Dat is vooralsnog de grootste stap die ik in het schrijven heb kunnen zetten. En nu wil natuurlijk dooooor. Voor een volgende roman wil ik me verdiepen in milieus en mensen waar ik minder vertrouwd mee ben. Ik dacht aan een verhaal over kolonisatie van mars. Hoe je daar een beschaving vestigt waarin niemand elkaar naar het leven staat en iedereen gelukkig is. Een sociaal psychologisch volmaakte wereld, waar het verschil gevierd wordt en de Samuel uit mijn roman wat makkelijker door het leven rolt. Ja, misschien moet ik hem als pionier daarheen sturen. Misschien wil ik nog geen afscheid nemen van Samuel. Daarvoor heb ik te veel tijd en energie in zijn karakter gestopt. Mijn droom als persoon? Tot voor kort viel dat samen met mijn droom als schrijver. Misschien nog steeds. Maar dromen heeft geen zin. Het komt aan op actie: zelfdiscipline en doorzettingsvermogen. Of gewoon een simpel motto dat ik laatst hoorde. 'Een schilder schildert.' Dus: een schrijver schrijft. Van verlangens word ik ongelukkig. Dan denk je steeds na over wat je nog niet bereikt hebt. Beter om in de actie te zitten en elke avond voldoening te halen uit de productie van die dag. Groet, Steven

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk

168160

05 mei 2017

2017-05-05T21:50:14+02:00

Bookaholic F

https://static.hebban.nl/files/images/thumb/pexels-hoang-bin-92323%282%29.jpg

https://www.hebban.nl/!/Crimegirl

111409

Hoi Steven ,dank je wel voor je interessante antwoorden. Samuel als pionier op Mars klinkt erg verleidelijk,ik wil het heel graag lezen als je het schrijft;. Fijn dat je het ook durfde om Samuel alles te laten doen en zeggen wat je wou; Ik vind het heerlijk om een leesclub te begeleiden en samen onze passie te delen maar dank je ,ik wordt stil van je compliment! Een schrijver schrijft, mooi gezegd. Ik ben me er bewust van dat schrijven hard werken is en ik heb dus ook ontzettend veel respect voor jullie. Doorzetting heb je dus echt nodig maar toch denk ik dat je onbewust toch ook nog steeds droomt; Grappig hoe jij verlangens omschrijft,voor mij zijn het eigenlijk mijn drijfveren,energiegevers maar ik begrijp dat verlangens ook heel erg frustrerend kunnen zijn. Dank je wel voor je mooie uitleg.

167818

+2 niet meer leuk × vind ik ook leuk