Eindverslag van Kolja, Arthur Japin

De Blind Date

In december begonnen we met een spannend avontuur, de start van een blind date leesclub was een feit. Voor een aantal lezers waren het korte fragment en de steekwoorden voldoende om meteen te weten welk boek schuilde onder de blanco cover van Blind Date #5. Voor anderen was het een grote verrassing welke roman op de mat zou vallen. Het gevolg was dat we met een gemêleerd gezelschap op avontuur gingen. Waren we aan het einde nog zo verdeeld in onze gedachten en meningen?

Wie kent Japin?
Door Japin kenners begon al snel de discussie over historische romans en de andere boeken van deze auteur. Een schitterend gebrek en De zwarte met het witte hart maar ook andere romans werden genoemd en geroemd. Men verheugde zich enorm op een verhaal van deze alom bekende auteur. “Dit begin is de belofte voor weer een echt Arthur Japin boek.” (Hetty)

Japin was een naam die bij een aantal lezers, geen bellen deed rinkelen. Misschien hadden ze de naam ooit horen vallen maar nog nooit een boek van hem opgepakt. "Ik heb nog nooit iets van Japin gelezen en ik ben erg benieuwd hoe het gaat bevallen."

Typografie en schrijfstijl
Er werd genoten van de typografie, de mooie hoofdletters die de dagboekfragmenten versieren. Hierdoor zie je ook een mooi verschil tussen de twee verhaallijnen doordat er voor beide lijnen een ander lettertype gekozen wordt. Dit gaf een extra dimensie aan het boek en werd enorm gewaardeerd. Men genoot van de schrijfstijl ondanks dat deze niet opvallend verschilde tussen de beide verhaallijnen: “Hij gebruikt beeldende zinnen om het idee van taal, geluid en muziek te beschrijven.” (Caroline) “Het zijn zinnen om in te lijsten.” (Nancy)

In het E-book dat door enkele lezers gebruikt werd was niets te bemerken van verschil in typografie. De verschillende verhaallijnen waren wel duidelijk te herkennen door het verschil in perspectief maar dit werd nergens ondersteund door verschil in lettertype. De schrijfstijl was hier en daar stroperig en hakkelend. Een verschil in schrijfstijl tussen de twee verhaallijnen werd echt gemist. Dat zou een fijne toevoeging aan het boek geweest zijn. De schrijfstijl, hakkelend en stroperig maar ook te weinig differentiërend, was echt een minpunt van het boek.

Thema's
Japin gebruikt diversiteit, anders zijn dan anderen en de problemen die dit oproept vaak als thema in zijn boeken. Toch weet hij dit telkens op een andere manier vorm te geven waardoor het niet voelt als herhaling. Ine noemt het een knap geconstrueerd verhaal waarbij historie en fictie met elkaar worden vermengd. Daarnaast gebruikt hij ook het thema opgroeien met een handicap in een bijzonder gezin en de problemen die dit geeft als het kind autonomie ontwikkeld. Voor een ouder of verzorger kan het loslaten van een bijzonder kind dat uitvliegt veel moeilijker zijn dan van een kind met een ontwikkeling zonder bijzonderheden. De auteur laat dit mooi zien door de boosheid die dit oproept bij de verzorger helder te schetsen zodat de lezer er begrip voor kan krijgen. “Zijn gedegen onderzoek naar de hoofdpersonen, de tijdsperiode en de locatie buigt hij om naar geweldige sfeerbeschrijvingen en een begrijpelijke verhaallijn” (Bookisch Lifestyle).

De thema's zoals anders zijn en buitengesloten worden, zoals vaak in de boeken van Japin, komen ook weer in dit boek aanbod. Het is bijzonder om te lezen dat een kind, dat opgroeit met een handicap in een bijzonder gezin, op latere leeftijd zo weinig dankbaarheid kan tonen en zijn trouwe opvoeder buiten de deur zet. Dit hoofdpersonage riep echt irritatie op met zijn egoïstische instelling op het moment dat zijn opvoeder het moeilijk had met zijn verlies.

De steekwoorden: Historische roman - Rusland - Klassieke Muziek - De Romantiek - Detective
Naast een roman over anders zijn in het strenge Rusland is het ook een boek over Tsjaikovski en zijn leven. Ondanks dat hij niet een van de hoofdpersonages is, is zijn overlijden een belangrijk element in het boek. Ook wordt zijn muziek, zijn roem en zijn optredens besproken en komen de libretto's die zijn broer voor zijn opera's schreef aanbod waardoor het steekwoord Klassieke muziek mooi aangestipt wordt. Het verhaal speelt zich af als de kunststroming van de Romantiek hoogtij viert. Door het onderzoek dat Kolja uitvoert, kun je deze roman ook zien als een bijzondere detective. De steekwoorden waren goed terug te vinden tijdens het lezen van het verhaal

Het verhaal was nergens echt romantische te noemen waardoor de vraag boven kwam of men Romantiek wel als steekwoord had moeten noemen. Hoewel dit boek omschreven wordt als een detective gaat het vooral over familiebanden, vriendschap en toewijding (Tilly). Eigenlijk kwam Tsjaikovski als componist niet opvallend naar voren en werd er weinig gesproken over zijn muziek, dat was wel jammer, daar hadden we meer van verwacht. Als je dan bedenkt dat veel van het verhaal zich elders afspeelt, zoals in Frankrijk, Italië en de Oekraïne dan is het de vraag waarom Rusland als steekwoord genoemd wordt. De roman had als belangrijk thema opgroeien en de ontwikkeling van iemand met een handicap en is daardoor een Bildungsroman te noemen. Een steekwoord met betrekking tot de ontwikkeling, het anders zijn gezien de geaardheid en het doofstom zijn, had best in het rijtje gepast.

Motto's en opdracht
Het boek heeft niet één maar wel drie motto's. Een voor elk deel van het boek en ze beschreven prachtig wat als thema naar voren kwam. De opdracht aan de huisgenoten van Japin lijkt niet willekeurig gekozen maar geeft een autobiografisch element van de auteur aan. Als je deze kennis over de schrijver in je achterhoofd houdt dan zie je een mooie parallel met het verhaal zelf.

Een opdracht in een boek wordt geregeld over geslagen en de betekenis hiervan opzoeken vraagt een investering die ten koste gaat van het lezen. Het voegt vaak niet zo veel toe aan de beleving van het verhaal. Tijdens de bespreking van de achterliggende boodschap van de opdracht geeft dit wel wat extra informatie maar het is niet noodzakelijk om te weten. Hetzelfde geldt voor de motto's. De lezers missen die stukjes tekst en lezen er overheen omdat ze zo fijn in het verhaal zitten. Het lijkt wel of het gebruik van motto's de laatste tijd een hype is. Auteurs pronken hier een beetje met hun kennis van andere boeken. 

De beoordeling
De ervaringen en meningen van de lezers schoten alle kanten op ondanks het relatief kleine clubje lezers. Zo was de opmerking van Eveline erg wervend voor dit boek: “Houd je van mooie verhalen over vriendschap en doorzettingsvermogen en wordt je warm van een beetje spanning in een Russisch verleden? Aarzel niet en lees Kolja!”
Grietje, The_Cat en Vrrm waren minder juichend en omschreven het boek anders. “Jammer dat hij mij niet aansprak”. Zonde dat je op geen enkel moment echt meegesleept werd in het verhaal”. “Het blijft toch vooral een afstandelijke uiteenzetting van gebeurtenissen.”
Wat de een mooi vond, werd door een ander als storend ervaren. Sommigen genoten van het verhaal en de schrijfstijl terwijl anderen aangaven niet snel meer een boek van deze auteur te gaan lezen in de toekomst. Toch was de beoordeling van het boek best goed te noemen en eindigde de roman met een sterrenwaardering van 3,7.