Eindverslag 'Bonbons als ontbijt' geschreven door Pamela Moore

Waar zijn die bonbons?

De cover:

De titel 'Bonbons als ontbijt'  doet denken aan een suikerzoete roman. De cover bevestigt dat: een tiener in een stippeltjesjurk, die keurig opgemaakt de wereld in kijkt. Maar kijk eens goed naar haar ogen? Die stralen argwaan, afwachting, onzekerheid uit. Als je aan het eerste hoofdstuk begint dan lijkt het of je een onschuldige Young Adult roman aan het lezen bent.. De zon schijnt  en 'de zachte middag sloop door het open raam naar binnen en krulde zich om haar heen op haar bed.'  De omslag is een cover voor een andere werkelijkheid. De roman is niet zo lief als de cover doet vermoeden.

Na 40 jaar herdrukt:

Het boek is voor de eerste keer in 40 jaar herdrukt. De oorspronkelijke titel is ‘Chocolates for breakfast’ en was het debuut voor de toen 18-jarige Pamela Moore. Moore leed aan wat we nu noemen een bipolaire stoornis en pleegde in 1964 op 27-jarige leeftijd zelfmoord. Het speelt in de jaren vijftig van de vorige eeuw en beschrijft met name hoe de jeugd uit de wat hogere klasse zich tracht te ontworstelen aan het conservatisme van hun ouders. Pamela begin op haar 14e te schrijven, onder meer korte verhalen in haar dagboek. Via de literaire agent van haar moeder kreeg ze het advies om geen korte stukjes maar romans te gaan schrijven. In de zomer van 1955 schreef ze vooral in de late uurtjes Chocolates for Breakfast. Bij publicatie was het boek meteen een succes. Binnen een jaar waren er meer dan 600.000 exemplaren verkocht.  In 1960 was het succes van het eerste boek een beetje voorbij. Ze kreeg een voorschot voor nieuw werk, maar haar drie nieuwe romans haalden nooit meer het succes van haar debuut, omdat ze dezelfde thematiek aan de orde stelden. De twee aanvullende toelichtende hoofdstukken achter in het boek maken veel duidelijk over de auteur en haar leven.

Het verhaal:

Haar naam is Courtney Farrell. Ze heeft groene ogen en ze is vijftien jaar oud. Haar vader is een rijke uitgever in New York, haar moeder een goed geconserveerde, maar werkloze Hollywoodactrice die om elf uur martini's serveert en om twaalf uur het ontbijt. Als de dure kostschool haar wegstuurt, begint voor Courtney een ander leven. Haar eerste schreden op het pad van de volwassenheid brengen haar in aanraking met drank, geldgebrek, tanende roem, de klassen maatschappij, homoseksualiteit, liefde - of is het hunkering? Courtney en haar vriendinnen worden heen en weer gekaatst tussen uitbundige vrolijkheid en diep depressieve gevoelens. En nergens chocolade te bekennen.

Moeizame start

Het duurde een tijdje eer alle leesclubdames, alleen de coördinator was man, het boek ontvangen hadden. Dat betekende een aantal het boek al uit had, terwijl anderen er  nog aan moesten beginnen. Opwarmvragen boden uitkomst. Hoewel iedereen zocht naar de ‘bonbons als ontbijt’ in het boek kon niemand ook maar één bonbon in het hele boek vinden. “Wel ontbijt met drank (bloody mary’s en martini’s),” schreef Sanne. Eline en Shana denken dat de bonbons staan voor decadentie.  De conclusie is dat de bonbon als een metafoor gezien moet worden.

We kwamen er achter dat het boek als een coming of age-roman gezien kan worden, waarin de groei naar volwassenheid beschreven wordt. "Zoals elke puber begint Courtney, de hoofdpersoon in het boek, los te komen van haar ouders, begint haar eigen keuzes te maken en krijgt duidelijk een eigen mening,” aldus Sanne.  Kimberley is van mening dat Courtney aanvankelijk veel op zichzelf is aangewezen en dat haar moeder niet veel voor haar doet. “Courtney ontwikkelt zich van jong meisje naar vrouw en aan het eind van het boek blijkt haar moeder meer naar haar om te kijken. En dat vond ik fijn!” vindt Ranata. Silke: “Courtney ontwikkelt zich van meisje tot jonge vrouw. Dat komt ook door de verschuiving van haar veilige kostschoolleventje naar dat van Hollywood (waar ze zich bijna lleen tussen volwassenen begeeft) en New York (waar vrijwel alle jongeren zichzelf aan het ontdekken zijn). ” Volwassen worden is een lastig proces zo in die jaren vijftig.

De schrijfster gebruikt allerlei thema’s om dit coming of age nader uit te werken. Over de hoofdthema’s is de leesclub het wel eens:  eenzaamheid, volwassen worden en (ouder)liefde. Silke voegt daar als subthema’s seks identiteit en vriendschap aan toe. “Identiteit: iedere jongere is op zoek naar zichzelf. Courtney heeft een hechte vriendschap met Janet, maar sluit ook vriendschap met allerlei jongeren. Courtney zoekt iets wat ze thuis mist.” Marieke concludeert terecht : “Op het einde van het boek is het ze toch aardig gelukt.” Het boek speelt in de fifties van de vorige eeuw, maar is toch anno 2017 nog actueel. Thema’s als eenzaamheid, depressie, alcoholgebruik, zelfmoord spelen nog steeds in onze samenleving. Anita is vanaf het begin erg openhartig in de leesclub. “De auteur heeft me weten te raken door de zelfmoord van Janet. Ook wij hebben onze zoon niet kunnen redden. Ik had eigenlijk verwacht te lezen hoe ik mijn zoon beter had kunnen begeleiden. En dat is niet gebeurd. Naar psychische stoornissen moet nog veel onderzoek gedaan worden.” Julia was in verwarring. Ze werd erdoor verrast dat Janet zelfmoord pleegde en had eerder gedacht dat Courtney dat zou doen. Ze vond het ook jammer dat de periode die Courtney na haar zelfmoordpoging in de kliniek doorgebracht niet verder uitgediept werd.

Pamela Moore schrijft het boek in een toegankelijke stijl. Dat past ook wel bij iemand van 18 jaar. Renata heeft niet het idee dat je een boek dat geschreven is in de vijftiger jaren van de vorige eeuw leest. Maar het kan ook de resultaat zijn van de nieuwe vertaling. Iedereen is het er wel over eens dat het ongelofelijk knap is dat iemand van 18 jaar zo’n boek kan schrijven. Toch waren er ook kritische geluiden over de schrijfstijl. Renate stoorde zich aan de perspectiefwisselingen in de hoofdstukken zelf en rekent dat toe aan de jeugdige leeftijd van de auteur. Soms is het taalgebruik niet echt dat van een vijftienjarige constateert men.

Het verhaal ontwikkelt zich tot een plot. Over de opbouw van het verhaal is men in meerderheid te spreken. Men krijgt duidelijk zicht op het leven van Courtney. Het verhaal laat goed zien hoe een puber van alles uit wil proberen, je kunt je wel verplaatsen in wat zij doormaakt.  Toch is er ook kritiek. Sommigen vinden dat het einde te snel kwam, dat de personages niet voldoende uitgewerkt zijn. Toch werd het einde als verrassend gezien. Ranata had het einde helemaal niet aan zien komen. Courtney kiest voor een andere weg en het blijkt dat haar ouders al die tijd haar toch gevolgd hebben, maar vonden dat ze volwassenheid zelf moest ontdekken. Inge: “Courtney komt tot het besef dat het beter anders kan.” De zelfmoord van Janet was daar mede de oorzaak van.

Het feit dat het boek door een schrijfster van 18 jaar geschreven was  heeft de leesclubdeelneemsters geraakt. Als je haar persoonlijke achtergrond weet ga je het boek anders lezen. Inge vond het een heftig boek “zeker als je weet dat de schrijfster 9 jaar later zelfmoord heeft gepleegd.” De “kwetsbaarheid van Courtney en haar gevecht met het leven” waren voor Marieke opvallend.

Toch lijkt het uiteindelijk allemaal goed te komen met Courtney. Aan het eind van het boek kijk je dan toch anders naar de cover. Misschien is de omslag wel een verwijzing naar de afloop van het boek.

Maar die titel

De titel ‘bonbons als ontbijt’ blijft de leesclubvriendinnen en de coördinator bezig houden. We komen er niet echt uit. Sanne denkt aan de uitspraak ‘Life is like a box of chocolates, you never kniw what you’re gonna get’, Shanna denkt aan chocolade als troostmiddel, Kimberley ziet bonbons als genotsmiddelen en daar is Courtney constant naar op zoek, Joke denkt dat Courtney lieven bonbons dan alcohol als ontbijt had gehad. We komen er niet echt helemaal uit. Misschien iets om nog eens over na te denken.

Waardering:

De waardering ligt dicht bij elkaar: drie of vier sterren. Inmiddels zijn de recensies geplaatst. Gemiddelde waardering: 3,5 sterren.

Jan Stoel, coördinator leesclub