Eindverslag Carrousel: Draai maar lekker mee, met de dolgedraaide protagonisten!
Een nieuwe vorm van een Hebban leesclub: de carrousel. Hierbij worden 74 lezers verdeeld in drie groepen die een keer per week op de draaimolen stappen. Zo belanden ze telkens in een nieuw thema uit het boek. Een hele (maar wel leuke) uitdaging, zowel voor de deelnemers als voor de drie coördinatoren!
De 100-jarige man die terugkwam om de wereld te redden – de nieuwste roman van de Zweedse auteur Jonas Jonasson - wordt als ebook naar de lezers gestuurd. Het lezen van de roman kan beginnen. Ingedeeld in de groep ‘Humor’, ‘100 jaar’ of ‘Actualiteit’ met telkens het bijbehorende café, komen de deelnemers snel los. Er wordt heel wat afgekletst in het café, maar het draait natuurlijk wel rond de discussie die twee weken nadien van start gaat in de drie groepen.
Het boek
Allan Karlsson is al een eeuw oud, of jong zeg maar. Samen met zijn vriend Julius geniet hij van een luxueus leventje op Bali. Een paradijs op aarde, maar de twee vervelen zich. Als Allan 101 wordt, gaan ze dit vieren met flink wat flessen champagne aan boord van een luchtballon. Ja, dat het feestje verkeerd zou aflopen is geen verrassing. Ze belanden in zee, waar ze worden gered door een Noord-Koreaans militair schip. De twee vrienden weten op dat moment niet dat het schip een kleine lading verrijkt uranium transporteert richting thuisland. Ongewild belanden Allan en Julius middenin een diplomatieke rel, waarbij heel wat wereldleiders hun zegje gaan doen…
Humor
In de eerste ronde neemt groep Humor #1 (coördinator Marieke) ja, het thema humor in het boek onder de loep. Is het hilarisch? Rolt men van de bank van het lachen? Is men van mening dat politiek en humor samen kunnen gaan? Hoe wordt de humor ervaren en welk personage spreekt het meeste aan?
Al snel blijkt dat het woord hilarisch niet echt bij dit boek past. Door de lezers die het eerste, vorige boek van de 100-jarige man hebben gelezen, wordt het minder hoog gewaardeerd. Het domino-effect van de gebeurtenissen zorgt voor de vaart. In de discussie komen reacties op een te veel op elkaar volgend aantal feiten. Dit leidt tot termen als ‘saai, voorspelbaar en langdradig’. Hardop lachen is er niet bij; grinniken en glimlachen komt veelvuldig voor. Terwijl anderen dan weer moeite hebben om de echte humor te vinden.
Die humor wordt vergeleken met cabaret en wordt beschouwd als ‘spottend, absurd, overdreven en over de top. De ene lezer kan het waarderen, de andere een heel stuk minder. Waar de lezers het wel erg met elkaar over eens zijn, is dat politiek en humor prima samen kunnen gaan.
Wat betreft de personages: het zijn de stokoude Allan en minister Wallström die het meest populair zijn. Julius – de kompaan van Allan – spreekt minder tot de verbeelding. De intussen 101 geworden Allan zorgt voor de meest onverwachte plotwendingen én voor de beste humor in het verhaal.
In de tweede ronde: Humor #2 (coördinator Gigi).
De humor in deze roman wordt hier duidelijk beter gewaardeerd. Nog steeds geen bulderende lach, maar er wordt wel gelachen (heel wat glimlachjes en gegrinnik). In deze discussie spreekt men meer over het domino-effect waarmee het verhaal is opgebouwd. De humor wordt beschreven als sarcastisch, ironisch, satirisch en met zelfspot.
Maar niet alle geestigheden worden gesmaakt: de zwarte humor bij de zelfmoorden in Noord-Korea gaat voor sommige lezers te ver.
En humor en politiek? Daarover is ook deze groep het eens: die gaan uitstekend samen.
Het populairste personage is ook nu weer Allan, het minst populair is Johnny. Tevens krijgen de wereldleiders de credits voor de meest grappige situaties.
De derde ronde is voor de groep Humor #3 (coördinator Guy). Ook hier beoordelen de deelnemers de humor in het boek aan de hand van identiek dezelfde vragen.
In deze groep hebben veel lezers het eerste boek over de 100-jarige man gelezen en zijn aldus bekend met de opeenstapeling van gebeurtenissen. De roman leest vlot, heeft vaart, maar er is ook kritiek omdat het verrassingseffect er niet meer is. Het woord voorspelbaar valt dan ook een paar keer. Maar het lezen is voor de meeste deelnemers een positieve ervaring.
De humor wordt door deze groep omschreven als absurd, droge humor, soms geniaal, soms flauw, parodie en karikaturaal. Sarcasme en ironie maken het rijtje helemaal volledig.
En het lachen? We maken in deze groep kennis met de term gegniffel. Verder glimlachen de lezers, met een enkele uitschieter die wel hardop weet te lachen.
De favoriete personages zijn Allan en de Duitse spionne, terwijl Johnny en zijn broer worden genoemd als minst aansprekende. Allan en de wereldleiders zorgen voor de meest humoristische situaties.
Actualiteit
De eerste ronde is voor Actualiteit #1 (groep Guy), waar veel beroemde/beruchte politici die in het boek een rol spelen nu in de spotlight worden gezet. Wie komt positief naar voren en wie wordt er goed neergezet door de auteur? Ook de actualiteit die Jonasson heeft verwerkt wordt in deze etappe beoordeeld. Wat valt er op en wat is net een stapje te ver?
Donald Trump, Kim Jong-un en Angela Merkel zijn de grote namen die voorkomen in dit boek, maar wie valt er nog op naast deze drie politici? Poetin wordt genoemd, maar het is de Zweedse minister Margot Wallström die de voorkeur van de lezers krijgt, juist omdat ze volhoudt, in wat voor situatie ze ook terechtkomt. Tevens omdat ze door het hele boek heen aanwezig is.
Het antwoord op de vraag wie het beste is neergezet door Jonasson is unaniem: Trump!
Een verhaal vol met actualiteit, vooral zelfs met heel recente actualiteit. Denk maar aan het WK voetbal, de Olympische Spelen, de vluchtelingenproblematiek, verkiezingen (PVV/Macron in Frankrijk). Als je weet dat er veel tijd in het uitgeven van een boek gaat zitten, dat het toch gelukt is met zelfs nog bijna brandende actualiteit, dan maakt dit alles de roman bijzonder. Met de vraag of er gebeurtenissen zijn die worden gemist, dan weten de lezers toch nog heel wat op te noemen: de Brexit, Catalonië, Trudeau, China, Syrië.
Na de groep van Guy is het de beurt aan Actualiteit #2 (Marieke), een nieuwe groep, maar steeds met dezelfde vragen. Ook hier weer krijgt Margot Wallström de voorkeur van de lezers, maar Poetin en Konrad Breitner worden eveneens genoemd. Wie volgens de lezers het beste is neergezet klinkt het wederom: Trump! Angela Merkel krijgt ook dit keer opnieuw stemmen.
Opvallende actualiteiten die zijn genoemd: het plunderen van grondstoffen in Afrika, de zelfmoorden in Noord-Korea, sjoemelen met handel, fake nieuws, tablet verslaving en de aanslagen.
Wat er wordt gemist: Brexit en May, Wikileaks, milieubeleid, Sarkozy, China, Facebook en privacy, plastic soup, Bitcoin en het Britse Koninklijke huwelijk.
De laatste ronde voor Actualiteit #3 (groep van Gigi) begint met identiek dezelfde vragen. Het zal geen verrassing zijn, ook hier mag Margot Wallström zich de populairste noemen, gevolgd door Poetin. Bij het personage dat het beste is neergezet worden Trump en Angela Merkel genoemd.
Op de vraag wat de opvallendste gebeurtenissen in het boek zijn, komen in deze groep de zelfmoorden in Noord-Korea naar voren. Het feit dat er nogal luchtig over wordt gedaan, krijgt niet de waardering van alle deelnemers. Dit stukje zwarte humor had de auteur misschien anders kunnen aanpakken.
Andere actualiteiten die wel in de smaak vallen: Het WK voetbal, aanslagdreigingen, vluchtelingenproblematiek, ouderen en tablets, manipulatie van Rusland, de kernwapens in Noord-Korea. Vooral omdat de roman zo actueel is, vragen de lezers zich terecht af, hoe het verhaal binnen enkele jaren zal worden gelezen en geïnterpreteerd.
Wat missen ze nog aan actualiteit? Natuurrampen, klimaatproblematiek, Erdogan, IS, Plastic soup en het Koningshuis.
100 jaar
De derde etappe is het startpunt voor de groep 100 jaar #1 (Gigi). Men gaat op zoek naar krasse knarren in de media of in hun omgeving, men kijkt in de toekomst. Op zoek ook naar de aanwijzingen voor de erg hoge leeftijd van Allan. Zoveel krasse knarren zijn er te vinden. Het is werkelijk leuk om deze discussie te lezen, een samenvatting alleen doet geen recht aan de mooie verhalen die daar zijn geschreven.
Bij het kijkje in de toekomst is er niet een directe wens om 100 jaar lang te leven, als we maar gezond oud mogen worden.
De blik op Allan: waar merk je aan dat hij 101 is? De lezers komen met verschillende voorbeelden: vergeetachtig, vaak moe, onbekend met moderne technieken, hints naar het verleden, praten over ontmoetingen met wereldleiders van lang geleden, hij gaat vaak liggen. Dat hij de jeugdige muziek van Harry Bellafonte inhuurt voor Julius is ook wel een aanwijzing.
In de tweede ronde is het de beurt aan de lezers uit groep 100 jaar #2 (Guy). Ook zij gaan op zoek naar krasse knarren.
Hier is uiteraard weer de gezondheid een dingetje. Gezondheid is niet voor iedereen vanzelfsprekend, we kunnen dus alleen maar hopen dat we het lang goed kunnen redden en veel leuke dingen mogen doen.
En wat vinden ze van Allan op leeftijd? Veel komt overeen met de vorige groep. Dat Allan oud is, is te merken aan zijn gepraat over vroeger, ontmoetingen met leiders van vroeger, een telefoon die een snoer hoort te hebben, de verbazing over de tablet, snel moe en het uitstralen van rust.
Daarna is het de beurt aan de groep 100 jaar #3 (Marieke). Bijzondere verhalen over krasse knarren zijn hier terug te lezen:
In deze groep wordt de vraag beantwoord, of er een boek over je leven kan/zal worden geschreven, met een tegenvraag: Als er een boek over jouw leven wordt geschreven, ga je dan stiekem even op de laatste pagina kijken? Een interessant dilemma.
Tot slot ook hier de blik op Allan; is er nog enig verschil met de visie tegenover de andere groepen? Niet echt. Herinneringen, ongemak met techniek als tablet en telefoon, ontmoetingen met presidenten van weleer, Harry Bellafonte, alsook stram van lijf.
Daarmee is de gebruikelijke discussie in de Carrousel leesclub afgerond. Een speciale leesclub zoals deze nieuwe draaimolen heeft nog een afsluitende ronde: All on Board!
All on Board
In elk onderdeel van de carrousel wordt een laatste vraag geplaatst, waar alle deelnemers samen (nu eens niet opgesplitst in drie groepen) terecht kunnen. Draaien en wisselen dus, naar believen!
Bij de rubriek 100 jaar staat volgende vraag: Hoe duizelig werd jij? Waar de meningen over de praktische kant van de caroussel kunnen worden gegeven.
Bij Actualiteit de vraag: Welk leesproject zou jij willen zien op Hebban? Waar ideeën kunnen worden geuit over nieuwe projecten.
Ten slotte bij Humor, daar staat: Andere boeken van Jonasson, over wat er meer is en wat er al eerder is gelezen van deze schrijver.
Alle onderdelen worden heel druk bezocht, mailboxen overstromen met notificaties, maar de lol is er niet minder om. In deze laatste rubriek verandert de draaimolen in een wilde achtbaan… Het concept carrousel is in het algemeen goed bevallen. Een enkeling raakt af en toe de weg kwijt, maar wordt snel weer op het juiste pad geholpen. Voor de een gaat het niet snel genoeg, een ander heeft dan weer moeite om de vragen te vinden en bij te blijven. Uiteindelijk lukt het de lezers om alle rondjes van de carrousel mee te draaien.
EINDOORDEEL
Uiteindelijk halen 67 deelnemers de eindstreep, schrijven een lezersrecensie en gooien al dan niet met veel sterren. De meeste lezers waarderen het boek met drie sterren, een enkele keer toch ook één ster of twee sterren. De vier keer vijf sterren beschouwen we als de komische kers op de carrouseltaart.
De 100-jarige man die terugkwam om de wereld te redden behaalt zo een gemiddelde beoordeling van 3,10 sterren. Afgerond betekent dit een eindoordeel van drie sterren.
Gigi, Marieke en Guy.
