De leesclub ging van start met maar liefst 26 personen, waarvan een lezer met een eigen exemplaar, die allemaal zeer benieuwd waren naar het bijzondere verhaal van de Joodse Catharina die samen met haar zoontje Clarence door Eichman gered was van de gaskamers.

VORMGEVING

Frank Krake besteedt altijd veel zorg aan de vormgeving van zijn boeken en ook dit boek bevat weer veel foto- en documentatiemateriaal dat het verhaal dat hij vertelt ondersteunt. Voor Gerbie was het zelfs zonder tekst direct duidelijk dat het een nieuw boek van Frank Krake was: “Dat is best knap, dat je dat met alleen een oude foto kunt bereiken.” De lezers zijn van mening dat dit een meerwaarde voor het boek is. Voor Samantha Braat bevestigde het de echtheid, het authentieke van deze intrigerende familiegeschiedenis. Ook voor Nicolle benadrukte het nog meer dat het niet zomaar een verhaal is: “De foto's halen de personen uit hun anonimiteit en laten nog meer zien, dit gaat over mensen zoals jij en ik.” Voor Annemiek77 werd het hierdoor niet alleen een intrigerend verhaal, maar ook een boeiend naslagwerk.

Hoewel Biblio19sw de foto’s en documenten een positieve toevoeging aan het verhaal vond, vond ze het tegelijkertijd voor het lezen soms storend. Vanwege de vaak slechte leesbaarheid hadden de documenten voor Gerbie, Lys en Brendaleest minder toegevoegde waarde. Een mening die MissMir niet deelde: “Ik vond het toch wel interessant die documenten. Ik vind het bijvoorbeeld heel bijzonder dat er voor elke stap die een mens zowat zette een apart papiertje was.”

Het valt Swen Zuiderwijk op dat Clarence op de achterkant van het boek bijna op dezelfde manier opkijkt naar Frank Krake als op de voorkant naar zijn moeder. Krake licht in het verdiepingsartikel over de cover toe dat die die keuze niet toevallig is. Meerdere lezers valt het schrille contrast op tussen de lieve foto van pril geluk en het prikkeldraad en de uitkijktoren op de cover, waaronder Geertje041: “Het schattige babyblauw, in combinatie met het prikkeldraad en de wachttoren geeft een wrede tegenstelling weer. De moeder kijkt liefdevol en vol verwachting naar haar kind, een teken van hoop in een hele moeilijke tijd. Knap hoe mensen hoop, moed en liefde blijven vinden in de meest erbarmelijke omstandigheden.” Het prikkeldraad en de wachttoren wekt voor Annemiek77 de suggestie dat Catharina en Clarence ook daadwerkelijk in het kamp achter het prikkeldraad verblijven.

De lezers zijn blij dat het boek niet doorspekt is met voetnoten, wat de vaart uit het verhaal zou halen. Ze vinden het een goede keuze dat Krake ervoor heeft gekozen zijn geraadpleegde bronnen achter in het boek op te nemen. JoVe: “Juist omdat het zo'n persoonlijk verhaal is, vind ik het goed dat op deze manier duidelijk wordt gemaakt uit welke bronnen informatie is gehaald. Doordat het zo uitgebreid is, realiseer je je ook dat de schrijver er heel veel tijd in heeft gestoken en op zoek is gegaan naar de kleinste details.”

MEER DAN ALLEEN HET VERHAAL VAN CATHARINA

De insteek van het boek is de redding van Catharina en Clarence door Eichman, maar Krake heeft het verhaal veel breder getrokken, zoals de ondertitel duidelijk maakt: Het waargebeurde oorlogsverhaal van een Joodse kleermakersfamilie en hun strijd om te overleven in de storm van de Holocaust.

De lezers zijn unaniem van mening dat dit een goede keuze is omdat het verhaal van Catharina, dat nodig is om onderscheidend te zijn, niet los gezien kan worden van haar familie. MissMir: “Het verhaal kreeg voor mij nu ook meer diepgang en betekenis. Ik denk ook dat het maar half was geweest als we alleen over Catharina lazen, want ik vond het ook heel mooi om te lezen hoe Moses steeds bleef proberen om zijn gezin te redden.” Mrk80dnrd: “Door het bredere perspectief krijg je een beter inzicht in de impact van de oorlog op het hele gezin en de moeilijkheden die zij moesten doorstaan. Bovendien maakt het de tragedie nog tastbaarder: je leert niet alleen over Catharina, maar ook over de mensen die haar gevormd hebben en wat zij verloren heeft.”

De hoeveelheid bijpersonages zorgt soms voor verwarring bij de lezers. Bianca Handgraaf: “Je vraagt je af en toe af met wie je nu weer te maken hebt.” Ook Danielle vond alle namen verwarrend en ingewikkeld, en moest dat terugbladeren over wie en welke familietak het ging. De opname van een stamboom of personenlijst zou een waardevolle aanvulling zijn geweest.

VADER MOSES

De lezers zijn unaniem van mening dat het verhaal van haar hele familie het waard is om verteld te worden, met een hoofdrol voor vader Moses. De vindingrijkheid, doorzettingsvermogen en vooral de enorme liefde van Moses voor zijn gezin waren ronduit indrukwekkend. Mrk80dnrd: “Hij deed er alles aan om zijn familie in veiligheid te brengen, en telkens als je dacht dat er geen uitweg meer was, wist hij toch weer een manier te vinden om hen te helpen. Zijn vastberadenheid en creativiteit in een situatie waarin zoveel deuren gesloten werden, vond ik bewonderenswaardig.”

BROER ISAAC

De lezers zijn ook onder de indruk van de oorlogsverhalen van Catharina’s broer Isaac. Zijn avonturen lezen bijna als een spannend fictief jongensboek. De research van Krake leerde echter dat zijn verhalen, hoe ongelooflijk soms ook, woord voor woord waar gebeurd te zijn.

KEUZES OM TE OVERLEVEN

Het meedoen aan het cabaret in Westerbork, waar Catharina als danseres deel van uitmaakte, en het maken van de promotiefilm over Theresienstadt was een keuze om niet op transport gesteld te worden. De lezers buigen zich over de vraag of ze het zelf opgebracht zouden kunnen hebben om vrolijk te lachen en gezellig te doen voor een publiek dat jouw lot in handen heeft. Het lijkt P1466 ontzettend moeilijk om vrolijk te moeten dansen met de wetenschap dat er ’s ochtends een trein op weg is gegaan naar een vernietigingskamp. Ook Leonie lijkt het verschrikkelijk moeilijk: “Het vraagt een soort opportunisme en een ‘what ever it takes’ om te overleven. Ik denk dat je in dergelijke situaties meer kan dan je je vooraf kunt voorstellen.” Karin de Graaf: “Bij de pakken neer gaan zitten heb je ook niets aan. Dus dan toch proberen om in een vreselijke situatie er het beste van te maken. Als je dan zo'n talent hebt als Catharina zou ik deze zeker inzetten ja. Makkelijk zal het niet zijn, maar je doet wat je moet doen denk ik in zo'n situatie.”

Ook de vraag hoever je zou gaan om jezelf en je kind te redden is volgens de lezers bijna niet te beantwoorden vanuit een vredessituatie.  NorahS10: “Ik kan alleen antwoorden dat wat ik hoop te doen. Ik hoop dat ik alles zou doen om mijn kind te redden.” Servon18 denkt tot het uiterste te gaan: “Het leven van mijn kind is het meest belangrijke voor mij. Toch weet je nooit hoe je reageert als je in zo’n vreselijke situatie terechtkomt.” Deleestrein: “Sprekend vanuit een veilige positie thuis op mijn bank is het meest logische antwoord dat ik inderdaad alles zou doen om de oorlog te kunnen overleven. Maar wat ik daadwerkelijk zou doen weet niemand. Hoe ik als persoon nu ben ja maar wie weet.”

Voor Gerleest1322 zijn de bovengenoemde vragen misschien nog wel belangrijker om over na te denken dan dat je daadwerkelijk een pasklaar antwoord hebt.

SCHRIJFSTIJL EN ROL VAN BIOGRAAF

De lezers vinden de schrijfstijl gemakkelijk leesbaar, pakkend, vlot, laagdrempelig en toegankelijk voor een groot publiek. Door de afstandelijkheid als biograaf werden de lezers niet zozeer ontroerd of geëmotioneerd maar zijn ze wel onder de indruk van het verhaal. Mrk80dnrd: “Toch wist het boek me op momenten zeker te raken, vooral door de manier waarop de familie steeds weer probeerde om elkaar te beschermen en te overleven.” Lys: “Biografieën kunnen soms ook wat droog en moeilijk door te komen zijn. Dat had ik bij dit boek niet. Ik wilde steeds maar verder lezen. Het is erg pakkend geschreven, vind ik.”

De meeste lezers waren vanaf het begin gegrepen door het verhaal. Samantha Braat had daar iets meer moeite mee: “Het heeft even geduurd voordat ik lekker in het verhaal kwam. Dat kwam denk ik deels door de gekozen schrijfstijl. Zo voelde ik enerzijds een afstand tot de personages en anderzijds werd er wel beschreven hoe het personage zich voelde of wat hij dacht en dat vond ik wat verwarrend lezen.”

De lezers zijn van mening dat Krake het verhaal integer en zo objectief mogelijk aan het papier heeft toevertrouwd, hoewel het bijna onmogelijk lijkt om je eigen mening volledig uit het boek te houden. Gerie222: “Zelfs wanneer het taalgebruik 100% objectief is, is er nog steeds een keus geweest wat wel en wat niet in het boek terechtkomt. Dus kan ik niet stellen dat de schrijver er 100% in geslaagd is zijn eigen mening niet te "ventileren". Maar om die eigen mening tot het uiterste minimum te beperken, ja, daar vind ik de schrijver zeer goed in geslaagd.” Swen Zuiderwijk: “Door de gekozen stijl, de manier van verantwoorden en het perspectief op enige afstand krijg ik het idee dat er een goed, objectief verhaal ligt over de lotgevallen van de familie. Daarom is het voor mij een verhaal dat ertoe doet, dat dus betekenis heeft. En dat leest wel zo prettig.” Hij weet de verschrikkingen van de oorlogsjaren zonder alles met naam en toenaam te noemen. Nicolle: “De gruwelijkheden hoeven niet altijd onder woorden te worden gebracht zodat je weet hoe het was.” Gerleest1322 voegt daaraan toe: “Zelfs de heftige gebeurtenissen zoals verraad of verkrachting worden redelijk feitelijk opgeschreven zonder oordeel. Ik vind het knap als een schrijver die emoties en meningen niet nodig heeft om een indrukwekkend verhaal te vertellen.”

MEDEWERKING VAN FRANK KRAKE AAN DE LEESCLUB

De verdiepingsartikelen die de auteur met de leesclub deelt en waarin hij uitgebreider over zijn research vertelt wordt gewaardeerd door de lezers. Het geeft een goed inzicht in zijn gedegen research over enkele jaren. Er wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de auteur vragen te stellen die snel en enthousiast door Krake worden beantwoord.

Het belemmert de lezers niet om vrijuit over het boek te praten. Francisca den Otter: “Ik vind het bijzonder dat hij daar de tijd voor heeft, zeker in deze drukke periode bij het uitkomen van het boek. Ik vind het zeker een meerwaarde als een auteur dat doet. Ook de fraaie verdiepingsartikelen vind ik erg mooi om te lezen. Het weerhoudt me niet om vrijuit te praten. Ik ben erg enthousiast over het boek en dat mag van mij iedereen weten.”

WAARDERING

De leesclub is met een gemiddelde score van 4,5 sterren afgesloten. Helaas heeft niet elke deelnemer de leesclub met een recensie afgesloten. Uiteindelijk haalden 23 lezers de eindstreep.

Twee lezers waardeerden het boek met 3***

Gerbie: “Catharina is een indrukwekkend boek, maar, ik kan de kritische noot niet negeren, het boek drijft niet op haar verhaal. Juist de andere verhalen maken het boek beter en tegelijkertijd verwarrender.”

Leonie: “Dit boek is geen roman, maar een geschiedschrijving. Vanwege de beschrijvingen van de vele familieleden van Catharina voelt het soms vluchtig en oppervlakkig. En dat vind ik jammer want dit verhaal vraagt om meer.”

Negen lezers hadden 4**** voor het boek over.

Bianca Handgraaf: “dit boek geeft een heel goede en interessante kijk op het leven van een joodse familie in oorlogstijd.”

Deleestrein: “Het is een ode aan de familie Brücker die zich door moed, doorzettingsvermogen en liefde staande wist te houden. Ik weet zeker dat ik het boek nog meerdere malen eens door zal bladeren. Een pareltje onder alle oorlogsboeken.”

Geertje041: “Het boek is een geschiedenis verhaal over de familie, meer dan een roman of biografie. Absoluut de moeite waard om te lezen!”

Gerleest1322: “Een indrukwekkend verhaal over een Joodse familie in oorlogstijd.”

JoVe: “Catharina is een prachtig geschreven verhaal, waar Frank Krake heel veel tijd in heeft gestoken om research te doen.”

Kim: “Een aangrijpend verhaal dat goed verteld is.”

Lys: “Frank Krake schrijft pakkend: ik wilde continu doorlezen om te weten hoe het de familie verging.”

Samantha Braat: “Met Catharina heeft Krake een bijzonder boek toegevoegd aan de rijke holocaustliteratuur die er al is: een verhaal dat verteld moest worden, een geschiedenis die geleefd moest worden, een historie die gelezen moet worden. Opdat wij niet vergeten…”

Swen Zuiderwijk: “Er zijn veel boeken die in meerdere of mindere mate op waarheid gebaseerd de lotgevallen van Nederlandse Joden in de Tweede Wereldoorlog bespreken. Frank Krake heeft met Catharina daar een bijzonder aansprekend boek, dat méér dan het lezen waard is, toegevoegd.”

Twaalf lezers waardeerden het boek met de volle 5*****.

Biblio19sw: “Het boek heeft een grote indruk op mij achtergelaten, met name door de volledigheid van de informatie. Voor eenieder die geïnteresseerd is in de verhalen achter mensen en de tweede wereldoorlog, is dit boek zeker een aanrader.”

Brendaleest: “Onvergetelijk, bizar overlevingsverhaal van jonge vrouw en haar Joodse kleermakersfamilie.”

Danielle: “Zoiets mag nooit meer gebeuren en ik raad het boek iedereen aan om te lezen!”

Gerie222: “Een werkelijk uniek, waargebeurd verhaal over de liefde van ouders voor hun kinderen, hun doorzettingsvermogen, veerkracht en vindingrijkheid om de oorlog te overleven.”

Karin de Graaf: “Hoe liefde in oorlog doorzettingsvermogen en kracht geeft voor overlevingsdrang. Een verhaal dat je niet onberoerd zal laten.”

MissMir: “Het verhaal zelf is zeer aangrijpend, niet alleen door de verschrikkingen die de familie meemaakt, maar ook door de moed en doorzettingsvermogen die mensen in zulke zware tijden blijven tonen.”

Mrk80dnrd: “Catharina is meer dan alleen een oorlogsverhaal – het is een eerbetoon aan moed, liefde en familiebanden in de meest onmenselijke omstandigheden. Een boek dat je niet snel vergeet.”

Nicolle: “Lugubere, sadistische illustraties die we vaak in andere boeken vinden, blijken in dit boek totaal onnodig te zijn om de angst, de spanning en de zwaarte van hun leven duidelijk te voelen. Hiermee onderscheidt dit boek zich en worden hun levensverhalen op een zeer integere wijze beschreven, waarbij merkbaar is dat er grondig onderzoek is gedaan naar de feiten.”

P1466: “Een ongelooflijk verhaal over een Joodse familie in de Tweede wereld oorlog. Ik heb genoten en raad je het boek echt aan.”

Servon18: “Creatieve, ondernemende, moedige Joodse familie probeert Tweede Wereldoorlog te overleven. De bijgevoegde documenten en foto’s spreken voor zich en zijn van grote toegevoegde waarde in de beleving van dit bijzondere verhaal.”

Francisca den Otter: “Een boek met foto’s en illustraties, hoe mooi en bijzonder is het dat er zoveel bewaard is gebleven en terug gevonden is over Catharina en haar familie!”

Helma Koot: “Met Catharina heeft Krake wederom een interessant waargebeurd verhaal aan zijn oeuvre toegevoegd. Dit indrukwekkende verhaal over een Joodse familie en hun strijd om de Holocaust te overleven blijft na lezing nog lange tijd in je gedachten.”