Gedurende de Hebban Leesclub zijn wij benieuwd naar jouw mening over het boek. Om het boek inhoudelijk goed te kunnen bespreken, vind je hieronder een set leesclubvragen. We gaan de vragen een voor een samen bespreken, waarbij de leesclubcoördinator het tempo aangeeft. Elke vraag krijgt een eigen artikel.

Overzicht leesclubvragen

1. Cover en verwachtingen (klik hier voor de link)

1.a Wat vinden jullie van de cover? Denk aan de gehele uitstraling van het boek (inclusief de achterpagina) en de afbeelding in combinatie met de titel.

1.b Is het een boek dat je opgepakt zou hebben in de boekhandel? Graag met toelichting.

1.c Wat zijn jullie verwachtingen van het boek nadat je de flaptekst hebt gelezen?

2. Vormgeving (plaatsing 23 februari)

Het boek is voorzien van vele foto’s en documenten. De blauwe kleur van de omslag komt door het hele boek terug.

2.a Wat vind je van de opmaak waarin elk hoofdstuk begint met een paginagrote foto, de blauwe titel, die ook onderaan de pagina in het blauw terugkomt, en de datumnotering. Licht je mening toe.

2.b Vind je dat het opnemen van fotomateriaal een meerwaarde aan het verhaal geeft? Licht toe waarom je dat vindt.

3. Opbouw (plaatsing 25 februari)

Frank zegt het eigenlijk al op de cover: ‘Het waargebeurde oorlogsverhaal van een Joodse kleermakersfamilie en hun strijd om te overleven in de storm van de Holocaust.’ Hij heeft het verhaal veel breder getrokken dan alleen het verhaal van Catharina.

3.a Had je dit verwacht toen je aan het verhaal begon?

3.b Snap je dat hij de keuze heeft gemaakt om het verhaal breder te trekken? Licht toe waarom je dat vindt?

3.c Voorin het boek staat een QR-code om te scannen voor een korte introductie van Catharina, waarin Catharina zelf vertelt dat ze door Eichmann is gered. Hebben jullie voordat je begon de code gescand en de trailer bekeken? Zo ja, vond je het een mooi begin en trigger om direct het verhaal in te duiken? Zo nee, waarom heb je het overgeslagen?

3.d Het boek eindigt met ‘Nawerk’ waarin de geraadpleegde bronnen en een dankwoord en verantwoording van Frank zijn opgenomen. Vond je dat een mooie aanvulling op het verhaal? Licht toe waarom je dat wel of niet vindt.

3.e De titel en de omslag leggen de nadruk op het verhaal van Catharina, maar het gaat veel breder. Als je een andere titel zou moeten bedenken, wat zou die dan zijn en welke foto uit het boek zou je dan als coverfoto nemen?

4. Schrijfstijl (plaatsing 27 februari)

Het verhaal is gebaseerd op waargebeurde feiten, dat door Frank in zijn eigen woorden wordt verteld en soms leest als een spannend en tegelijkertijd gruwelijk oorlogsverhaal.

4.a Vind je deze schrijfstijl passend bij het verhaal dat hij vertelt? Licht toe waarom je dat wel of niet vindt.

4.b Voelde je door zijn rol als objectieve biograaf enige afstandelijkheid of wist hij je met zijn schrijfstijl te emotioneren? Licht je mening toe.

In vraag 5 gaan we wat dieper in op de rol van de objectieve biograaf.

5. Rol van objectieve biograaf (plaatsing 1 maart)

We hadden het in vraag 4 al even over de rol van objectieve biograaf met betrekking tot de schrijfstijl. Bij deze vraag duiken we daar wat dieper op in.

5.a Achter in het boek staan alle geraadpleegde bronnen en In ‘Dankwoord en verantwoording’ kunnen we lezen wie Frank allemaal geïnterviewd heeft en hoe zijn onderzoek is verlopen. Hij vertelt het verhaal in zijn eigen woorden zonder in de tekst te verwijzen naar deze bronnen of geïnterviewden. Ze worden niet geciteerd en hij legt de personages ook geen dialogen in de mond. Wat vind je van die keuze? Heb je dat misschien gemist of vond je het voor de leesbaarheid misschien juist een goede keuze. Licht je mening toe.

5.b Vind je dat hij erin geslaagd is om het verhaal objectief te vertellen, zonder dat hij zijn eigen mening over de gebeurtenissen ventileert? Licht toe waarom je dat wel of misschien niet vindt.

6. Keuzes (plaatsing 3 maart)

Om de Holocaust en de oorlogsjaren te overleven word je gedwongen om keuzes te maken, die je wellicht in vredestijd niet zomaar zou nemen. Er zijn mensen die met gevoor voor eigen leven hun (Joodse) landgenoten een onderduikadres aanbieden, terwijl anderen ze verraden en met de vijand heulen.

6.a Je hebt gelezen wat Catharina heeft moeten doen om de Holocaust te overleven. Als je je in haar positie verplaatst, hoe moeilijk dat ook is, hoe ver zou jij dan gaan om het leven van jezelf en je kind te redden?

6.b Ook meedoen aan het cabaret en het maken van de promotiefilm over Theresienstadt was een keuze om niet op transport gesteld te worden. Het kan niet makkelijk zijn geweest om vrolijk te lachen en gezellig te doen voor mensen die jouw lot in handen hebben. Zou jij dat op hebben kunnen brengen?

6.c En dan hebben we natuurlijk nog de mensen die heulen met de vijand en zelfs overgaan tot verraad. Vanuit onze veilige positie in vredestijd een verwerpelijke manier van doen, maar kan je begrijpen waarom mensen in een oorlogssituatie dergelijke keuzes maken?

7. Personages (plaatsing 5 maart)

Hoewel Catharina de hoofdpersoon is, of in ieder geval de motivatie van Frank om het verhaal te schrijven, is haar hele familie minstens zo belangrijk.

7.a Welke personages maakten op jou de meeste indruk?

7.b Over welk personage had je, los van Catharina, wel meer willen lezen of vind je dat alle personages en hun doen en laten voor het verhaal voldoende eer zijn aangedaan?

8. Medewerking van Frank Krake (plaatsing 7 maart)

Frank werkt mee aan de leesclub, beantwoordt vragen en geeft extra informatie.

8.a Vind je zijn medewerking een meerwaarde voor de leesclub of weerhoudt het je er misschien van om vrijuit te praten? Licht je mening toe

8.b Beïnvloedt zijn medewerking misschien je beoordeling van het boek?

9. Het boek in tien woorden (plaatsing 9 maart)

Altijd een beetje een lastige, maar het is een van mijn favoriete vragen omdat je hiermee de essentie van het verhaal beschrijft:

Als je een recensie van slechts tien woorden zou moeten maken, hoe zou je het boek dan beschrijven?

10. Verwachtingen en wat je verder nog kwijt wil (plaatsing 11 maart)

Alweer de laatste vraag!

10.a Zijn de verwachtingen die je bij vraag 1 uitsprak uitgekomen?

10.b Ik heb mijn best gedaan om interessante vragen te bedenken, maar ik kan me voorstellen dat je misschien zelf een vraag hebt waarover je heel graag met je medeleesclublezers van gedachten wil wisselen. Welke brandende vraag wil jij tot slot nog aan de medelezers stellen?

Hieronder komt straks een overzicht van de overige vragen die gaan behandelen in de leesclub.

Let op: Het is niet de bedoeling dat de vragen hieronder gaat beantwoorden. Je kunt het tijdens het lezen gebruiken en eventueel om de vragen vast voor jezelf te beantwoorden.