Circe

Na 9 december stroomden de boeken binnen bij de 15 deelnemers van de leesclub rondom Circe van Madeline Miller. Het boek was lekker groot en had een mooie, metallische kaft van oranje en zwart. Yvonne was al enthousiast: "Ik ben echt verliefd op de rug, gaat héél erg mooi staan in de kast! Cover vind ik ook heel erg mooi, moet alleen een beetje wennen aan dat metallic-achtige. Maar vind het echt een plaatje!"

15 deelnemers, 10 discussievragen, 15 meningen. Over dit boek, waar mythologie zich mengt met een literair randje en een vleugje poëzie, was genoeg te vertellen: wat de deelnemers precies vonden zal hieronder duidelijk worden!

Samenvatting

Circe werd geboren als de eerste dochter van Titaan Helios en nimf Perses. Hun combinatie zorgde ervoor dat Circe en haar broers en zus krachten kregen die geen andere god had: magie. Circe werd de eerste Westerse heks in de geschiedenis, maar haar uiterlijk en persoonlijkheid waren dusdanig anders dan de andere goden dat ze als outcast werd behandeld door iedereen om haar heen. Maar nadat ze wordt verbannen naar een onbewoond eiland wordt ze alleen maar sterker in plaats van zwakker en bewijst ze uiteindelijk haar plek in de wereld. Verschillende mythes komen voorbij en worden door Miller door elkaar geweven tot één geheel. Circe is het verhaal van een godin die niet als de rest is en dit ook niet wilt zijn; iemand die voor zichzelf opkomt en haar eigen pad kiest.

Mythologie

In Circe komen verscheidene mythes langs. Is Miller erin geslaagd om zowel voor mensen zonder een achtergrond in mythologie als mensen die er meer vanaf weten een verhaal te schrijven dat goed te begrijpen is én leuk om te lezen is? 

Sylvia: "Sommige mythes kende ik een beetje, soms had ik er lang geleden (op school nog, ongeveer 100 jaar geleden) iets over gehoord. Ik vond dat superleuk om te herkennen en die verhalen weer op te halen. Ik heb ook veel mythes op Google teruggelezen. Telkens als er een nieuwe god genoemd werd, zocht ik hem of haar op of als ik dacht dat het verhaal vast een 'echte' mythe was, probeerde ik die op te zoeken. Het verhaal was voor mij goed te volgen. Miller schrijft zo beeldend dat het zo en zo goed te volgen is, denk ik. Maar het is extra leuk als je de oorspronkelijke mythes herkent!"

Hilma was zelf meer bekend met de Griekse mythologie: "Ik vond het een feest van herkenning. Ik ben dol op geschiedenis en dan vooral de legendes, mythes en dergelijke. De argonauten, de minotaurus en Odysseus zijn maar enkele verhalen die in dit boek uitgewerkt worden.
Ik vond het goed bedacht dat door de ogen en het leven van Circe al die mythologische figuren in beeld kwamen." Eline volgt hierop met: "Dit boek is in mijn ogen alle Griekse mythen onder één dak, maar dan vanuit het standpunt van één persoon. Ik vind het best makkelijk om de mythologie te volgen aangezien ik ze tot nu toe allemaal heb herkend, maar soms wordt er toch een genoemd en dan moet ik even denken wie dat ook weer was en als ik dan verder lees over wat dit personage gedaan heeft dan komt het allemaal wel terug."

L.j.: "Voor mij was het een prachtig geheel. Ik heb verschillende namen en mythes opgezocht en zag hier en daar overeenkomsten en hier en daar afwijkingen of Madeline’s eigen stijl. In hoeverre ik nu kennis heb over de ware mythe of niet, weet ik niet. (...)  Wel vraag ik me nu nog steeds een beetje af waar elke mythe eindigt en het verhaal van dit boek verder gaat. Dit zal dan ook nog lang naspelen in mijn hoofd, dan de ene mythe, dan de andere."

Tessa zat er beetje tussenin wat haar kennis over mythologie betreft: "Ik ken heel veel mythen een klein beetje: het verhaal van Odysseus, de Minotaur, en een deel van de andere goden. Ik herkende er vele namen en verhalen in, ook ak wist ik niet altijd precies meer hoe en wat. In dit boek kwamen ze voor mij op een heel natuurlijke manier samen. Wat er van klopt en wat niet kon ik tijdens het lezen niet echt beoordelen. Ik heb me er ook, heel bewust, tijdens het lezen niet verder in verdiept. Ik wilde van dit verhaal genieten en me er in onderdompelen, zonder gestoord te worden door verdere kennis."

Lieke prees hoe Miller de mythes naar haar eigen hand heeft gezet en de waarschijnlijke reden daarvoor: "Het is niet zozeer dat Miller de mythen verandert om in het boek te passen; het is meer dat ze, op meesterlijke wijze, erop wijst dat de gangbare mythen verteld zijn vanuit mannelijk oogpunt en daardoor de vrouwen in een kwaad, zwak daglicht zetten of door de held die een heel positief (en daardoor onbetrouwbaar) beeld van zichzelf schetst. Het is niet zozeer retconning, maar details aanvullen, lege ruimte opvullen en de geschiedenis ietwat tweaken op geloofwaardige manier. Echt ongelofelijk goed gedaan."

Circe - goddess, mother, human...

Door het boek heen wordt Circe meerdere dingen: ze is een dochter, godin en de eerste Westerse heks ooit in de geschiedenis. Later werd ze ook moeder, een monster en nog veel meer dingen. Op de achterkant van het boek stonden verscheidene van dat soort woorden die konden worden gebruikt om Circe te beschrijven. Elke deelnemer in de leesclub kreeg één woord toegewezen en moest uitleggen tot hoeverre ze dat woord bij Circe vonden passen.

Anca (Lover): "Dit aspect van haar karakter maakt Circe nou net anders dan de andere Goden. Zij is namelijk wel in staat om van iemand anders dan alleen zichzelf te houden en ze is ook niet bang om liefde te geven."

Ilja (Creator): "Ik vind het begrip creator van toepassing op Circe, omdat ze iets van haar eigen leven op het eiland probeert te maken. Ze moet daarmee roeien met de riemen die ze heeft en haar magie. Op haar manier creeert ze zo haar eigen geluk en daardoor is voor mij een creator."

Jos (Outcast): "Zij is een outcast, een verstoteling, niemand heeft haar graag. Sinds haar geboorte was ze niemands lieveling. Ze ziet er daarenboven ook nog anders uit dan de anderen wat zeker geen voordeel is. Iedereen heeft wel zijn eigen redenen en manier om haar te verstoten en te negeren."

Dionne (Daughter): "In principe is dit hoe haar leven begint, als de dochter, volgens haar vader het minste waard en de reden waarom ze in het begin van het boek/haar leven klein bleef. Ze werd door iedereen respectloos behandelt, bespot en haar moeder en vader zagen haar alleen maar als een teleurstelling. Ook leek ze totaal niet op Helios waardoor ze altijd het buitenbeentje bleef en er door alles een afstand was tussen haar en de andere goden en haar broers en zus. De invloed die het op haar had is dat ze daardoor weinig durfde, ze snakte naar herkenning en liefde van haar vader maar vond die niet."

Circe's ontwikkeling

Circe werd geschapen door de goden en mensen om haar heen. Of ze nu positieve of negatieve invloed op haar hadden, ze werd er alleen maar sterker van op verschillende manieren. Ook hier kregen de deelnemers iets toegewezen om verbanden mee te leggen met Circe: deze keer kreeg iedereen een persoon of meerdere personen die een grote invloed hebben gehad op Circe. De taak was om te zien hoe Circe dankzij die perso(o)n(en) heeft kunnen groeien tot wie ze uiteindelijk is aan het einde van het boek. Er kan hier verder niet worden uitgewijd in het verslag in verband met spoilers, maar elke deelnemer is er heel goed ingeslaagd om de verbanden te leggen en hun bevindingen uit te leggen.

Thema's en boodschappen

Tussen de mythes door zijn er ook verscheidene thema's te vinden. Lieke vond zelf-acceptatie een belangrijk thema: "Jezelf accepteren zoals je bent, is volgens mij wel een thema. Het kost Circe bijzonder veel moeite om te accepteren dat ze niet is zoals andere goden, maar dat ze als godin ook niet echt tussen de mensen past. Ze voelt zichzelf minder en een freak totdat ze uiteindelijk haar heks-zijn en haar menselijke kant omarmt." Tessa kon zich hier ook in vinden: "Wat ik mooi vond in dit boek is dat je uiteindelijk wordt wie je bent. Soms moet daar wat hocuspocus aan te pas komen, maar wat er in je zit kun je uiteindelijk niet verbergen. Het is niet alleen een kwestie van acceptatie van wie je bent, maar ook je diepste innerlijk leren kennen." Silke prees Circe: "Ze wil eigenlijk niets liever dan aanvaard worden door de andere goden en het gevoel hebben dat ze toch ergens thuis hoor. In de loop van het boek leert ze echter dat het niet erg is om anders te zijn, en beseft ze ook dat ze blij is dat ze niet is zoals de andere goden. Zij gebruiken hun krachten immers enkel om zichzelf te plezieren en anderen kwaad te doen."

Eline vond de volgende boodschap in het verhaal: "En een belangrijke boodschap die ik uit dit boek heb gehaald is dat niemand je kan zeggen wie je bent, je kan dat alleen voor jezelf uitmaken. Dat is niet altijd even makkelijk, maar als je gelooft in jezelf kan je alles aan."

Eindoordeel

Wat vonden de deelnemers nu eigenlijk echt van Circe van Madeline Miller en wat is hun eindoordeel?

Roos: "Miller heeft Circe een compleet eigen stem gegeven die kan meten de officiële mythes als de Odyssee en de Ilias." (*****)

Silke: "Circe is een absolute aanrader voor iedereen die al iets kent van Griekse mythologie, er iets meer over wil weten, of gewoon een schitterend boek wil lezen." (*****)

Dionne: "De schrijfster laat je nadenken over het mens zijn en onsterfelijkheid, en zou die onsterfelijkheid het wel echt waard zijn?'' (****)

Luc: "Voor de liefhebber van klassieke mythologische verhalen is dit een boek om duimen en vingers bij af te likken. Het moet echter gezegd worden dat een summiere voorkennis van deze verhalen een pluspunt is bij het lezen van dit boek." (*****)

Yvonne: "Of je nu wel of geen liefhebber van de Griekse mythologie bent, Circe is een boek die op je wil-ik-lezen plankje zou moeten prijken. Madeline Miller heeft een betoverend boek neergezet dat iedereen het verhaal van Circe in zal sleuren, tot de laatste bladzijde dichtgeslagen wordt." (*****)

Waardering

Dit boek heeft uiteindelijk een gemiddelde van 4.73 sterren gekregen, wat afgerond 4.5 sterren is.