Het boek

De elfjarige Aya is samen met haar moeder en broertje op de vlucht voor de oorlog in Syrië. Onderweg is ze haar vader kwijtgeraakt en ze weet niet of ze hem ooit nog terug zal zien. Aya droomt ervan om ballerina te worden, maar in het asielzoekerscentrum lijkt haar droom verder weg dan ooit. Tot ze op een dag mee mag dansen in de klas van juf Helena. Juf Helena ziet dat Aya talent heeft en wil haar auditie laten doen voor een prestigieuze balletschool. Lukt het Aya om haar verleden van zich af te dansen?

Catherine Bruton wisselt het heden af met flashbacks waardoor de lezer gaandeweg meer informatie verkrijgt over wat Aya meemaakte in Syrië en op haar vlucht.

Leesclub

De leesclub bestaat uit vijftien enthousiaste deelneemsters waarvan sommigen een link hebben met ballet of vluchtelingen. De meesten verwachten vanwege het vluchtelingenthema een verhaal dat wat dieper gaat dan enkel een roman over dans. En dit dan geschreven op een voor kinderen toegankelijke manier. Anderen gingen er zonder verwachtingen in of stelden zelfs de verwachtingen bij omdat het om een jeugdboek gaat.

Priscilla: Mijn verwachtingen waren niet hoog aangezien het een jeugdboek is en ik eigenlijk dacht dat ballet meer de hoofdrol zou spelen in het verhaal.

Discussie

Tijdens de discussie blijkt er veel eensgezindheid te zijn. Toch lukt het de deelnemers om de interactie met elkaar aan te gaan.

Cover en titel

Iedereen is het erover eens dat de cover aantrekkelijk oogt. We vergeleken onze cover met die van de originele versie. De meningen over welke de mooiste was waren wél verdeeld. Ook de titels werden vergeleken en ook hier was er verschil in voorkeur. De meesten waren het er wel over eens dat geen van beide titels de lading helemaal dekt.

Yvonne: Beide titels dekken niet volledig de lading. De Nederlandse titel geeft het idee dat het een vrolijk boek is over een meisje dat op ballet zit en je krijgt niet gelijk het idee dat het gaat om een meisje dat is gevlucht uit haar eigen land en dolgraag wil dansen. De originele titel (No ballet shoes in Syria) heeft dan wel weer het gedeelte van het gevluchte meisje te pakken, maar creëert het beeld dat er daar niet gedanst is, maar dat is juist de plek waar ze haar passie heeft ontdekt! :)

Niemand die daar echt over valt.

Jeanet merkt terecht op: Dekken ze de lading....misschien niet, maar je kunt je afvragen of dat echt moet. De cover zorgt dat ik het boek oppak en de titel maakt dat ik het ga doorbladeren, een goed begin!

Personages

Iedereen vindt de personages goed uitgewerkt, in het bijzonder dat van Aya.

Janneke: De grootste ontwikkelingen zien we bij Aya zelf: ze groeit toe naar een sterk meisje, een meisje dat haar toekomst weer na durft te jagen en durft te dromen terwijl alles haar is afgenomen in de verschrikkelijke oorlog in Syrie. Maar ook bij de moeder van Dottie zien we een enorme ontwikkeling, […] En misschien de mooiste groei nog: het gaan inzien dat jouw droom niet die van je dochter hoeft te zijn en daarin de rol van trotse moeder opnemen.

Maar ook de andere personages maken evolutie door. Dotty en juf Helena nemen ons met hun warmte helemaal in. Ciara is het enige minder sympathieke personage en zij kent die evolutie veel minder. De manier waarop ze naar het einde toe evolueert, wordt niet altijd geloofwaardig gevonden.

Merel: Ciara vond ik als een blad aan de boom omslaan. De reden werd wel verteld, maar het kwam wel wat uit de lucht vallen en ineens was alles goed. Voor jeugdige lezers is dit misschien niet zo'n punt, maar ikzelf vond dit niet heel geloofwaardig.

Aya neemt in dit verhaal een zorgende, verantwoordelijke rol op voor haar moeder en broertje en dit leidde soms tot enige ergernis.

Jolien: Op een bepaalde manier heeft zij ervoor gezorgd dat ze bij mij zowel empathie als antipathie opgewekt. Je weet als lezer wat ze allemaal meegemaakt heeft, waardoor je meeleeft en het voor een deel als logisch ziet hoe ze zich voelt. Toch denk ik langs de andere kant: ze is nog steeds mama van Aya en Moosa, ze heeft nog steeds verantwoordelijkheden en moet die ook opnemen.

Inhoud en stijl

Naast de twee duidelijke thema’s vluchtelingen en ballet, vinden we met zijn allen nog heel wat neventhema’s terug: vriendschap, ouderschap, hoop, pesten, dromen, doorzetting, passie als hulpmiddel, solidariteit, oorlog, … We gaven elkaar lekker veel tips met andere boeken rond de hoofdthema’s. Oh jee, die W.I.L. plankjes!

Heel wat lezers merkten tijdens het lezen al snel op dat er veel mooie zinnen in het boek te vinden waren. Het is dan ook geen verrassing dat we de schrijfstijl van Catherine Bruton zeer konden waarderen. Hier en daar een slordig foutje was snel vergeven en vergeten. Ook het werk van vertaler Ernst Bergboer werd geprezen. De keuze voor flashbacks vonden we een goede en logische keuze.

Julie: Ik vond het leuk dat ze in een ander lettertype stonden. Ik denk dat dit voor de leeftijdscategorie waarvoor dit boek geschreven is wel handig kan zijn. De flashbacks zijn nodig om heel het verhaal te zien. De flashbacks waren ook altijd op een of andere manier wel gelinkt aan iets wat er in het heden gebeurde.

Deze flashbacks zorgden voor een bepaalde spanning, iedereen wist onder andere daardoor de aandacht goed vast te houden.

Lizie: Het was een boek die je bij de eerste letter vast had. Kon het boek moeilijk loslaten. Hij heeft mij niet echt verrast maar wel een andere kijk gegeven op vluchtelingen.

Dit boek kreeg als leeftijdsaanduiding 10+. Dat lijkt een correcte aanduiding maar toch wordt hier en daar opgemerkt dat vooral Aya en Dottie ouder overkomen omwille van het moeilijkere taalgebruik.

Liana: Het boek heeft een fijne schrijfstijl, al vond ik ook wel dat er toch wel wat woorden inzaten die niet altijd begrepen worden door de doelgroep. De schrijfstijl voelde voor mij wat meer aan als een Young Adult, met het verschil dat Aya jonger is dan een gemiddelde YA personage.

Maartje: De onderwerpen zijn zwaar, maar worden op zo'n manier verteld dat ze goed behapbaar zijn voor kinderen vanaf tien. Ik kan me wel voorstellen dat het boek vooral geschikt is voor kinderen die al redelijk wat gelezen hebben, of om voor te lezen omdat er wel wat moeilijkere woorden in staan. Daarnaast vind ik een kenmerk van een goed boek als het ook door oudere lezers gewaardeerd kan worden om de inhoud. Een boek dat je dus kunt lezen op verschillende niveaus.

Terugblik

Catherine Bruton schrijft in haar nawoord hoe ze als kind ontdekte dat er boeken bestaan die je ogen openen, anders naar de wereld doen kijken, empatischer maken. Als auteur streeft ze ernaar zulke boeken te schrijven. Daar is ze met glans in geslaagd.

Daniëlle: Het is een prachtig boek waarin veel emoties in verwerkt staan die voor de meeste kinderen gelukkig een ver van mijn bed show zijn. Door de toegankelijke manier van schrijven is het denk ik voor veel kinderen een mooi boek om te lezen, om een andere kijk te hebben op wellicht leeftijdsgenootjes die hebben moeten vluchten om wat voor reden dan ook.

De auteur wist heel wat deelnemers te ontroeren of toch minstens tot meevoelen te bewegen.

Lena: Het verhaal wist me op verschillende momenten te ontroeren.
- Waar de ouders van Dottie plots meehelpen om het gezin van Aya te steunen.
- Waar juf. Helena haar verhaal vertelt, zodat Aya weet dat ze niet alleen staat, en dat de mogelijkheid er best wel in zit, dat ze een nieuwe veilige plek vind om te wonen, te leven.

Eindoordeel

In meerdere recensies staat de aanbeveling om dit boek op scholen aan te schaffen voor gebruik in de klas.

Judith: "Ik adviseer alle scholen om ‘De balletschoenen van Aya’ van Catherine Bruton op de leeslijst voor de jeugd te zetten. Dit boek opent namelijk ogen, haalt vooroordelen weg en zorgt er echt voor dat mensen betrokken raken bij het leven van vluchtelingen." (****)

Een heel aantal van de reviews vermeldt dat Bruton absoluut een boek geschreven heeft dat aanzet tot nadenken. Zoals ze het zelf noemt ‘Een boek dat een lampje doet branden’.

Edriënne: "Catherine Bruton streeft naar verhalen die je de ogen openen, die je anders naar de wereld doen kijken, die vragen oproepen, je horizon verbreden en je ziel verrijken: dat is haar met ‘De balletschoenen van Aya’ absoluut gelukt."

In kernwoorden ziet ons oordeel er zo uit:

Al die positieve geluiden resulteren in een sterrenregen: 1x3, 10x4 en 4x5 sterren.

4,2 sterren!