Deze leesclub verdiepte zich de afgelopen weken in het bijzondere boek De bijenhouder van Aleppo van Christy Lefteri. Een bijzonder boek omdat de boodschap van universele waarde is en betrekking heeft op hedendaagse ontwikkelingen. Een verhaal over verlies, overlevingskracht, hoop en liefde. Vijftien gemotiveerde leesclubleden verdiepten zich de afgelopen weken in de reis van Afra en Nuri. Benieuwd naar hun eindoordeel? Je leest het in dit verslag!

Over De bijenhouder van Aleppo

Nuri is bijenhouder, zijn vrouw Afra kunstenares. Samen met hun zoontje Sami leiden ze een eenvoudig, maar rijk leven in Aleppo, totdat er een schaduw valt over hun land. Als ze alles hebben verloren wat hun lief is, slaan ze op de vlucht. 

Op hun levensgevaarlijke reis door een gebroken wereld houden ze zich vast aan de berichten van Nuri's neef Mustafa, die op hen wacht in Groot-Brittannië met een nieuwe bijenkolonie. Want waar bijen zijn, zijn bloemen en waar bloemen zijn, is leven en hoop. Maar hoe dichter Nuri en Afra bij hun droom komen, hoe meer ze beseffen dat ze in hun onuitsprekelijke verdriet mijlenver van elkaar verwijderd zijn geraakt.

De leesclub

Aan de hand van tien discussievragen bespraken de leesclubleden het boek.

Schrijfstijl

De leesclubleden waren erg positief over de schrijfstijl. Nel: “De schrijfstijl was regelmatig poëtische, mooie zinnen en zo filmisch beschreven dat je het als lezer bijna kon voelen en ruiken. Als je blijdschap en verdriet zo mooi kan verwoorden is dat wel heel knap.” 

Stefanie benadrukt ook de bijzondere overgang van de hoofdstukken, maar dat was ook tevens iets waar ze aan moest wennen: “Verder vond ik het heel origineel gedaan om elk hoofdstuk in twee stukken te verdelen, heden en verleden en dan elk laatste woord van deel 1 was dan ook direct het 1e woord van deel twee. Ondanks dat de verdeling duidelijk was, haalde ik soms dingen uit het heden en verleden door elkaar en moest ik toch nadenken in welke periode ik aan het lezen was.”

Bij Yentl zorgde de schrijfstijl ervoor dat ze zich meer in het verhaal kon inleven: “Het boek was heel toegankelijk. Gemakkelijk te lezen wat betreft woordgebruik. Je werd meteen gegrepen en het was indrukwekkend om meer inzicht te krijgen in de tocht en de erge gebeurtenissen die vluchtelingen hebben meegemaakt.”

Opbouw

Ook aan de opbouw moesten de leesclubleden soms even wennen. Zoals Carin: “De opbouw van het verhaal is afwisselend. Ik moest er eerst aan wennen, omdat je in verschillende delen van het verleden zit. Maar het maakt het verhaal wel prettig om te lezen en het maakt je zeker nieuwsgierig naar hoe zijn ze in Engeland gekomen. [...] Zo kom je steeds dichter bij het complete verhaal.”

Marieke liep daar ook tegenaan: “Ik moest erg wennen in het begin, maar toen ik eenmaal in het verhaal zat, vond ik het echt mooi. Kunstige opbouw door de verwerking van heden en verleden in een hoofdstuk en de bijzondere verbinding. Het gaf heel subtiel steeds meer prijs van Nuri en Afra en het verhaal kroop onder mijn huid en liet me niet meer los.”

Na korte tijd waren de leesclubleden aan de stijl en opbouw gewend en werden ze het verhaal in getrokken. Désirée: “Ik had ook een aantal gewenningspagina's nodig om in het verhaal te komen. Heden, verleden het moest bij mij allemaal een beetje opstarten. Eenmaal in het verhaal meegezogen kon ik de opbouw eigenlijk juist erg waarderen en was het fijn om in de tijd te wisselen, telkens nieuwsgierig naar de andere tijd.”

Indrukwekkende passages

Dat het boek vol met indrukwekkende passages zat, werd Carin al snel duidelijk: “Er zijn veel passages die indruk maken, het hele boek maakte indruk op mij.”

Wemmie was erg geraakt door de rol van de bijen in het verhaal en weet dit mooi te verwoorden: “Waar bijen zijn, zijn bloemen, en waar bloemen zijn, is leven en hoop. Voor mij is dit de kern waarom Nuri samen met Afra de tocht onderneemt. Mustafa en de bijen zijn de ankers waar hij zich aan vast klampt.”

Geraakt?

Zijn de leesclubleden geraakt door dit verhaal? Ingstje: "Jazeker. Ik werd niet over-emotioneel, maar het heeft me wel geraakt wat ze allemaal hebben moeten doorstaan. Juist doordat de schrijfster het contrast van leven voor hun vlucht en tijdens hun vlucht weergeeft in alternerende stukken blijft het telkens opnieuw raken.”

Ton had een andere mening: “Het boek op zich heeft me niet zo geraakt. Wel heel goed dat dit boek er is zeker voor degene die niet met vluchtelingen te maken hebben. Als veel onbekend is dan is dit boek zeker schokkend.”

Verwachtingen

Tegen het einde van de leesclub vroegen we ons af of onze verwachtingen over het boek zijn waargemaakt. Silvia: "Van dit boek zijn mijn verwachtingen volledig beantwoord. Ze heeft het zo omschreven dat men enigszinds een beeld kan vormen. Ze is voor mij een stem voor diegene die het allemaal van dichtbij mee gemaakt hebben."

Jeanine: “Eerlijk gezegd lees ik vooral historische romans en daarom was dit eigentijdse verhaal voor mij echt een uitstapje naar de 21e eeuw. Juist het feit dat dit verhaal bij wijze gisteren gebeurd kon zijn (en eigenlijk ook gebeurt) maakte het verhaal extra indringend. Misschien is mijn voorkeur voor historische romans wel onbewust een veilige keuze omdat die gebeurtenissen vaak al zo lang geleden zijn, dat de tijd de scherpe randjes eraf heeft gesleten, ook omdat de samenleving intussen zo veranderd is. Mede om die reden wilde ik dit boek echt graag lezen, om dichter bij het verhaal van de 'echte vluchteling' te komen en de schrijfster heeft die verwachtingen meer dan waargemaakt."

Mariek: “Ik verwachtte een verhaal over de lotgevallen van vluchtelingen en deze verwachting is zeker uitgekomen. De roman bevatte naast alle leed dat Nuri en Afra overkwam, ook heel mooie herinneringen aan hun vroegere leven en hoop voor de toekomst. Het is daarmee een heel toegankelijk boek geworden.”

Eindoordeel

Het verhaal van Nuri en Afra heeft een diepe indruk gemaakt op de leesclub. De recensies zijn lovend en daarom komt de leesclub op een gemiddelde van 4 sterren voor De bijenhouder van Aleppo.

DitleestKarin beoordeelt met vijf sterren: "Het boek is persoonlijk, de thema's universeel. Hoe houd je hoop, als je bijna alles kwijt bent, inclusief je gevoel van eigenwaarde? In dit boek is een belangrijk verhaal op prachtige wijze verteld."

Marieke geeft vier sterren: "Dit boek kruipt onder je huid en zorgt voor een andere kijk op de asielzoeker; mensen zoals jij en ik die alles wat ze hadden achter moesten laten en de moed hadden om ergens anders opnieuw te beginnen." 

Gerrie geeft ook vier sterren: "Gelukkig loopt als een rode draad de gedachte aan de bijen door het boek. Als een zoete herinnering en een motivatie om toch verder te kijken naar de toekomst. Nuri vindt daar toch houvast. Hij heeft hoop."

Stefanie beoordeelt met vijf sterren: "Haar woorden zijn zo zoet als honing, maar het verhaal dat ze ermee vertelt is zo schrijnend als een bijensteek."

Lees ook de recensie van de leesclubleden op de boekenpagina van De bijenhouder van Aleppo.