Over het boek en de auteur

Håkan Nesser is dit jaar zonder twijfel één van de favoriete schrijvers op Hebban. In deze leesclub bestudeerden we met maar liefst 25 enthousiaste lezers zijn laatste boek in het Nederlands: De levenden en de doden in Winsford.

Het is het verhaal van Maria, een in Zweden bekende tv-presentatrice die zich met haar hond Castor terugtrekt in een verlaten huisje op het Engelse platteland. En beetje bij beetje komen we haar geheimen te weten...

Het enthousiasme werd natuurlijk ook opgepookt doordat een aantal lezers naar het Thrillerfestival in Zoetermeer waren afgezakt om de Zweedse meester daar zelf geïnterviewd te horen worden.

Begin van de leesclub

Toen de meesten onder ons het boek ontvangen hadden, begon de meerderheid bijna direct het boek ook te lezen. En het duurde zelfs niet lang voordat er in de Leesclubdiscussie al lezers de coördinator naar de vragen begonnen te vragen! Van enthousiasme gesproken zeg...

Om de spanning er nog wat in te houden, werd eerst algemeen gepeild welke verwachtingen er geschept en al dan niet beantwoord waren.  In het algemeen waren de lezers hierover positief. Toch heerst soms nog de verwachting zoals bij Amanda, Silvia, Gerda en Jajansen dat Zweedse thrillers meestal vol spanning zitten en dat blijkt bij Nesser toch niet helemaal het geval te zijn, zeker niet van spectaculaire aard.

Een andere algemene vraag ging over de setting in ruraal Engeland die ook een heel belangrijke rol speelt in het boek waar Nesser trouwens zelf verbleef, in gezelschap van zijn hond, om het verhaal te schrijven. Nesser blijkt meesterlijk de desolate, donkere en mistige omgeving tot in detail beschreven te hebben en dit kon bijna alleen maar door er zelf te vertoeven. Hier ging iedereen wel unaniem akkoord mee! Silvia nam er zelfs een fleece deken en kop thee bij omdat ze het er zo al koud van kreeg.

Tijdens en na het lezen

Na deze vragen doken we samen de rest van het verhaal in. Het hele verhaal krijg je eigenlijk te horen van één perspectief, dat van Maria, die nogal een moeilijke relatie heeft met haar man Martin en waardoor we niet zo’n sympathiek beeld van hem krijgen. Martin is een literatuurprofessor en schrijver en blijkt een nogal egoïstische en narcistische man te zijn. Zodoende had iedereen wel zijn twijfels bij hem maar ook de reacties en de gedachten van Maria zelf kon niet iedereen zo goed volgen eigenlijk. Sommigen vroegen zich zelfs af of ze eigenlijk wel psychisch gezond was.

De spanning wordt traag opgebouwd in het verhaal doordat we meer over Martin te weten komen via dagboekfragmenten die we te lezen krijgen door de ogen van Maria. Deze flashbacks gaan over zijn vakanties op het Griekse eiland Samos en in Marokko en wat er zich daar allemaal afspeelde in zijn jonge jaren. Zodoende bleven we ook niet steeds in het koude donkere Winsford hangen gelukkig. Het was wel bijzonder dat het vertelperspectief enkel bij Maria bleef. Zo kon je je echt in haar verplaatsen en haar gedachten en gevoelens leren kennen en begrijpen hoe ze verder evolueert doorheen het verhaal. Jeannie was er eigenlijk echt door verrast hoe Nesser zo langzaam maar zeker Maria’s verhaal aan haar ontfutselt.  

Uiteindelijk krijg je doorheen het verhaal natuurlijk het meeste sympathie voor haar kant. Henri vindt dat Nesser vaker vrouwenfiguren diepere lagen heeft gegeven dan mannen. En Martin bleef wat een plat personage voor hem, onsympathiek maar toch ook triest, met maar weinig liefde in zijn leven. Myra laat weten dat zowel Maria als Martin hun eigen weg gingen in hun huwelijk en dat ze Martin vooral irritant en oneerlijk vindt.  

De titel vonden de meesten onder ons vrij lang en werd al eens afgekort. De betekenis ervan was niet voor iedereen even duidelijk maar anderzijds kon er dan ook niet direct een  andere titel gegeven worden. Zowel het boek als de titel zijn blijkbaar uniek genoeg.

Beklemmend traag en zeer mooi geschreven

De schrijfstijl van Nesser wordt door de meesten hoog aangeschreven. Maar sommigen moesten ook wennen aan de wat langere zinnen en speciale woorden die hij gebruikt. Dankzij zijn gedetailleerde beschrijving van de omgeving en de gedachten van het hoofdpersonage kon je echt heel goed met haar meevoelen. Sanneke genoot van de overpeinzingen tijdens de eenzame wandelingen van Maria en haar hond. Niet iedereen is echter fan van deze stijl en Gerda werd dan ook niet echt geraakt omdat ze de échte spanning miste.  Peggy vond het dan weer een atypisch Scandinavisch verhaal omdat er toch meer Scandinavische schrijvers zijn die redelijk rechttoe rechtaan zijn. Het trage ritme en de omfloerste ietwat wollige taal waren echt wel opvallend.  

Ook een aantal scènes en zinnen raakten een aantal van onze lezers. De openingszin is net zoals in Nesser’s boek De stilte na Sarah opnieuw zeer aangrijpend: ““Eergisteren heb ik besloten mijn hond te overleven. Dat ben ik aan hem verplicht.” Maar ook Henri vond enkele prachtige zinnen die hem opvielen: op pagina 208/209: ' ...zolang we leven, ontkomen we niet aan de tijdsberekening, ...en niet aan hetgeen waaraan we ons schuldig hebben gemaakt. Daarom hebben we de deur van de dood nodig om weg te komen.”

Dat de meeste lezers erg enthousiast waren over dit boek, blijkt wel uit de laatste vraag, namelijk of ze dit boek zouden aanraden aan mensen in hun omgeving. Hier werd volmondig ja op geantwoord. Wel met de opmerking dat dit een boek is voor de fans van trage, psychologische thrillers en die de sfeer in plaats van de pure spanning verkiezen. Er is weer inspiratie opgedaan voor Kerstcadeautjes! Elsofie is ook nieuwsgierig geworden naar de andere boeken van Nesser en is zeer blij met de kennismaking.

Nee, het einde verklappen we hier niet!

We hebben samen ook over het einde gediscussieerd van het boek omdat dit nogal wat vragen opriep bij de lezers vanwege de verwarring, het hectische en onverwachte en ook enkele losse draadjes. Sommigen hadden dit liever anders gezien maar anderen vonden dit ook best passen bij het boek en verwachtten dit ergens wel voor dit soort boek. En niet alles word je achteraf even duidelijk bovendien. Omdat we daar niet te veel van prijs kunnen geven, houden we het hier maar bij. Je moet het boek zelf al gelezen hebben om dit gedeelte in de leesclubdiscussie (pas op: spoilers!) goed te kunnen volgen.

Eindbeoordeling

Deze leesclub werd goed bezocht en er werd véél gediscussieerd over de verschillende vragen. Over het algemeen werd dit boek goed tot zeer goed beoordeeld, met hier en daar wat kanttekeningen als een te haastig einde of wat te veel losse draadjes en voor sommigen was het toch niet zo heel spannend. 24 lezers beoordeelden dit boek en gaven het een mooi gemiddelde van 4 sterren.  

Voor enkelen was het ook een eerste kennismaking met een Hebban Leesclub en zij hadden daar duidelijk geen spijt van!