Een leesclub over een boek wat over de oorlog gaat is altijd heel speciaal, zeker als de maand Mei er weer aankomt.
Begin April werd er duidelijk wie er mee mochten doen, ook sloten al snel Wilma en Stephanie aan met hun eigen exemplaar van de meisjes van Ravensbruck, de verwachtingen waren dan ook best wel hoog na het lezen van de achterflap.

Over het boek:

1989, Berlijn. De Muur is gevallen en Berlijn viert feest. Miriam is uit een lastig huwelijk gevlucht om voor haar stervende vader Henryk te zorgen. Ze voelt zich schuldig dat ze hem al jaren maar heel weinig heeft gezien; hij was het niet eens met haar huwelijk. Dan ziet ze tijdens het verzorgen een kamptatoeage op zijn arm en kantelt alles wat ze over hem dacht te weten. Hij is niet Joods, waarom heeft hij dan in een concentratiekamp gezeten? Hij heeft nooit een woord gesproken over de oorlog. Ze gaat op zoek naar antwoorden en in zijn spullen vindt ze tot haar ontzetting een kampuniform van Ravensbrück, het vrouwenkamp. Wanneer ze in de zomen van het uniform geheime brieven aan haar vader ontdekt, die daar al 40 jaar verstopt zitten, probeert ze het mysterie van zijn verleden te ontrafelen

 Schrijfstijl:
Elke schrijver/ schrijfster heeft zo zijn eigen stijl, Wat vonden onze lezers van de schrijfstijl van Anna Ellory
Het was in het begin wat wennen aan de schrijfstijl van Ellory, dat kwam dan vooral door het wisselen van de personages, de manier van schrijven werd vaak ook wel fijn gevonden dus de meningen waren wat wisselend, maar dat is het leuke aan samen hetzelfde boek lezen.

Cggbaak: Aan de schrijfstijl moest ik erg wennen. Ik vond het verwarrend dat de Henryk hoofdstukken in de ik-vorm zijn geschreven en de Miriam hoofdstukken in de vertellende trend. In het begin struikelde ik daar over. Hoewel het even duurde voor ik door had waarover ik struikelde. De weergave van de tekst in de brieven van Frieda irriteerde mij. Er werd aangegeven dat het op (hele) kleine stukjes papier geschreven was in een kriebelig handschrift, met potlood. En de weergave was ruim bemeten en met volzinnen. Ik denk als je heel weinig middelen hebt en je wil laten weten wat je meemaakt en hoe het met je gaat dat je korter van stof zult zijn. Alleen noodzakelijke tekst op schrijft. Maar geen moeilijke woorden, niet al te lange zinnen. In feite makkelijk lezen.

Sharon: Ik moest aan de schrijfstijl erg wennen. Ik vond de wisseling tussen de verhaallijnen wel prettig, maar ik kwam in het begin niet zo goed door het verhaal in het algemeen heen. Ik vond de zinsopbouw soms erg moeilijk te begrijpen en dit had ik vooral bij de verhaallijn van Miriam. Deze was naar mijn idee soms heel erg wazig en moeilijk te begrijpen. Het is wel echt een verhaal waar je naar mijn gevoel echt doorheen moet en dat het zoals meer beschreven na ongeveer 100blz aangenamer wordt.

Wilma De schrijfstijl was wel prettig, makkelijk leesbare zinnen, ook soms poetische zinnen. De verhaallijn in de brieven vond ik mooier dan de verhalen over Miriam, dat vond ik zeker in het begin erg warrig, later werd wel duidelijk waarom.
De verhaallijn van Henryk is wel mooi beschreven, maar de tijdlijn van Miriam, de tijd tussen het begin van het verhaal tot aan de scheiding, lijkt me niet te kloppen met de tijd dat de vader ziek op bed ligt tot naar zijn dood.

Elijos Haar schrijfstijl vond ik wel prettig lezen alleen moest ik er soms wel mijn hoofd wat bijhouden omdat ze vaak een bepaalde omschrijving gaf waaruit je bepaalde dingen kon opmaken wat ervoor zorgde dat ik hier wel regelmatig bij stil moest blijven staan. De korte hoofdstukken vanuit de verschillende hoofdpersonen geschreven maakt dat het toch vlot blijft lezen

Laura Ik vond de schrijfstijl in het begin even wennen, vooral het switchen tussen de personages was lastig. Op zich vind ik de schrijfstijl per personage heel goed weergegeven.
Het is wel zo geschreven dat ik graag wou blijven lezen. Nog 1 hoofdstuk...... aaah nog eentje dan.
Ik vind het de schrijfstijl van een roman, vooral omdat het verhaal van Mirjam zo uitgelicht word

Personages/ verhaallijn
Het verhaal gaat vooral uit van Miriam, maar haar vader Henryk en Frieda spelen een hele grote belangrijke rol in dit boek, wat vonden jullie van de manier hoe ze zijn neergezet, hoe de verhaallijnen lopen.
De ene lezer vond de flashbacks van Henry mooi om te lezen, de andere vond ze in het begin wat onduidelijk. Ook waren er verschillende meningen over de Miriam, die we gelukkig allemaal hebben zien groeien.

Devika: Ik vind de flashbacks van Henryk mooi om te lezen, hoewel ik wel vind dat deze het verhaal erg vertragen. Ik had liever zijn herinneringen aan Frieda op een andere manier in het verhaal gezien, zodat ook de eerste helft lekker vlot leest. Hij komt op zijn sterfbed over als een man vol liefde, kwetsbaar maar toch ook super sterk. Deze kant is heel mooi om te zien en ik had graag meer hierover gelezen.
Frieda haar verhaal word voornamelijk verteld door middel van de brieven. Deze brieven gaven een mooi en indrukwekkend verhaal van haar leven in de kampen. Het boek begint hierdoor ook meer op gang te komen. Frieda komt op mij over als een powervrouw. Een echt vechtertje die niet zomaar de hoop opgeeft. Ze heeft het beste met iedereen voort, en ik vind het mooi dat Miriam deze karaktereigenschappen van haar heeft geërfd.
Mijn favoriete verhaallijn is het verhaal van de conflicten tussen Miriam en Axel, maar als ik tussen Henryk en Frieda moet kiezen, gaat mijn voorkeur voor 100% uit naar het verhaal van Frieda.

Ilse Ik vond de verhaallijnen mooi neergezet en het was prachtig om te ontdekken hoe de verhaallijnen uiteindelijk bij elkaar kwamen. Aan het begin van het boek vond ik de flashbacks van Hendryk wel onduidelijk, maar uiteindelijk met het lezen van de brieven werd deze verhaallijn wel duidelijker. De verhaallijn van Hendryk had voor mij meer tot leven gekomen als je tijdens het lezen er meer achter was gekomen hoe zijn ervaringen in het kamp waren en hoe hij met het verlies van Frieda was omgegaan. De verhaallijn van Frieda vond ik heel indrukwekkend om te lezen, omdat je door de persoonlijke vorm van de brief de verhalen van het kamp echt bij mij als lezer binnenkwam. De ontwikkeling van Miriam vond ik ook indrukwekkend om te lezen. Met behulp van de brieven kom ze eindelijk opstaan tegen haar verschrikkelijke echtgenoot,

Gea Alle drie de verhaallijnen vond ik erg mooi om te lezen. Het verhaal van Miriam is het meest uitgewerkt en het verhaal van Frieda gaat helemaal over haar verblijf in de kampen. Maar in het verhaal van Henryk lees je niets over zijn verblijf in Auschwitz. Maar de keuze om het zo te vertellen snap ik wel. Anders zou het verhaal veel uitgebreider en niet duidelijker worden. Alhoewel ik wel nieuwsgierig ben naar Henryks verblijf in het kamp.
Ook over Eva zou ik graag meer willen weten, maar dan niet in dit boek, omdat dat nog een verhaallijn zou worden. Maar als er een vervolg komt met het verhaal van Eva, dan ga ik dat zeker lezen.

Jantsje Je ziet dat met name Miriam ontwikkeling doormaakt, van een afhankelijke vrouw die volledig in de war is gemaakt door haar partner en in geringe mate in staat is voor zichzelf op te komen doordat ze werkelijkheid en fantasie door elkaar haalt en niet serieus genomen wordt door medici, m.n. niet wanneer haar man erbij is. Ze mag zelfs maar zeer beperkt contact met haar ouders van haar man. Ze weet zich hier aan te ontworstelen, wil haar vader niet zo in de steek laten als haar (vermeende) moeder destijds, vlucht a.h.w. tegen de zin van haar man het huis uit om voor haar vader te zorgen en komt steeds meer tot het besef dat ze bij haar man weg moet omdat dit ten koste gaat van haarzelf. Ik verwacht dat ze zelfs nog beter voor zichzelf gaat zorgen nu ze weet met hoeveel opoffering ze ter wereld is gebracht.
De verhaal over Frieda en Henryk speelt m.n. in het verleden, het begint met hun affaire die steeds verder gaat ondanks dat Henryk getrouwd is met Emilie en eindigt wanneer ze apart van elkaar in een concentratiekamp belanden. Toch blijven ze met elkaar bezig, Henryk vooral in gedachten, Frieda zet het ook op schrift en voelde zich nog dieper verbonden toen ze zwanger bleek van Henryk, al ging de situatie voor haar in het kamp er steeds hopelozer uitzien. In hoeverre de informatie uit de brieven van Frieda die Miriam voorleest aan Henryk tot hem doordringt wordt niet helemaal duidelijk, af en toe heeft hij een iets helderder moment, maar heden en verleden lopen door elkaar en waarschijnlijk is hij zich niet bewust dat Miriam eigenlijk de dochter van hem en Frieda is. Uit de levensgeschiedenis van Eva worden zijdelings wat dingen aangestipt die op zich wel interessant zijn, maar het verhaal zou te ingewikkeld worden wanneer dat in dit boek nog verder uitgediept zou worden.

Opgevallen:
In elk verhaal valt altijd wel iets op, ondanks dat we allemaal hetzelfde boek lazen, kunnen dat hele verschillende dingen zijn en dat was dan deze keer ook weer zo, hieronder een paar dingen die opvielen.

Stephanie: Het meeste bijgebleven zijn mij de briefjes van Frieda in de jurk. Ik vraag mij af of er nog van die verhalen zijn en of er toch niet ergens een stukje non fictie is zonder dat we dit weten.

Nel: Wat mij opviel is dat het boek ademt van geschiedenis en niet alleen over WOII gaat. De sfeer van kort na de val van de muur in Berlijn komt ook duidelijk naar voren. Het duidelijk verschil tussen oost en west. Ik herkende het, ben een jaar na de val in Berlijn geweest en heb de verhalen van de inwoners zelf gehoord.
Verder viel me op dat de schrijfster zich ook goed verdiept had in wat huiselijk geweld met iemand doet. Maar ook hoe Frieda en Henryk in de oorlog overleefde.

Wordbondage Raar genoeg dat de tijdssprongen soms raar waren in begin van boek. Ik weet niet of het bewust is maar het viel mij op.

3 woorden:
Soms zeggen 3 woorden meer over een boek dan een hele uitgebreide samenvatting over het verhaal, het laat je wat meer nadenken over hoe je een boek zou beschrijven

Ilse Indrukwekkend, opoffering, verhalen

Jeannie Liefdevol, ontbering en lotsbestemming

Wordbondage Opoffering, vriendschap, cliches

Silke Manipulatie, liefde, Berlijn

Stephanie Opoffering, doorlezen en indrukwekkend.

Verwachtingen:
Een boek heeft altijd bepaalde verwachtingen, zeker een boek met de titel meisjes van Ravensbrück, waar op de achterflap staat dat Myriam een kamptatoeage op de arm van haar vader vindt, en later nog spullen uit Ravensbrück, teken daarbij op dat het verhaal zich net na de val van de muur afspeelt en je hebt vanzelf bepaalde verwachtingen.
Nu was eigenlijk iedereen er wel over uit dat we een verhaal hadden verwacht wat meer over het kamp Ravensbrück zou gaan, hieronder een paar meningen:

Silke: De titel en de tekst op de achterflap lieten me denken dat Ravensbrück en het verhaal van de vader van Frieda centraal zou staan, maar dit was niet zo. Voor mij stond Axel en Miriam centraal, jammer

Jeannie: Ik had me vooraf ingesteld op een boek dat over WOII ging, dat is dus gedeeltelijk uitgekomen. Moor dat het verhaal van Myriam er nog een extra laag aan heeft toegevoegd. Ik moest in het begin erg aan de schrijfstijl van de auteur wennen maar ik denk dat ik een volgend boek van haar ook zo maar weer kan gaan lezen, uiteindelijk beviel het me wel!

Nel: Eigenlijk is de titel een beetje misleidend. Je verwacht een verhaal wat alleen over de meisjes van Ravensbruck gaat., Dat gaat het niet, achteraf gezien gaat het over veel meer dan dat.
Met name door de manier van schrijven ga ik deze schrijfster zeker in de gaten houden, zou best nog een boek van haar willen lezen.

Gea: Na het lezen van de titel had ik meer verwacht over kamp Ravensbrück en na het lezen van de flaptekst had ik ook gedacht dat een deel over Auschwitz zou gaan. Wat dat betreft is het niet wat ik had verwacht, maar ik vond het zeker een mooi boek 

Oordeel:
De meningen van dit liepen toch wel uit een van 3 sterren tot 5 sterren.
Maar een mooie score had dit boek wel, met 3 x 3 sterren, 1 x 3,5 , 10 x 4 sterren en 2 x 5 sterren, kwamen we uit op 3,9 sterren
3 sterren
Stephanie : Anna Ellory had in mijn ogen veel meer gekund met dit verhaal als ze een andere richting was uitgeslagen.

Silke Ik miste 'Ravensbrück in het verhaal, de liefdesverhalen tussen Miriam en Axel, Frieda en Henryk stond meer centraal dan Ravensbrück. daarom maar 3 sterretjes (andere cover, andere achterflap die wel duidelijk weergeeft waarover het gaat zou voor mij het boek hoger laten scoren, want vond het ander wel goed)

4 sterren
Devika : Anna Ellory heeft goed onderzoek verricht naar de gebeurtenissen in Ravensbrück waardoor het verhaal heel realistisch overkomt.
4 sterren

Simone Maar het boek heeft nog een verhaal, het verhaal van Miriam. Het contrast van de stad Berlijn die vrij is en Miriam die opgesloten zit, is beklemmend en aangrijpend.
Ik heb het boek 4 sterren gegeven.

Jantsje Een geslaagd debuut over opoffering, ontberingen en herwonnen vrijheid! Vier sterren ****