In september-oktober ging hier op Hebban een leesclub van start over het boek De oranjebloesem van Viola Ardone. Een groep van 15 lezers waren de gelukkigen om dit boek te mogen meelezen. Een enthousiaste lezeres sloot aan met een eigen exemplaar… in de Italiaanse versie!

Viola Ardone is een Italiaanse schrijfster die eerder het gesmaakte De kindertrein schreef. De oranjebloesem werd uitgegeven bij Xander Uitgevers en vertaald door Astrid Molenberg.

Het verhaal

De schrijfster kiest met hoofdpersonage Oliva Denaro voor een anagram van haar eigen naam. In een interview zegt ze dat het verhaal van Oliva dat van haar of van eender welke vrouw zou kunnen zijn. Oliva is een kind dat graag ravot, maar ook goed leert. Naarmate ze opgroeit in het Sicilië van de jaren vijftig en zestig wordt ze door haar moeder meer en meer in het keurslijf geduwd dat de roddelende, patriarchale samenleving op het platteland van vrouwen verwacht. Als een verwende jongeman die geen nee accepteert door Oliva wordt afgewezen, zet dat onvoorziene gebeurtenissen in gang die dreigen haar hele familie in gevaar te brengen.

De leesclub

De leesclub ging fijn van start. Iedereen stelde zich voor in het leescafé. Velen hadden al eerder aan een leesclub meegedaan op Hebban, voor een paar mensen was het de eerste keer. Na een paar dagen begonnen de boeken toe te komen.

Eerst werd er gepeild naar verwachtingen voor het lezen. De vragen waren op voorhand gegeven, zodat mensen die dat wensten, konden lezen met de vragen in het achterhoofd.  Eenmaal het boek gelezen was, gingen we serieus aan de slag. Om de twee dagen kwam er een vraag online en er ontstond een gezellige discussie over personages, moed en vele andere onderwerpen, zoals jullie hieronder kunnen lezen. Het werd een gezellige, enthousiaste leeservaring met gemotiveerde deelnemers.

De discussievragen

Verwachtingen

De flaptekst van de Nederlandse versie heeft het over ‘voor zichzelf kiezen’ en ‘in opstand komen’. Er blijken verschillende verwachtingen over hoe ver Oliva zal gaan: is ze bereid voor haar rechten te vechten, is ze bereid ervoor te breken met haar familie?

Dini: ik ben benieuwd hoe een jong meisje weet te ontsnappen aan dat keurslijf van het gezin waarin ze opgroeit 

Elisabeth: Voordat ik aan het boek begon verwachtte ik een boek in de sfeer van de Geniale vriendin. 

Mascha: Blijft ze ook in de toekomst achter haar keuzes staan? Heeft ze iets moeten opgeven?

Els: Bij het verhaal maak ik me eigenlijk nog geen voorstelling, ik laat me wat verrassen...

Janneke: ik probeer er altijd zo verwachtingsloos in te gaan omdat ik mij graag wil laten verrassen. Nu is dit een historische roman van Xander, een type boek van een uitgeverij dat ik heel graag mag lezen dus ik verwacht er stiekem toch weer best veel van: namelijk dat ik er weer volop van kan genieten.

De auteurs visie op haar boek

In een interview vertelt de auteur dat ze Oliva aan het woord laat, maar door haar stem probeerde die van anderen te laten horen. Van haar familie, vrienden, echtgenotes uit het hele land. We bespraken in hoeverre de auteur hierin geslaagd is volgens ons.

Geesje: Naast het verhaal van Oliva kwamen zijdelings ook de verhalen voorbij van haar zus, een klasgenoot etc. Deze werden niet expliciet besproken maar het gaf zeker aan wat gebruikelijk was in die tijd in die omgeving.

Johan: Door de beschrijvende manier van vertellen slaagt de schrijfster er in om Oliva het verhaal van anderen te laten vertellen. Het zijn geen complete verhalen, maar schetsen. Ze vormen de tijd en het beeld, maar geven ook aan wat anderen denken van situaties. Ik denk dus dat dit wel geslaagd is.

Janneke: Ik denk dat het verhaal zich echt vooral richt op Oliva en de rotsituatie waarin ze terecht komt. Ja zijdelings worden de andere vrouwen, waaronder haar zus, ook genoemd.- maar dat is nooit zo belangrijk of de focus geweest als Oliva zelf.

De auteur merkt in het interview op dat Oliva geen voorvechter is. Ardone schiep haar bewust als een meisje zoals vele anderen. 'Ze is geen rebel en dat had ze op dat moment en in die context niet kunnen zijn.' Hierop ontstaat een uitgebreide discussie over wat wij onder ‘een rebel’ verstaan, welk gedrag we als krachtig beschouwen en de bepalende invloed van de maatschappij waarin een mens opgroeit.

La vida es bella: Door de korte inhoud van het boek vermoedde ik dat Oliva inderdaad een rebel was, maar dat bleek niet het geval. Ik was dus op het verkeerde been gezet. Het was eerder het tegenovergestelde: alhoewel ze alle reden had om te rebelleren, deed ze wat er van haar werd verwacht. Ze kleedde zich zedig, liet zich begeleiden door haar broer (…)  Even later zegt ze in een gesprek met Madallena "Ik heb zoveel mensen gekwetst door een fout die net zo goed de mijne was als de zijne. Dit is de waarheid. Ik heb helemaal geen moed en ik ben voor niemand een voorbeeld." Oliva zal een hele weg afleggen, want in dit citaat neemt ze zelfs de schuld voor die gruwel nog deels op zich. Liliana is diegene die al de hele tijd bewust bezig is met het lot van de vrouw en het geval van Oliva geeft haar volgens mij extra kracht om zich in te zetten.

Els: Ze is geen rebel, ze zet de boel niet op stelten. Maar ze schopt wel heel zacht tegen de schenen. En dat vind ik in haar geval wel een heldendaad. 

Johan: Oliva is door een samenloop van omstandigheden gevormd en onbedoeld een voorbeeld en rebel geworden. (…) De flaptekst is wat mij betreft dus ook volledig misplaatst en alleen bedoeld om lezers te lokken. Zonde.

Roosje: Ik vond Oliva geen echte rebel. Ze gedroeg zich als zoveel meisjes.

Mctje: Ik vind haar wel rebels zeker als je haar gedrag plaatst in die tijdsgeest. (…) Rebellie hoeft niet groots en meeslepend te zijn maar kan ook klein net zo effectief.

John: Olivia is een sterke vrouw en zoekt vanuit die kracht de randen van het betamelijke op. Gaat er niet fors overheen, maar schuurt er tegenaan om ze op die wijze tot bewegen te verleiden.

Marloes: Ik geloof dat Olivia vooral een rebel is in haar gedachten. (…) Het feit dat zij af en toe anders denkt en durft te denken, maakt haar misschien al wel enigszins rebels. Ook hierbij wil ik graag een citaat weergeven: En ik ben ook mijn moeder, en op een dag word ik zonder dat ik er erg in heb een kopie van haar. Kippen zijn we, hennen in een kippenren. En ik ben geen voorstander van een kippenren. Ik schoof het hekje weer open en de arme geschrokken beesten begonnen door de tuin te fladderen terwijl ik ze wegjoeg. ‘Goed zo, goed bezig! Ren weg! Jullie moeten…’

We hadden het geluk dat Els meelas met een eigen exemplaar in de originele taal en daardoor een verschil met de Nederlandse versie kon aangeven in de flaptekst.

Els: Die flaptekst is in het Nederlands precies heel wat anders dan wat ik op het Italiaanse boek vind: 'schuldgevoel over en het verlangen om vrij te zijn in een roman van aangrijpende schoonheid'. En daaronder gaat het over Een meisje dat vrij wil zijn in een tijd waarin als vrouw geboren worden al een vonnis was. Een betoverend vrouwelijk personage, van wie je maar moeilijk niet kan houden. Een band tussen vader en dochter van een delicaatheid en diepte die je diep ontroert. Dus niks over een rebel.

Wil: het is een lokkertje. Jammer want ik vond het boek wel aardig, maar niet bijzonder als dat ik had gedacht na het lezen van de achterflap en het korte fragment.

De personages

Wat vinden de lezers van het hoofdpersonage? Is ze sterk neergezet of juist niet goed uitgewerkt?

John: De verleiding is groot en wellicht roemrijker om deze tijdgeest en de strijd van de vrouw vanuit de ogen van een Liliana te beschrijven. Maar juist dit eenvoudige boerenmeisje met een gezond verstand en eigen denkwijze laat ze hier goed naar voren komen.

Dini: Ik vind Oliva wel goed en sterk neergezet. Een jong en beschermd opgevoed meisje nog niet echt volwassen en soms wat kinderlijk nog. In die tijd logisch, zou je het vergelijken met de tegenwoordige tijd waarin 15-jarigen leven dan zijn ze vandaag de dag wat mondiger.

Het verhaal is voor een groot deel geschreven vanuit het perspectief van een (heel) jonge Oliva. Wat vinden we daarvan?

La vida es bella: Nu dit mijn tweede boek is dat ik van Viola Ardone lees, valt het mij op, hoe ontzettend goed ze is om in de huid van een kind te kruipen. In "De kindertrein" vond ik het jongetje heel realistisch uitgewerkt met zijn twijfels en hier slaagt Viola Ardone erin hetzelfde te doen met het meisje Oliva.

Els: Die keuze vanuit Oliva's blik vind ik heel knap. Wanneer ze dingen vertelt die ze zelf nog niet goed begrijpt, weet je als volwassene toch waar ze voor staan. Je leest altijd wat tussen de regels. Dat geeft het verhaal ook een bepaalde spanning

Over de beschrijving van de andere personages, zijn de meningen eerder verdeeld. Het hangt af van het personage, maar ook daarbinnen is er niet altijd een consensus.

La vida es bella: De vader leren we beter kennen in het vierde deel en bij de moeder zien we ook wel een hele verandering. Liliana maakt ook haar standpunt heel goed duidelijk.

Roosje vindt de vader dan weer vlak beschreven.

John: Ik vind dat dat verschilt van persoon tot persoon. Als ik naar haar zus en tweelingbroer kijkt: totaal niet. Ze doen mee, maar meer als 'decor' dan dat ik er een echt goed beeld van heb gekregen. Van haar moeder en haar vader weer veel meer. Waarbij haar vader mij intrigeerde door de keuzes die hij steeds weer maakte.

La vida es bella: Je kan het zien als een lange epiloog: in andere boeken wordt op het einde ook soms samengevat hoe het met de personages afloopt. Hier vind ik dat schitterend uitgewerkt. Het is een pluspunt dat we de vader eindelijk wat beter leren kennen. Heel mooi hoe het einde van een Oliva-deel met het begin van een vader-deel (of omgekeerd) met een zin verweven wordt. Twee handen op een buik.

Ook Elisabeth en Dini vonden dit deel een mooie toevoeging. Johan vond het echter een onnodige wending en een soort anti-climax.

Ook over Liliana gaan we nog even door: is het nature of nurture dat deze vrouw zo sterk was?

Geesje: Ik denk dat Liliane zeker gevormd is door haar vader. Als ze in het gezin van Oliva was opgegroeid was ze waarschijnlijk ook een sterke persoonlijkheid geweest maar toch behoudener.

Janneke: Ik denk dat als Liliana uit een vergelijkbaar nest als Oliva was gekomen ze ook niet zo vrijgevochten zou zijn geweest. Ik heb het idee dat Oliva's moeder daar te dominant voor was geweest.

Verschillende karakters zijn boeiend genoeg om eens te ontmoeten:

Els: Calò, de vader van Liliana, vind ik interessant. Wat maakt dat hij communist is geworden? Waarom wil hij de mensen in het dorp opvoeden? Waar leerde hij die zachte gespreksmethode die hij hanteert? Daar zou ik toch wel meer over willen weten.

John: ik zou graag eens met de vader van Olivia 's ochtends heel vroeg het land bewerken en onder een vast prachtige zonsopgang filosoferen over het leven en de keuzes die we maken. Lijkt mij een bijzonder mooi gesprek in een prachtige omgeving

Elizabeth zou dan weer graag de broer van Oliva ontmoeten: 'Zijn zusje wordt tegen haar wil meegenomen, ik kan me voorstellen dat er in zijn hoofd ook meer gebeurt dan dat we lezen. Hij is in hetzelfde gezin opgegroeid als Oliva, maar is een jongen dus voor hem gelden andere normen en waarden. Ik zou graag willen weten hoe hij dit alles beleefd heeft.'

De Stijl

Wat vind je van de stijl? Schrijft de auteur moeilijk? Vlot? Langdradig?

Marloes: De schrijver hanteert een vlotte en beeldende schrijfstijl. Van het laatste houd ik enorm! Ik vond niet alle hoofdstukken even boeiend, maar mijn ogen vlogen over de pagina’s heen. Ik vond het qua stijl dan ook een zeer prettig boek om te lezen. Ik vond de herhaling (‘Ik ben (g)een voorstander van …’) passend. De gedachtewereld van een kind of jongvolwassene is beduidend anders dan die van een volwassene. Ik vind zeker dat je dit als schrijver terug mag laten komen in het taalgebruik. Sterk juist!

La vida es bella: Het verhaal is vlot geschreven, bijna zonder moeilijke woorden, ingewikkelde constructies of ellenlange zinnen. (…) De stijl is beeldend, zoals de vergelijking met de open kippenren om aan te tonen hoe moeilijk plotselinge vrijheid is. In die beelden kan de schrijfster soms ook wat humor kwijt, zoals de beschrijving van de rozenkans. ’Nora en Mena, de dochters van mevrouw Scibetta, zaten aan weerszijden van hun moeder, als de vleugels van een kraai” (...) De weesgegroetjes begonnen weer en daarmee de kwaadsprekerij.

Els: Ik vind de stijl erg vlot en gemakkelijk leesbaar. We krijgen de woorden van een jong meisje dat niet veel heeft gestudeerd en de wereld vanuit haar perspectief bekijkt. Er zit veel herhaling in, zinnen die terugkomen, wat het soms een komisch effect geeft. Er zit ook heel veel dialoog in. Het is geschreven in de ik-vorm, alleen in het laatste deel springt de schrijfster over naar de niet zo vaak gebruikte jij-vorm: vader en dochter spreken elkaar aan, zij het wel in hun gedachten. De couleur locale wordt ook weergegeven door het gebruik van typisch Siciliaanse woorden, en er komen ook heel veel uitdrukkingen in. Voor mij is het heel geslaagd.

Mctje: Het boek is geschreven in de ik-vorm met korte zinnen en eenvoudige woorden. De stijl is beeldend en soms verrassend in de beschrijving zoals de haar verliefdheid op Paterno en de onzekerheid die dat met zich meebrengt: ‘tweehonderdnegenveertig stenen lang probeer ik met mijn voeten zo weinig mogelijk geluid te laten maken en onzichtbaar te worden. Maar zijn ogen laten me tevoorschijn komen. ….. tweehonderdnegenveertig stenen lang komen dijen, armen, mond, haren en heupen onder hun kleding tot leven. Ik buig me voorover om me te verbergen, alsof ik een strik in mezelf wil knopen. Het hele leven is een strik.

Over de wijziging van stijl in het laatste deel zijn velen niet zo tevreden. Volgens Roosje is het minder spannend en zelfs een beetje langdradig. John vond het verwarrend en minder sterk door de perspectiefwissel en had moeite om daar de draad vast te houden. Voor Mctje haalde die perspectiefwissel de vaart uit het verhaal.

Op de vraag of de deelnemers andere auteurs met een gelijkaardige stijl kennen, volgen gevarieerde antwoorden die onze boekenplankjes weer rijkelijk van tips voorzien.

Mctje: Het boek van Tara Westover - Leerschool.

La vida es bella: De eerste vergelijking die bij me opkomt, is Isabel Allende. Ook bij haar verschijnen er sterke vrouwen ten tonele. Allende tempert de harde werkelijkheid met een sluier van magisch realisme, terwijl Ardone de harde beelden van de realiteit verzacht door de kinderlijke voorstelling en bewoordingen ervan.

Elisabeth: Qua sfeer voelde het boek wel een beetje hetzelfde als de boeken van Elena Ferrante, qua stijl niet. Ik kan me wel vinden in wat eerder gezegd is, Isabel Allende. Het boek deed me wel wat denken aan Eva Luna.

John: De beeldende tekst, met eenvoudige en daardoor vaak mooie zinnen doen mij denken aan (de mooiste) boeken van Maarten 't Hart. Ook daar zie ik mij lopen door de straten van Maassluis, de wereld bekeken door de ogen van de hoofdpersoon.

Janneke: Een auteur met vergelijkbare stijl.. lastig! Ik denk dat, zeker met Italiaans als basis je het nog het beste kan vergelijken met Stefania Auci (De Leeuwen van Sicilie).

Impact van het boek

Het boek staat bol van de mooie zinnen die de lezer bijblijven. Talloze mooie voorbeelden passeren de revue.

Wil: Het allermooiste citaat vond ik: “Ik ben voorstander van weduwen, omdat ze de baas over zichzelf zijn.” Maar er waren er meer zoals: “Ik ben geen voorstander van pratende dieren want het mooie van dieren is dat ze zwijgen, net als mijn vader." en niet echt een citaat maar ook mooi: “In plaats van tafels van vermenigvuldiging en onregelmatige werkwoorden hadden ze ons moeten leren om nee te zeggen. Want ja zeggen leren meisjes al bij hun geboorte.” Ook Mascha haalt dit laatste citaat aan.

La vida es bella: Juf Rosaria zei dat cultuur onze redding is en ons ver kan brengen. Ik wilde nergens naar toe...
Weet je wat kinderen zijn? Ze zijn als door de wind meegevoerde zaden die op jouw grond ontkiemen. Je moet ze laten groeien om te weten, welke vruchten ze zullen dragen, dat kan je niet van meet af aan bepalen. Ik dacht drie zwakke zaailingen te hebben, maar ontdekte drie sterke, vruchtbare bomen op mijn akker.

Mctje kiest: Sinds ik een vrouw ben geworden, heb ik het gevoel dat ik onder een afdak sta te schuilen tijdens een onweersbui.

Hierop ontstaat een discussie over de exacte betekenis van deze zin.

Mctje: het zet ook aan tot denken. telkens weer realiseer ik me dat het nog niet volledig tot me is doorgedrongen wat ze nu hier mee bedoelt. Want een onweersbui trekt voor bij... maar waar zit de metafoor in haar leven... het huwelijk als het einde van de onweersbui?

La vida es bella: Ik denk dat het eerder over de beperktheid van het afdak gaat en minder over de voorbijgaande aard van de bui. Oliva moet binnen blijven en mag zelfs niet naar Saro of Liliana. Als ze niet onder het afdak (de bescherming van haar huis) blijft, wordt ze nat (wordt haar eer aangetast, gaan ze over haar roddelen)

Elisabeth: Dat denk ik ook, de beperking van haar vrijheid. Ze is tegen haar wil in vrouw geworden, nu mag ze niet meer alleen over straat. Haar vrijheid is haar ontnomen doordat ze vrouw geworden is.

De onderwerpen die Ardone behandelt in De oranjebloesem zorgden voor verschillende passages die ons aangrepen omdat ze ontroerden of net omdat ze voor verontwaardiging zorgden.

Marloes: De onderstaande passages grepen mij enorm aan. Het laat de positie van de vrouwen uit het boek zo goed zien en dat raakte me. Nu ik de stukjes opnieuw heb opgezocht om over te nemen, maakt het me wederom treurig…
- ‘Als vrouw worden geboren is een en al pech.’

- ‘Vanuit mijn bed hoor ik het water tegen de ramen slaan en in de verte buldert de donder. Het is benauwd en de lakens om me heen verstikken me. Eerst wilde iedereen me en nu niemand meer. En als er nooit iemand van me zal houden, hoe kan ik dan van mezelf houden? Ik zit midden op het bed met mijn gezicht in mijn handen. Als ik net als Cosimino als jongen zou zijn geboren, had ik bij mezelf kunnen blijven en niet bij een man hoeven horen. Maar ik ben vrouwelijk geboren en vrouwelijk enkelvoud bestaat niet, al geloofde juf Rosaria dat niet.’

Geesje: De passage die me erg ontroerde was (…) als Oliva de envelop openmaakt met daarin een foto van haarzelf als kind, door Liliane gemaakt, en de woorden "ik heb me gehouden aan de belofte die ik haar deed. Liliane. Bij deze passage kreeg ik kippenvel.

Titel

Op de vraag of de titel goed gekozen is, zijn de meningen unaniem. De oranjebloesem verwijst weliswaar naar het huwelijk, maar komt zo kort en terloops aan bod, dat velen onder ons het niet eens opgemerkt hadden. Madeliefjes en rozen komen trouwens meer aan bod. De titel is te vergezocht. In het Italiaans is de titel Oliva Denaro en die bevestiging van identiteit vindt de groep al een stuk logischer als titel.

Elisabeth: De uitgeverij slaat daar de plank mis. Ze hadden prima de Italiaanse titel kunnen behouden.

Qua suggesties voor een andere titel voor het boek vallen Oliva (Janneke), Iets met ”eer”, zoals Oliva’s eer. Of nog beter: ’Ik zeg neen’ (La vida es bella), "Als de blaadjes van een madeliefje" (John), ‘De weg naar vrijheid’ of ‘Ik wil vrij zijn’ (Roosje), Het vrouwelijk enkelvoud (Els) en Gebroken kruik (Johan)

Geesje stelt voor om gewoon de originele titel te handhaven:

Oliva Denaro. Ik vind het wel bijzonder dat de originele titel een anagram is van de naam van de auteur: Viola Ardone. Ik vraag me af waarom ze daarvoor heeft gekozen....

Els reageert: dat van dat anagram vraag ik me ook af en daarnaast is Oliva ook anagram van Viola, wat kan verwijzen naar Franca Viola.

Losse eindjes of afgerond geheel

Heeft de schrijver alle vragen beantwoord of zijn er nog losse eindjes?

Els: bij sommige boeken blijven er vragen onbeantwoord als ik de laatste bladzijde omsla, maar hier had ik dat niet. Het laatste deel, de dialoog tussen vader en dochter, de vele ongezegde dingen die plots worden uitgesproken, verklaarde voor mij genoeg. Het verhaal gaat voor mij in de eerste plaats over Oliva en haar vader, alle andere verhalen zijn achtergrond, zijn als het ware pasteltinten waartegen dit verhaal zich moet afspelen om een volledig beeld te hebben van zo'n Siciliaans dorp in die tijd, maar ze doen er niet echt toe.

Ook oa La vida es bella had geen last van losse eindjes: 'ik heb niet het gevoel dat ik op het einde met losse eindjes zat opgezadeld, dankzij het laatste deel, waarin vermoedens bevestigd werden en we een momentopname van het dorp en van de familie Denaro 20 jaar later kregen.'

Anderen struikelden wel over losse eindjes:

Mctje: Er zijn best veel losse eindjes, enerzijds door de sprong in de tijd, anderzijds omdat ze na de sprong in de tijd niet meer in het verhaal voorkomen of terzijde
Liliana: wat is er met de vriendschap tussen Oliva en Liliana gebeurd sinds de rechtszaak? Er is alleen een kaart die Oliva ontvangt (…) Voor mij is het grootste losse eindje of haar boek nu gebaseerd op een waargebeurd verhaal verteld als een roman (dat van Franca Viola).

Na wat discussie heen en weer met Els en La Vida es bella of hier nu een link is of niet, komt Elisabeth met het verlossende antwoord:

Het staat een schrijver vrij om een boek te schrijven dat is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Het is wel netjes als je dat dan ook vermeldt. Na wat zoeken op google vond ik een interview met de schrijfster waarin zij aangeeft het verhaal van Franca Viola als inspiratie te hebben gebruikt.

Sommigen vinden dat dit dan vermeld moet worden, voor anderen maakt het niet uit waar de inspiratie vandaan komt:

‘Het is een fictieverhaal met een basis gestoeld in de jaren zestig op Sicilië.’ (Janneke)

Marloes is het niet eens: 'Ik vind dat dit vermeld moet worden. Wanneer ik dat weet, lees ik het verhaal toch anders. Het maakt een verhaal indrukwekkender.'

Mascha komt met een extra los eindje en een nieuwe interpretatie: 'Wel zitten er gaten in het verhaal waar ik dan nog wel benieuwd naar ben. Waarom is het of lijkt het contact met Liliane zo verwaterd. Ergens heb ik toch steeds het gevoel gehad dat Liliane verliefd op haar was. En dat kon al helemaal niet in die tijd.'

Mctje geeft een plausibele verklaring voor het waarom van losse eindjes: 'Ik vul nu in omdat ze dat niet zelf vertelt in interviews: de personages spelen geen belangrijke rol meer in het leven van Oliva na de rechtszaak. Maar het kan ook symboliek zijn: Oliva breekt met haar verleden en verhuist – dus ook alle contacten vallen weg'

Voor Els speelt er een andere reden om enkel op Oliva te focussen: 'Je hebt boeken waar de focus bij alle personages ligt, denk bv aan het Achtste Leven van Haratishvili. Maar dan krijg je wel een boek van 1380 pagina's natuurlijk. Er is een reden waarom we niet alles weten. Dit boek gaat over Oliva en wat haar overkomt. Het kaart een speciaal probleem aan. We moeten niet afgeleid zijn met de levens van de anderen, waar we trouwens toch nog veel over te weten komen vind ik.'

Citaten vs jouw sales pitch

De vergelijking die Libris maakt met Delia Owens en Isabel Allende is er een waar de groep zich niet achter kan scharen. Met Isabel Allende kan nog deels vergeleken worden, met Delia Owens zo goed als niet.

Op de vraag om een eigen elevator pitch: een aanprijzen van het boek binnen de tijd die je nodig hebt om met een lift naar je gekozen verdieping te gaan (pakweg 1 minuut), kwamen hele mooie antwoorden binnen.

La vida es bella: Deze roman is gebaseerd op het waar gebeurde verhaal van Franca Viola, verteld door Viola Ardone vanuit het naïeve perspectief van Oliva, een Siciliaans meisje dat bijna haar Sweet Sixteen viert begin jaren zestig. (…) Dankzij Viola Ardone word je niet alleen in een bekrompen dorpsmentaliteit vol roddels ondergedompeld, waar je de regels van de markies leert kennen, maar voel je ook de sterkte van ware vriendschap en ontdek je de kracht van het vrouwelijk enkelvoud.
Dit alles in een vlotte schrijfstijl, waarbij de auteur geloofwaardig de invalshoek van een erg jong en onwetend personage kiest, zodat die kinderlijke logica ons af en toe een glimlach op de lippen tovert ondanks de zware thematiek.

Elisabeth: De Oranjebloesem is een intrigerend boek over Oliva, een jong meisje, dat opgroeit in een klein dorpje op Sicilië, in de jaren '60. "Een vrouw is als een kruik, wie haar breekt moet haar houden", is wat Oliva al op jonge leeftijd ingeprent krijgt. Wanneer Oliva na een ingrijpende gebeurtenis beslist om haar eigen weg te gaan is het maar de vraag of ze zich staande weet te houden.

Johan: Een boek over de bekrompen gemeenschappen die tot in de 20e eeuw nog voorkwamen in Europa en nog steeds in sommige gemeenschappen, maar ook vooral een boek over een jonge vrouw die zich met vallen en opstaan ontworstelt uit de wurggreep van eer, wraak en huwelijksmarkten. Een heerlijk boek dat leest als een trein.

John: Laat je meevoeren in de bijzondere positie van de vrouw op het platteland in Zuid-Italië in de jaren zestig. En hoe een jong meisje daarmee in botsing komt en tegelijkertijd blijft proberen aan de heersende verwachtingen te voldoen. Totdat zij met grof geweld wordt geconfronteerd met de uitwassen hiervan en voor zichzelf kiest.

Roosje: Hier heb ik een prachtig boek voor u over een meisje uit Sicilië, dat zich vrij wil vechten uit de tentakels van haar benauwende moeder. Na een paar avonturen lukt het haar, mede met steun van haar stille vader. Het is een waargebeurd verhaal. En beschreven op een manier die boeit, je wilt weten hoe het afloopt.

Janneke: Een bijzonder boek waar je met regelmaat je wenkbrauwen bij optrekt. Hoewel het pas één a twee generaties geleden is voelt het beklemmende Sicilië voor vrouwen al zo ver weg. En daarbij dan dat het een boek is wat boeiend genoeg is om je aandacht vast te houden en je een inkijk te geven in hoe emancipatie eigenlijk een heel belangrijke rol speelt in ons verleden, waar dan ook ter wereld.

Dini: Een roman over een Italiaanse tiener in de jaren 60 die helaas geen keuzevrijheid had maar zich wel wist te ontworstelen vanuit dit strenge keurslijf en toch haar eigen pad koos. Een aanrader voor wie van een auteur houdt die strooit met mooie zinnen en citaten. Verder voor iedereen die zich graag laat onderdompelen in de Italiaanse sfeer van de jaren zestig.

Geesje: Een boek waarin een meisje vertelt hoe haar leven op Sicilië in de jaren 60 verandert als ze door haar omgeving niet meer als meisje wordt gezien, maar als jonge vrouw. Na een ingrijpende gebeurtenis neemt ze een beslissing die bepalend is voor haar verdere leven. Alhoewel het boek het leven beschrijft van een meisje/vrouw in de 60er jaren is de beschreven problematiek ook nu nog zeer actueel.

Mascha: De oranjebloesem beschrijft het verhaal van Olivia. Tegen de achtergrond en sfeer van het Sicilië in de jaren 60. Hoe een intelligent jong meisje omgaat met de normen en waarden in die tijd en hierin haar eigen pad volgt na een afschuwelijke gebeurtenis.

Marloes: Het boek ‘De oranjebloesem’ maakt duidelijk dat een simpel woordje als ‘nee’ grote gevolgen kan hebben. De jonge Oliva is moedig genoeg om dit woord in haar mond te nemen, maar de invloed hiervan op haar verdere leven is aanzienlijk. Ze houdt zich staande in de jaren zestig in Italië en is hiermee een inspiratiebron voor anderen.

Mctje: Het tienermeisje Oliva groeit op in de jaren 60 in een klein dorp op Sicilië. Voor vrouwen gelden strenge regels en normen die bij Oliva tot een ware worsteling leiden tussen hieraan voldoen en zichzelf trouw blijven. Na een zeer ingrijpende en afschuwelijke gebeurtenis kiest ze voor een onverbiddelijk nee met grote gevolgen voor haarzelf en haar familie. Het boek is nog steeds actueel en boeit tot de laatste bladzijde.

Evaluatie

De verwachtingen die we hadden in het begin zijn slechts deels uitgekomen. Deels daardoor is het boek sommigen minder meegevallen.

Geesje: In eerste instantie viel het boek me tegen omdat ik, mede door de tekst op de achterflap, een totaal andere verwachting had. Echter door deze leesclub ben ik het boek veel meer op waarde gaan schatten en ben ik uiteindelijk positief over het boek.

Roosje: Mijn verwachtingen zijn niet helemaal uitgekomen. In het eerste deel t.m. alle ellende ging ik er als een speer doorheen. Maar daarna nam mijn interesse af. De spirit was er uit.

John: Het verhaal intrigeert en als je zelf van een latere generatie bent is het moeilijk er een voorstelling van te maken. Maar de auteur helpt je daarmee met haar beeldende stijl.

Sommige lezers zouden dit boek aanraden aan vrienden, anderen niet.

Wil: aan mijn vrienden niet, het boeide lang niet.

La vida es bella: Aan de meeste vrienden, die net zoals ik slow readers zijn, zou ik het zeker aanraden. Met diegenen, die meestal een ander genre lezen - ik denk aan thrillers, pure feelgood...- zou ik iets voorzichtiger zijn. Als ze openstaan voor een ander genre is dit wel een boek dat vlot leest en geen "zware" literatuur à la Dostojevski, Günter Grass, António Lobo Antunes enz. is.

John: Inmiddels al gedaan ...

Nog wensen of vragen?

Als we de auteur zouden kunnen ontmoeten, hadden we toch nog wel enkele vragen voor haar. Verschillende mensen vroegen zich af hoe groot het autobiografisch gehalte van het boek is en waarop ze zich inspireerde. Ook haar interesse voor Franca Viola en waarom ze die niet expliciet vernoemt, worden verschillende keren vermeld. Tot op het einde gaat de discussie door over wat iemand ‘dapper’ en/of ‘rebels’ maakt. Het boek heeft dus wel degelijk iets losgemaakt…

We eindigden met een link naar boeken van Italiaanse schrijvers en met het uitwisselen van onderlinge leestips over Italië of over dit onderwerp. Samen zijn we grondig in dit boek gedoken en we hadden een heel boeiende tijd. Dankjewel deelnemers voor de interessante gesprekken!

Sterren

Er werden 13 recensies geplaatst. Het boek werd als volgt beoordeeld door de lezers: 8 lezers gaven 4 sterren en 5 lezers gaven 3 sterren. Dit brengt het boek op een gemiddelde van 3.6 sterren.

Sofie De Braekeleer, coördinator leesclub De oranjebloesem