Het eerste boek van de Kroatische schrijver Ludwig Bauer dat naar het Nederlands vertaald werd. Vertaald - en uitgegeven door Sanja Kregar (uitgeverij KLIN).

In een notendop

‘Partituur voor de Toverfluit is het verhaal van Ferdinand Konjic (‘Alsof er een ts aan het einde staat’), een fluitist gevlucht uit Sarajevo. Hij probeert in Wenen een nieuw bestaan op te bouwen. De vraag is: lukt het Ferdinand geaccepteerd te worden?  Kan hij omgaan met zijn verleden? Wie is de Reverend en kan hij Ferdinand helpen?

 De leesclub

16 enthousiaste lezers (inclusief de leesclubcoördinator) hebben zich aangemeld voor de leesclub.

Nieuwsgierigheid naar Kroatische literatuur, aangetrokken door de mooie cover, de titel van het boek, het is een kleine greep uit de reacties waarom de lezers zich hebben aangemeld voor de leesclub.

Wat de leesclub nét dat beetje extra heeft gegeven is dat Sanja Kregar ons heeft voorzien van interessante informatie.

De eerste zin

De eerste zin van het verhaal kan een zin zijn wat meteen de toon zet. Zo ook hier. De eerste zin van De Partituur voor de toverfluit luidt als volg:

“Hij zag vier lachende zwarten op straat”.

Marja: “De eerste zin is een sterke binnenkomer voor me! Het trekt me meteen het verhaal in”

Hetty: “Ik vond de vooroordelen die Ferdinand heeft ten opzichte van 'zwarten' in het eerste hoofdstuk ook opvallend”.

Sanja Kregar merkte op dat de aanduiding ‘zwarten’ ons bezig hield en gaf de volgende toelichting: In “Kroatië is deze discussie minder beladen dan hier. De inwoners zijn overwegend blank; de mensen van andere rassen komen als toeristen en gaan weer weg. Een enkeling die blijft, ik kende een paar, wordt vaak gekoesterd in zijn nabije omgeving. In het origineel (Kroatisch) wordt een term gebruikt dat vertaald kan worden als 'neger' of als 'zwarte'. Let op, 'neger' zonder (neo)kolonialistische bijbetekenis, gewoon als ras aanduiding. Het woord dat je in Nederland maar beter kunt mijden. Dus kwam ik uit op 'zwarte', een milder alternatief dat ook genoeg vragen oproept.”.

Muziek

Muziek is één van de rode draadjes in het verhaal. Kan muziek mensen echt nader tot elkaar brengen? Kan samen musiceren er voor zorgen dat (vermeende) daders en slachtoffers elkaar vergeven en samen verder kunnen gaan?

Gigi: “Ik geloof dat muziek je steun en troost kan geven maar niet dat het oorlogstrauma's kan genezen. Ik kan me ook voorstellen dat muziek kan binden en je je daardoor over conflicten heen kunt zetten”

Marianne: “Muziek kan wel rust geven en verbinden, maar het oorlogsverleden blijft bestaan”.

Pierre: “Muziek kan wel een middel zijn om opgelopen verschrikkingen naar de achtergrond te verwijzen, maar ze laten verdwijnen lijkt mij persoonlijk erg moeilijk, zoniet onmogelijk”.

Die Zauberflöte

Het viel op dat de titel van het boek ‘De Partituur van voor de toverfluit’ overeenkomsten vertoont met de bekende opera van Mozart: Die Zauberflöte.  Het lag dus voor de hand om tijdens het lezen op zoek te gaan naar die overeenkomsten.  

Een lastige opdracht zo blijkt ook uit een paar reacties.

Nathalie B. :  “Hopelijk ga ik er iets op kunnen vinden, en gaat het niet te ver boven mijn petje zelfs want ik weet/wist zo goed als niets van het verhaal van Die Zauberflöte af “.

Guido: “Een muziekstuk zoals ‘ De Toverfluit ‘ van Mozart is zoals een boek voor een schrijver: er zit altijd een verhaal achter. Dat is natuurlijk niet altijd direct herkenbaar”.

En de lezers wisten veel overeenkomsten te vinden. Zoals Gigi mooi verwoord: 

“Als we al onze verhalen samen leggen dan zien we echt heel veel overeenkomsten”.

Welke overeenkomsten zijn er gevonden?

Marja: “Het helpt dat ik de opera al eens heb gezien en gehoord. Als ik vergelijk zie ik direct en indirecte overeenkomsten. De gekozen titel doet meteen denken aan de opera Die Zauberflöte van Mozart” en “Die Zauberflöte werd allereerst in Wenen uitgevoerd, de stad waar het verhaal van het boek zich grotendeels ook afspeelt”

Natalie: “Zoals Joan Sutherland (op blz 68 van het boek wordt zij genoemd). Zij maakte haar Europese debuut als Eerste Dame in de opera Die Zauberflöte van Mozart”

Annick: “Muziek is een van de sterkste beschavende krachten. Mozarts muziek is in staat ons te veranderen, ervaart regisseur McBurney. Hiernaar streeft ook Reverend. Hij wil oorlogsslachtoffers en oorlogsmisdadigers zo veranderen, zodanig aan de beschavende krachten van de muziek onderwerpen dat allen in staat zijn in vrede met elkaar samen te leven”.

Verwachtingen

Enthousiast zijn we begonnen aan ‘de Partituur voor de toverfluit. Is het een fascinerend onderwerp en een mooie schrijfstijl ? (Gigi).  Nieuwsgierigheid naar de ervaringen van een vluchteling in een wereld die de zijne niet is (Guido). Verwacht een mooi boek te lezen (Henri). Hoopt meer te leren over de specifieke problematiek van vluchtelingen uit Kroatië (Marianne)

En zijn de verwachtingen uitgekomen? Voor een groot gedeelte wel. Pierre hoopte meer te lezen over de Balkan-vluchteling en over muziek. Ook Guido’s verwachting is uitgekomen: 

“De vluchtelingenproblematiek is zeker aan bod gekomen”

Maar voor wie kwam de verwachting niet uit? Rietje en Annick vonden het lastig zich in te leven in het de personages. Ook Gigi lukte het niet om goed in het verhaal te komen. Annick.

Waardering

Nathalie B. : “Het boek was goed, maar het blies me niet weg en voor mij had het net nog wat sterker mogen zijn”

Katrien : “De verhaallijn is wel heel mooi, maar ik had toch iets anders verwacht. Deze schrijfwijze is niet echt mijn ding”.

Ria : “Een warrig verhaal van een man met een triest verleden”

Henri : “De partituur van de toverfluit’ een bijzonder boek geworden, dat niet altijd gemakkelijk leest. Het is de interne dialoog van de hoofdpersoon dat het boek een zekere spanning heeft”.

 Eindoordeel

Lezers waardering gemiddeld: 

3

Uw leesclub coördinator  ~ Natalie v.d D ~