In juni werd een nieuwe leesclub aangekondigd op Hebban met de historische roman: De vloek van kasteel Vrijborgh van Michelle Visser. Er waren veel inschrijvingen, maar slechts voor vijftien van hen was er een boek beschikbaar. De gefeliciteerd mail het startpunt van een excursie naar de 14e eeuw. En drie extra lezers sloten aan met een eigen exemplaar.

Teletijdmachine klaar? Daar gaan we.

De vloek van kasteel Vrijborgh

Het is 1323. De wrede ridder Jan probeert vanuit kasteel Vrijborgh zijn macht te vergroten over Deventer, Zwolle en Kampen. Zijn kinderen huwelijkt hij uit om zijn positie te verbeteren. Wanneer jongste dochter Beatrijs zich wil huwen met een ongeschikte kandidaat, zet Jan haar gevangen in een klooster. Als daarna de pest uitbreekt, is niemand zijn leven meer zeker. Is er toch hoop dat Beatrijs haar geliefde terugziet?

De leesclub

Na de mail dat we mee mogen doen met deze leesclub, wordt het geduld op de proef gesteld. De boeken hebben wat vertraging, maar we vermaken ons prima in het leesclubcafé. We benoemen nieuwe titels waar we naar uitkijken en delen onze lievelings-leesplekjes met elkaar.
Dan vallen toch de eerste boeken op de mat en komt vraag 1 online over de verwachtingen en de eerste indruk.

De verwachtingen liggen in een lijn, verwacht wordt een mooi meeslepend en intrigerend verhaal. Heerlijk spannend en verdwijnen in een andere wereld wordt ook genoemd. Daarbij is de periode - de 14e eeuw - een reden om het boek te willen gaan lezen, want er zijn niet veel romans die in die tijd spelen.

Een aantal lezers is bekend met de romans van Visser en weten ongeveer wat ze kunnen verwachten, voor anderen is ze een nieuw te ontdekken auteur.

Gea L: Ik verwacht weer een mooie historische roman van Michelle Visser. Ik heb genoten van Eline en van Veronique.
Edith: Ik verwacht weer een mooi verhaal waar ik helemaal in duik. Ik heb enkele andere boeken van Michelle Visser gelezen die mij goed zijn bevallen.
Tina: Het tijdperk waarin het verhaal zich afspeelt trok me aan. Eens iets anders dan alle boeken rond de wereldoorlogen.

De cover

Het plaatje op de cover van de vrouw met de ketting en een grote hanger is intrigerend. De cover wordt positief beoordeeld, maar er is twijfel wie ze is en vooral de hanger is een onderwerp waarover we in de leesclub discussiëren, want hoe zit het daarmee? Het komt niet terug in het verhaal.

Mireille: De cover is prachtig, het witte hemd tegen de donkere achtergrond valt direcht op.
Miriam: Om eerlijk te zijn vind ik de beeltenis niet op het verhaal aansluiten. Is het de jonge Beatrijs voordat ze het klooster in gaat? Ik had eerder een beeltenis met verwijzing naar het klooster, het kasteel of een non verwacht en passend gevonden.
Willy: De cover vind ik iets mysterieus hebben. De aandacht gaat naar de ketting doordat de bovenste helft van het hoofd niet zichtbaar is.
Vrmm: De ketting heeft zo’n prominente plek op de cover en komt nergens in het boek terug. Ik heb nog eens door het boek gebladerd maar nergens een beschrijving van een ketting gevonden. Ik begrijp dit niet.

We hebben de luxe in deze leesclub om vragen aan de auteur Michelle Visser te stellen en daar wordt goed gebruik van gemaakt. Zo stellen we de vraag over de ketting aan haar.

Michelle Visser: De basisfoto die voor het uiteindelijke omslag is gebruikt, sprong er wat mij betreft echt uit, toen ik de eerste opzetjes van de cover zag. Daar was die ketting ook al om de hals. Ik vond dat de combinatie van de kleding en het juweel een mooi beeld gaven van een welgestelde jongedame in de tijd waarin het verhaal speelt.

De titel

We pakken in vraag 3 de titel aan, want ook naar ‘de vloek’ uit de titel is het zoeken in het verhaal. Daarbij gaan we de uitdaging aan om een alternatieve titel te bedenken voor het boek.

Marja: Mijn vragen over de vloek worden niet beantwoord. Er is zelfs helemaal geen echte vloek, in de zin van een onheilsbezwering met de bedoeling kwaad aan te richten.
Heleen: Omdat Beatrijs het benoemd aan het einde van het boek kan je de titel herleiden. Toch vind ik hem iets minder gekozen. Voor mij is een vloek iets dat over iemand wordt afgeroepen. Het brengt onheil.
Gea L: Een echte vloek van het kasteel heb ik niet kunnen ontdekken, daarom vind ik de titel niet helemaal passend.

Alternatieve titels

Echte liefde overwint alles (Marja), De genezeres van Kampen (Edith), De vrijgevochten vrouw met ambitie (Maria), Vervloekt door geboorte (Debbie), De geneeskundige kracht van de liefde (Vrmm), De apothecares van Kampen (Roos), Een leven van betekenis (Miriam) en Kasteel Vrijborgh, van vloek tot zegen (Willy en Edith) zijn een paar van de juweeltjes die als antwoord op de titel-vraag verschenen.

Personages

We vervolgen onze reis naar de middeleeuwen en nemen de personages door. Beatrijs wordt besproken, net als haar broer Joris/Simon en Clara. Die laatste viel positief op. Het feit dat Visser heeft gekozen voor een sterk personage met een visuele handicap levert een meerwaarde op voor het verhaal. Daarnaast kijken we nog naar wat minder sympathieke personages en laten we weten over welke personages we meer hadden willen lezen.

Nicoline: Ik vindt Beatrijs een stoere vrouw met een groot hart. Zij is veerkrachtig en heeft een mooi nieuw levensdoel gevonden. Joris met zijn avonturen en zijn goede inborst is ook een prachtig personage.
Roos: Ik vond het personage van Clara ook interessant en fijn om te lezen. Belangrijk dat er in boeken ook aandacht is voor personages die ‘anders’ zijn. Zeker wanneer het ook een zeer sterk personage is die zich ondanks haar tegenslagen heel goed kan redden.
Annemarie: Ik vind moeder-overste Lucretia geen fijne vrouw. Zij kwam verre van empatisch op mijn over. Zij leek alleen maar bezig te zijn met "eigen belang".
Vrmm: Ik had Lucretia stiekem Secretia genoemd…
Debbie: Ik was heel nieuwsgierig naar Hildegard van Bingen. Niet een personage, maar wel belangrijk.
Samm: Ik denk toch Walraven, ondanks zijn rol in het verhaal opzicht best duidelijk was had ik toch wel wat meer willen lezen over het leven als beulszoon, zeker omdat hij dat echt niet wilde als zijn beroep.

Hildegard van Bingen speelde zelf geen rol in het boek, maar haar boeken wel. Ineens was ze heel erg aanwezig in het verhaal, maar vooral in de leesclub. Als er later een vraag wordt gesteld over wat er is opgezocht aan extra informatie, komt haar naam vaak naar voren. Inmiddels zijn enkele leesclublezers aan het lezen in het boek Oorzaken en behandeling van haar.

De schrijfwijze

De manier van schrijven is op een paar puntjes na goed bevallen. Vooral de beschrijvingen van de omgeving liet het verhaal leven en het was niet moeilijk om de markt en het klooster te visualiseren. Andere delen kregen kritiek, zoals iets wat wordt benoemd, maar geen vervolg krijgt en ook een paar liefdesscènes rond Beatrijs en Walraven verdienen geen schoonheidsprijs.

Roos: Ik vind Michelle Vissers manier van schrijven heel prettig. Het leest makkelijk, de zinnen en gebruikte woorden zijn niet ingewikkeld. Ook al speelt het zich af in een heel andere tijd dan de onze, ik heb het idee dat ik het meeste heel goed snap.
Miriam: Ik kon de omschreven geuren in de haven bijna ruiken en dan zit je echt in het verhaal.
Willy: Soms vond ik het jammer dat iets niet werd afgerond of iets werd overgeslagen,[..]. Een spanning in het verhaal, een cliffhanger.. En plof. Het onderwerp komt niet meer aan bod. Het heeft me niet heel erg gestoord, maar hier en daar jammer. Het gevoel van een prettig leesbaar verhaal overheerst.
Vrmm: Ik heb continu gedacht dat er 2 schrijvers waren: een voor de omschrijvingen en achtergrond. Daar lopen de zinnen lekker soepel en heeft het verhaal vaart. En dan de conversaties en intieme scènes. Die ontstijgen het niveau Harlequin kasteelroman niet.

De opbouw

Waar we in de volgende vraag de opbouw bespreken van het verhaal, blijkt dat die goed is bevallen. Helaas zijn er naar het einde toe toch wat kritische noten. ‘Het gaat ineens erg snel’, en ‘het lijkt afgeraffeld' komt in meerdere antwoorden naar voren.

Roos: Ik vind de opbouw helder: we lezen mee met het leven van Joris en Beatrijs. De sprongen in de tijd, zijn sprongen verder in hun leven.
Lttlered: Ik vond het wel leuk wat ze uiteindelijk met Kasteel Vrijborgh deden. Dat was wel een mooi einde.
Annemarie: Ik vond het einde niet goed tot zijn recht komen. Het voelde het voor mij "afgeraffeld".
Tina: Dat einde mocht wat uitgebreider. Een vredevol en liefdevol einde met uitzondering van het feit dat Joris’ dood er zo eventjes kort tussendoor vermeld stond.

De 14e eeuw

Bij vraag 7 duiken we de 14e eeuw in en bespreken we de uitwerking van het verhaal in die tijd. Er wordt positief gereageerd, vooral de markt nodigt uit om eens een kijkje te nemen. Spontaan organiseren we een excursie naar de markt via een teletijdmachine. Na de markt maken we gelijk een uitstapje naar het klooster, de kruidentuin en het kasteel zoals het is op het einde van het boek.

Mireille: Volgens mee heeft de schrijfster enorm veel tijd gestoken om alles historisch te laten kloppen, dikke pluim voor haar. Ik zou het superleuk vinden om op de markt eens rond te lopen neuzen,.Al die verschillende kruiden en specerijen dat moeten heerlijke geuren zijn; De stoffen kraampjes met al die mooie stoffen wat voor ons nu doodnormaal is.
Carole: Voor mijn gevoel heb ik eigenlijk de hele tijd meegelopen met het verhaal.

Het boek in maximaal 10 woorden

Voor het einde van de leesclub geeft elke leesclubdeelnemer haar beschrijving van het boek in maximaal tien woorden.

• Miriam: Hoe liefde overwint en altijd haar weg terug vindt
• Vrmm: Een liefdevolle kasteelroman in 14e eeuws Kampen
• Nicoline: Een jonkheer en -vrouw die het leven in eigen hand nemen en zichzelf opnieuw uitvinden. (of: Goedheid wint)
• Edith: Beschadigd door hun adellijke juk, kiezen Joris en Beatrijs voor geluk
• Samm: Vrijheid was er niet (of: Door liefde gebroken, door liefde geliefd)
• Marja: Romantisch verhaal dat zich afspeelt in de Middeleeuwen
• Maria: Beatrijs’ overwinning in een duistere periode
• Annemarie: In deze 14e -eeuwse roman, leggen Joris en Beatrijs zich niet neer bij hun ogenschijnlijk lot
• Carole: Opstandig als altijd ! Joris en Beatrijs vechten voor voorspoed
• Heleen: Vrijgevochtenheid en liefde in de middeleeuwen vind zijn weg
• Gea: Over Beatrijs en Joris, hoe ze (over)leven in de Middeleeuwen
• Willy: Bijzonder middeleeuws verhaal over haat en liefde rond kasteel Vrijborgh
• Tina: Middeleeuws verhaal over het goede, het kwade en hun gevolgen
• Mireille: Het leven zoals het is in het middeleeuws Kasteel Vrijborgh
• Debbie: De weg naar liefde en volwassenheid in de Middeleeuwen (of:  Liefde overwint rangen en standen in de Middeleeuwen)
• Roos: Middeleeuwse Beatrijs wordt gedwongen non en zoekt haar weg
• Lttlered: Een verhaal zo oud als de tijd zoekend naar geluk
• Marieke: Door de gekozen tijdsperiode een boek met een uniek karakter

Verwachtingen uitgekomen of niet?

Tot slot kijken we terug naar de verwachtingen die we vooraf hadden en vergelijken het met de uiteindelijke leeservaring. Er is verder nog ruimte om vragen te stellen aan elkaar.

De meningen zijn verdeeld, waar de een kreeg wat die had verwacht en qua geschiedenis nog wat heeft opgestoken, is er bij de ander een teleurstellende uitkomst.

Heleen: Het was mijn eerste kennismaking met zowel een leesclub als een historische roman. Ik kan je zeggen ik heb genoten!
Vrmm: Mijn verwachtingen zijn niet helemaal uitgekomen. Ik hoopte op een mooie historische roman met een sterke vrouw in de hoofdrol. Daarvoor in de plaats kregen we een kasteelromannetje, met een nogal drammerige hoofdpersoon. De omschrijvingen van de omgeving zijn mooi, maar de rest is qua taalgebruik voor mij echt onder de maat om mij goed te kunnen boeien.
Maria: Over dit boek had ik niet echt verwachtingen, d.w.z. ik dacht aan de titel te kunnen lezen dat het over een andere situatie zou gaan. Dus in dat opzicht heeft het boek mij zeer zeker heel gunstig verrast.
Debbie: Gedeeltelijk wel ja, ik had verwacht meegenomen te worden en een goed beeld te krijgen van het reilen en zeilen uit die tijd. Wel had ik verwacht meer diepgang in de personages te vinden.
Nicoline: Ik vond het een heerlijk boek om te lezen. Ik heb wat geleerd over de maatschappij in die tijd. De rol die iedereen speelde. Het boek voldoet aan mijn verwachtingen. Het is niet zomaar een kasteelromannetje.

De sterren

De uitkomst van de verwachtingen vertaalt zich ook in de sterren. Van 1 ster tot 5 sterren, ze komen allemaal voorbij. Met 1 x vijf sterren, 12 x vier sterren, 3 x drie sterren, 1 x twee sterren en 1 x een ster, is deze leesclub afgesloten met een gemiddelde van 3,6 sterren voor De vloek van kasteel Vrijborgh.

Het was een fijne en gezellige leesclub, met dank aan de deelnemers Annemarie, Carole, Debbie, Edith, Gea, Heleen, Lttlered, Maria, Marja, Miriam, Mireille, Nicoline, Roos, Samm, Tina, Vrmm en Willy. En bedankt Michelle Visser voor het beantwoorden van lezersvragen.

Tot een volgende keer!

Marieke Scheers, coördinator leesclub