OVER DE ZUSSEN VAN GOGH

Door de honderden brieven die het domineesgezin Van Gogh elkaar schreef heeft auteur en kunsthistoricus Willem-Jan Verlinden het levensverhaal van de drie zussen Van Gogh kunnen achterhalen. Hij haalt hiermee Anna, Lies en Wil uit de schaduw van de overbekende Vincent en Theo. Verlinden brengt de aspiraties, dromen, teleurstellingen en het verdriet van deze drie vrouwen prachtig in beeld. Tegelijkertijd schetst hij een fascinerend tijdsbeeld van de turbulente ontwikkelingen tijdens de tweede helft van de negentiende eeuw en het ‘fin de siècle’. Een tijd waarin er voor het eerste lange afstanden met de trein konden worden afgelegd, de vrouwenbeweging nog in de kinderschoenen stond en dromers van allerlei politieke gezindten op de barricades stonden om de revolutie af te kondigen.

DE LEESCLUB

De leesclub telde maar liefst 40 lezers. Een aantal wat door sommigen toch als iets te onoverzichtelijk werd gevonden om de discussie te volgen en op elkaar te reageren. Dit nam niet weg dat er al snel een levendige discussie ontstond over de cover waarop een uitsnede van het schilderij ‘Herinnering aan de tuin in Etten’ is opgenomen. Zijn dat misschien de zussen, maar waarom dan twee in plaats van drie, en waarom is er maar een deel van het schilderij opgenomen en niet het geheel? Roosje de Vries vindt het zelfs een zonde tegen Vincent als kunstenaar dat het schilderij zo ‘rücksichtslos’ is gekortwiekt. Vragen waarop Willem-Jan Verlinden gelukkig het antwoord kon geven. Maar ook over het leven uit die tijd wordt volop gediscussieerd.

Gedurende meer dan drie jaar heeft Willem-Jan zich verdiept in de zussen en hij is er in geslaagd om al deze informatie te verwerken tot een zeer prettig leesbaar boek. De diepgaande research van Jan-Willem dwingt dan ook respect af bij de lezers.

Door met name het veelvuldig citeren van briefdelen en de foto’s krijgen de zussen een gezicht en krijg je hun levensgeschiedenis mee in hun eigen woorden. Door deze ‘inside information’ van zowel de zussen als het gehele gezin Van Gogh krijg je een duidelijk beeld van de onderlinge verhoudingen, de hoogte- en dieptepunten en lees je wat ze verder nog bezighoudt. Verder veel lof voor de bijlagen met o.a. de stambomen en register van namen. Hoewel dit boek over de zussen gaat, is bij een aantal van de lezers ook de interesse voor de broers Vincent, Theo en de onbekende broer Cor gewekt. De literatuurtips om meer te weten over deze drie mannen worden al snel gedeeld.

De medewerking van Willem-Jan aan deze leesclub werd door de lezers zeer op prijs gesteld. Er werd dan ook veelvuldig gebruikgemaakt van de mogelijkheid om vragen te stellen die Willem-Jan snel en vol enthousiasme beantwoordde. Jan-Willem vindt op zijn beurt de vragen en de suggesties van de lezers heel leerzaam en hij kijkt tevreden op de leesclub terug.

EINDOORDEEL en WAARDERING

De lezers zijn het er bijna unaniem over eens dat de schrijfstijl van Willem-Jan boeiend, beeldend en interessant is. ‘Pageturner’, ‘moeilijk weg te leggen’, ‘nieuwsgierig naar de volgende bladzijde’ en ‘zeer interessante lectuur’ zijn kwalificaties die in de reacties van de lezers voorbij komen. De informatieve, eigentijdse schrijfstijl wordt passend bij een non-fictie boek gevonden. Een enkele lezer ervaart het als een beetje saai en heeft door de ‘overload’ aan informatie moeite om in het verhaal te komen. Zoals Femke Vonk-Wouters. Ze vindt het boek heel wisselend. “De ene keer taaie stof met veel feiten, namen en jaartallen. Op een ander moment leest het als een trein”. Deze mening wordt gedeeld door meerdere lezers. Door met name het grote aantal feiten, details, personen, persoonlijkheden, jaartallen, etc. kan je je aandacht niet laten verslappen. Desondanks is bijna iedereen van mening dat het prima leesbaar blijft.

Enkele citaten:

Otiswolf: “Wat een familie geschiedenis. Prachtige brieven. Tegelijk heel triest hoe hun levens lopen. Ik heb met veel bewondering dit prachtige boek gelezen. Het heeft mij veel gedaan”.

Guido Goedgeszelschap: “De Zussen Van Gogh en hun aanverwante familieleden, hebben voor mij geen geheimen meer. Wat een integrerende melo-dramatische familiekroniek. Ik heb hier van genoten: zo vlot geschreven, nooit vervelend, altijd nieuwsgierig naar de volgende bladzijde.”

Richelle: “Ik was zelf ook weer even vergeten hoe ik van geschiedenis houd en heb mij direct ingeschreven voor een cursus kunstgeschiedenis”.

In de onderstaande reacties hebben de lezers een kenmerkende quote uit hun  recensie van De zussen Van Gogh geplaatst en het aantal sterren dat zij het boek gaven.

Het eindoordeel van de leesclub komt gemiddeld uit op een mooie 4*.