Zwaluwpapier

Op 10 mei ontvangen de 50 deelnemers aan de leesclub van De Zwaluwman een e-mail met daarin de aankondiging dat ze mee mogen doen en dat het boek naar ze opgestuurd wordt. Al snel wordt gemeld dat het boek binnen is én dat de verpakking zo leuk is. Ambo|Anthos heeft het boek niet alleen in een stevige kartonnen envelop gestopt, maar het voor die tijd van een toepasselijk papiertje voorzien: Doordat het boek vlak voor Pinksteren werd opgestuurd was een enkeling, één van de coördinatoren bijvoorbeeld, helaas niet in staat om er in het zomerse lange weekend van te genieten. Genieten Want genieten was het voor de meesten. De Zwaluwman is een sprookjesachtig, knap verteld magisch verhaal, waarin de zevenjarige, Poolse Anna wordt gevolgd vanaf het moment dat ze door haar vader onder de hoede van Herr Doktor’ wordt achtergelaten. Haar vader heeft namelijk de opdracht gekregen zich te melden bij de Duitse bezetters. Het is de laatste keer dat Anna haar vader ziet. Herr Doktor brengt Anna aan het eind van de dag terug naar het gebouw waar zij met haar vader woont, draait zich om en maakt dat hij wegkomt. De volgende dag brengt Anna uren door in de buurt van de winkel van Herr Doktor in de hoop dat haar vader weer komt opdagen, maar tevergeefs. In plaats daarvan ontmoet ze de Zwaluwman die haar, zij het onwillig, onder zijn hoede neemt. Ze verlaten Krakau, en zwerven maandenlang rond, zoveel mogelijk uit de buurt van mensen blijvend. De Zwaluwman leert Anna overleven door raadgevingen zoals “Als je gevonden wordt, verdwijn je voor altijd” (net als Anna’s vader) en “Zolang je blijft lopen, kun je niet gevonden worden.” Hij vertelt haar verhalen over de Wolven en de Beren, waarom je die zoveel mogelijk moet mijden. Hoewel de Zwaluwman Anna veel vertelt, vertelt hij niets over zichzelf, niets over de spulletjes in zijn tas, niets over de redenen dat hij zo somber, en soms zelfs dreigend is. Na verloop van tijd sluit de vrolijke, ietwat luidruchtige en vaak sentimentele reb Hirschl zich bij het tweetal aan. Op aandringen van Anna, want de Zwaluwman moet niets van reb Hirschl hebben. Het is het begin van het lange einde van de omzwervingen, en het begin van het einde van de oorlog die helaas nog wel gruwelijke stuiptrekkingen vertoont. Het lukt het zwervende drietal steeds minder goed zich daar verre van te houden. Uiteindelijk lukt dat niet meer, gebeurt het onvermijdelijke en valt de groep uiteen. Dan is het aan Anna om te bewijzen dat de lessen van de Zwaluwman niet voor niets zijn geweest.

Wat vinden de deelnemers van De Zwaluwman?

Aard Evert heeft het boek al snel uit, hij wenst de deelnemers die nog niet klaar zijn veel leesplezier, spanning, ontroering, verbazing. Tevens waarschuwt hij dat ze waarschijnlijk ook niet van enige ontreddering en frustratie gespaard zullen blijven. Guido Goedgezelschap geeft eerlijk toe dat hij sommige passages heeft herlezen, om meer duidelijkheid in het verloop te krijgen. Hij is zeker niet de enige, want een dergelijke melding komt meermaals voor. Guido is met voorsprong onze meest actieve en enthousiaste deelnemer aan deze erg geanimeerde leesclub. De Zwaluwman wordt helemaal ontleed, tot op het bot. Ook rijst al vrij snel de vraag, of deze roman als een YA-boek (Young Adult) moet worden beschouwd. De meningen zijn verdeeld, toch krijgt de categorie “ervaren en volwassen lezers” de meeste stemmen. Cindy de Rijk gaat zelf op onderzoek uit, ze is immers op een behoorlijke diepe(re) verhaallijn gestuit. Veel deelnemers vinden De Zwaluwman een sprookjesachtige roman, waarin de auteur Gavriel Savit bewust dingen open heeft gelaten. Op die manier kan elke lezer afzonderlijk een eigen versie van het verhaal verzinnen. Hoewel velen dat op prijs stellen, zijn er ook deelnemers die dat niet fijn vinden. Vooral met het einde hebben sommigen wat moeite. Greet Braem constateert in haar recensie dat de vergelijking met De Boekendief of De jongen in de gestreepte pyjama niet gelukkig is, omdat het verkeerde verwachtingen bij de aanstaande lezers opwekt en zij is niet de enige die er zo over denkt. Gelukkig blijkt De Zwaluwman niet alleen als personage, maar ook als boek sterk genoeg om op eigen kracht te overleven. Na een bijzonder lange reis naar het zonnige Spanje, ontvangt Bianca Rijsdijk als laatste deelnemer eindelijk haar boek. De opluchting is groot; ze doet haar uiterste best om tijdig de eindstreep te bereiken. Bianca slaagt hierin met glans en bereikt ruimschoots binnen de tijd de finish! Voor Eline J. is het haar allereerste leesclub en dan nog wel met een erg grote groep lezers. Zoals een groot gedeelte van de deelnemers, ziet zij ook op een bepaald moment door het bos de bomen niet meer… Meer dan 1.500 (!) berichten in totaal, een record? Gelukkig zijn er dit keer twee coördinatoren, waarbij Ellen IJzerman als debutante voor de leeuwen wordt gegooid. Ze is evenwel in optima forma en gaat helemaal op in het enthousiasme van de lezers.

Beoordeling.

43 deelnemers beoordelen uiteindelijk De Zwaluwman. Het boek krijgt vijf keer de volle buit van 5 sterren. Het aantal vier en drie sterren is bijna in evenwicht. Slechts één enkele deelnemer kent twee sterren toe. Na een grondige wiskundige (!) berekening komt het eindverdict uit de rekenmachine gedonderd: 3,63. Afgerond betekent dit dat het sprookjesachtige boek wordt bekroond met 3,5 sterren!