Vlak voor de kerstdagen was het zover. We kregen bericht dat we mochten starten met deze leesclub. We gingen van start met enkele oude bekenden, een tweetal nieuwelingen en al snel sloten ook zeer welkome, geoorloofde ‘verstekelingen’ met eigen exemplaar aan. 

Duet is het roman-debuut van Ilse Josepha Lazaroms (Gouda, 1979). Voor haar werkzaamheden als wetenschapper, schreef zij al vaker, maar nog niet eerder een roman. Ze promoveerde aan het Europees Universitair Instituut in Florence met een proefschrift over Joseph Roth. Het was een episode uit haar eigen leven die haar aanzette tot dit boek dat deels autobiografisch is en ook deels fictief. 
 
Lazaroms beschrijft een periode uit haar leven dat ze in New York samenwoonde met een Amerikaan, de vader van haar dochter. Ilse, de hoofdpersoon, is vanwege A naar de VS vertrokken en ze beginnen aan een tocht met een kleine woonboot om voor langere tijd aan te leggen op de Hudson, zodat Ilse daar kan werken als onderzoekster bij het New York Center for Jewish studies. A is violist en heeft een reizend bestaan. Hoewel Ilse erg gecharmeerd is van de vrijbuiter A, komen de scheurtjes in hun relatie al snel bovendrijven als ze in New York aanmeren. De achterdocht en het complotdenken van A lijkt Ilse op te breken.
 

De boeken vielen, ondanks de kerstdrukte, razendsnel op ieders mat waardoor we snel aan de slag konden met lezen. Natuurlijk moesten velen eerst nog tijd besteden aan een ander boek of aan Hebbans Beruchte Eindejaarsquiz. In het nieuwe jaar sloeg de ene na de andere deelnemer en boek al snel dicht waardoor we vlot over konden naar de discussie. 

Het begin van de discussie

Voorafgaande aan de eerste vraag bespraken we onze gedachten bij de titel en de omslag. De titel verwees voor ons naar muziek en de omslag verwees naar het water waar de boot van Ilse en haar partner op dobberde. Op die omslag stond natuurlijk ook de achterflap-tekst. Die tekst maakte dat we bepaalde verwachtingen koesterden over het onderwerp van het verhaal dat Lazaroms schreef. De vraag is of deze verwachting uit komt.

We gaan snel van start

We starten enthousiast met het onder de loep leggen van de titel van de roman. Allereerst vragen we ons af of deze titel passend is. Hier wordt heel wisselend op gereageerd hoewel onze gedachten over titel en boek toch sterk overeen komen. Daarna bedenken we ook nog een nieuwe titel wat oproept tot veel creativiteit. Marja, Els en Sylvia bedenken onafhankelijk van elkaar een titel die veel gelijkenis toont. Zoektocht naar huis, Queeste naar een huis en Zoeken naar een huis.  Dit lijkt een belangrijk thema in het boek. Aventura bedenkt Pas de Deux wat hele leuke reacties oproept. Gerard noemt Dubio, Nanniebe komt met Deining en Marjolein roept Schone schijn. Hieruit blijkt dat veel verschillende titels zouden passen bij deze roman.  

Bij vraag 2 bekijken we de personages met hun onderlinge interacties en relaties. Annie en Jolanda en Aventura spuien al snel hun irritatie over A. De kreten ‘vooroordelen’ en ‘antipathie’ worden ook genoemd. Hoe haalt A het toch allemaal in zijn hoofd! 
De relatie tussen Ilse en A roept ook veel emoties op. Een enkeling vind de relatie wel mooi beschreven en er wordt vaak genoemd dat ze eigenlijk geen echte relatie hebben. Ook wordt door een enkeling de beschrijving van deze relatie gemist doordat het verhaal vooral beschrijft wat Ilse voelt en doormaakt.

We raken goed op dreef

Een moeilijke vraag gaat over de thema’s en motieven die aan bod komen in deze roman. Marja geeft een prachtig overzicht van deze elementen in het verhaal. Daar genieten we allemaal van. Onder andere Sylvia geeft nog aan dat muziek een grote rol speelt in het boek. Deels als motief maar het komt ook vaak terug in de metaforen, net als water en termen die te maken hebben met boten. Ondanks dat de vraag door sommige moeilijk gevonden wordt komen er heel veel thema’s en motieven naar voren. Een van de motieven, aangedragen door Selene, wordt nog onder de loep gelegd. Is de telefoon van A wel een motief? Er zijn voor- en tegenstanders. De telefoon komt in elk geval zeer frequent voor in het boek, vaak gekoppeld aan complotdenken. 

Bij het bespreken van de stijl van het boek en het mooiste element in de roman, komt vaak de bijzondere schrijfstijl naar voren. Eline beschrijft het zo: 

Ik vond de stijl erg fijn. Mooie zinnen die vloeiend in elkaar overlopen. Bijna poëtisch. Ik heb echt genoten van het boek.

Marije beschrijft het ook heel mooi:  

Zonder enige twijfel de juwelen van zinnen en metaforen. Alhoewel ik er soms ook door verzwolgen werd en ik het verhaal kwijtraakte, vond ik dat beeldschoon.

Zoals Ilse zich bij een woonboot een miniatuurhuisje had voorgesteld, een juwelendoosje van de verbeelding, zo vind ik het boek Duet ook een juwelendoosje van de verbeelding.

Nieske beschrijft iets moois over de opbouw van het verhaal:

Terwijl ik [een tijdlijn] maakte viel me op, dat het verhaal - vooral in het begin - heel erg vanuit/vanaf Duet geschreven is, en dat de schrijfster via terugblikken op allerlei plaatsen (Jeruzalem, Amsterdam, Budapest etc) als het ware steentjes in het water gooit! Dus vanuit Duet ontstaan er allerlei cirkels in het water, en die worden steeds groter. Ook deze aanpak vind ik - bij nadere bestudering - wel weer heel erg goed bij het verhaal passen. 

Terwijl Marja aangeeft geen structuur te kunnen vinden, iets waar ikzelf ook een beetje mee worstelde beschrijft ze ook dit: 

De roman begint als Ilse de VS binnenkomt en eindigt als ze weer vertrekt.

We naderen de eindstreep 

Of de roman ons geraakt heeft is een lastigere vraag om te beantwoorden dan vooraf gedacht. De auteur raakt soms met bepaalde zinnen of passages, geregeld wordt de schrijfstijl genoemd, maar de roman in z’n geheel lijkt minder deelnemers te raken.

Annemieke formuleert het zo:

Ergens heeft het boek me in zijn geheel niet echt weten te raken. Er waren wat kleine details die me in positieve zin danwel negatieve zin wisten te raken…

Op de vraag of we een slogan konden bedenken om de volgende editie van de roman te promoten kwamen weer hele creatieve ideeën naar boven.

Nanniebe geeft aan dat de slogan New York Times Bestseller!!! het waarschijnlijk niet gaat worden.
Gerard bedenkt: 

Liefde is gratis. Waarheid een schemerzone. 

als korte beschrijving voor het boek en dat vinden we een rake tekst.

De laatste vraag blijkt echt een klapper te zijn die heel veel reacties oproept. We vroegen ons af of het boek nog geheimen had voor ons, zo aan het einde van de discussie. Er bleken nog heel wat geheimen en vragen en opmerkingen die nog besproken moesten worden. 

Els had geen vragen meer over het boek maar was wel heel nieuwsgierig naar onze beoordeling. Door de discussie verwachtte ze dat het aantal sterren flink uit elkaar zou liggen. Dat bleek reuze mee te vallen en we sluiten de leesclub af met een gemiddeld aantal sterren van 3,6, wat een mooie beoordeling is voor dit debuut.

Samen bij de finisch

Wat het meest besproken werd in deze leesclub is mogelijk de achterflaptekst, wat deze tekst deed met onze verwachtingen en in hoeverre de aankondiging van het verhaal paste bij de roman. Hoewel de achterflap suggereert dat het verhaal inzicht geeft in de obsessies van Ilse’s partner en hun relatie, is het vooral de impact op Ilse zelf die aan bod komt in het boek. Sommigen vonden dit oprecht jammer.

De roman riep heel wat op en door de intertekstualiteit die Lazaroms gebruikte kwam spontaan het idee naar voren om in april en mei met een groot aantal deelneemster van deze leesclub Het boek Radetzkymars van Joseph Roth te bespreken. Ik laat weten wanneer dit officieel gaat starten.

Dan rest mij als leesclub-coördinator enkel nog het woord te richten aan jullie allen om jullie hartelijk te bedanken voor jullie enthousiasme en een extra compliment aan deze groep te geven omdat iedereen de recensie keurig op tijd af had.