In januari 2025 ging hier op Hebban een leesclub van start over het boek Een kat op recept van Syou Ishida. Een groep van 15 lezers waren de gelukkigen om dit boek te mogen meelezen. Twee lezeressen sloten mee aan met een eigen exemplaar.

Het verhaal

In het boek volgen we achtereenvolgens een zakenman die het allemaal niet meer ziet zitten, een vader die van zijn gezin vervreemd is, een basisschoolmeisje dat worstelt met het vinden van haar plek in de klasgroep, een pittige tassenontwerpster en een geisha die niet kan stoppen met treuren om haar verloren kat. Allemaal belanden ze via via bij een dierenkliniek die hen een kat voorschrijft als recept tegen hun verdriet. Via de verschillende katten die telkens qua karakter aan de personen worden gekoppeld, beginnen ze langzaamaan aan hun mentale herstel.

De leesclub

Iedereen stelde zich voor in het leescafé. Niet alle leden hadden eerder aan een leesclub meegedaan op Hebban. Na een paar dagen begonnen de boeken toe te komen.

Eerst werd er gepeild naar verwachtingen voor het lezen. De vragen waren op voorhand gegeven, zodat mensen die dat wensten, konden lezen met de vragen in het achterhoofd.  Eenmaal het boek gelezen was, gingen we serieus aan de slag. Om de twee dagen kwam er een vraag online en er ontstond een actieve discussie over stijl, thematiek, het genre healing fiction, maar ook andere favoriete boeken, …zoals jullie hieronder kunnen lezen. Het werd een leeservaring met kritisch lezende, gemotiveerde deelnemers.

De discussievragen

Thema’s

Welke hoofdthema’s zitten er zoal in het boek en hoe worden die uitgewerkt?

Stokstaartje123: ‘1. Band tussen mensen en katten 2. Japans boek. 3. Mensen met emotionele problemen die baat hebben bij een kat, healing fiction.’

Lisan pikt in op het Japanse aspect:

‘De Japanse normen en waarden zijn erg van invloed op de mentale gesteldheid van de personages. Het harde werken bijvoorbeeld en het niet mogen tonen van emoties.’

Ingeborg vult aan:

‘Dat Japan klopt, het onderdanige van Shuta en ook van Koga, de almacht van de baas en het zijn van een geisha zijn typisch Japanse fenomenen. Mooi gevonden.’

CptJaneway voegt nog persoonlijke groei toe aan de thema’s.

De uitwerking van de thema’s zet aan tot zoek- en graafwerk bij sommigen.

Lisan: ‘Ik vond het een leuke uitdaging om de boodschappen te ontrafelen. Ik heb deze verwerkt in mijn reactie. In mijn notitieboekje heb ik de boodschappen genoteerd. Alleen bij de 2e kat zat ik nog te twijfelen of ik daarbij de kern te pakken heb.

De subthema's worden uitgewerkt per kat en cliënt. Elk subthema heeft een eigen hoofdstuk waarin één kat centraal staat. De katten hebben als doel om de persoonlijke groei van de cliënten in beweging te zetten.’

Ook Wendy is hier grondig ingedoken:

‘Kat Bee komt bij Shuta wonen die zeer onzeker is in zijn *eigenwaarde en die druk voelt op zijn prestatiegerichte afdeling op het werk. Afscheid nemen van huidige arbeidsplek en opnieuw beginnen.

Marugo is de kat van Koga. Hij is een man die de *penopauze* ervaart en daardoor niet meer in contact staat met zijn psyche en de balletjes hoog in de lucht kan houden. Werk/ gezin. Hij lijdt aan slapeloosheid. Het thema is balans terugvinden.

Koyuki is de kat van Megumi. Moeder van een dochter. Koyuki leidt aan psychische klachten, doordat ze geveld wordt door jeugdherinneringen die overeen lijken te komen met de opvoeding van haar dochter. *Het doorgeven van familiesystemen*. Heling speelt hier het hoofdthema.

Katten Tanku en Tangerine scheppen even verwarring. Tombola is zeer perfectionistisch en kan geen werknemer houden door haar *perfectionisme*. De komst van haar katten laten haar mild worden in haar relatie en werk. Op zoek naar klein geluk.

Kat Mimita is de kat van Abino. Deze kat geeft ook weer heling maar op een ander vlak. Hij zorgt ervoor dat verlies- en rouwverwerking van Abino op gang wordt gezet.’

Personages

Vervolgens kijken we naar de personages. Wat vindt iedereen van de personages? Komen ze levensecht over?

Moirah: ‘Ze komen zeker levensecht over. Ik heb een aardig beeld van hen (ben nogal een beelddenker en dan is dat een heel belangrijk punt), alleen vind ik ze emotioneel nogal vlak beschreven. Je herkent de emoties die ze hebben en met die ze worstelen en klaar. Ik merk dat het verfrissend is om het niet zo uit te dijen, want in onze cultuur gaan we vaak eindeloos over onze gevoelens door. Ik denk dat heeft met onze ik-cultuur te maken. In Japan is bescheidenheid een zeer gewaardeerde eigenschap en dat gaat niet zo goed samen als je je eigen behoeften te veel belicht.’

Ook Marieke vond het verfrissend dat er niet te diep ingegaan werd op de emoties.

Sofie vond dat dan weer minder:

‘Ook ik heb de personages ervaren als levensecht, maar emotioneel nogal vlak beschreven. Het maakte voor mij dat ik een afstand ervoer die ik graag had kunnen overbruggen. Ze kropen naar mijn smaak onvoldoende onder mijn huid en dat voelde inderdaad als een Japans dingetje.’

CptJaneway: ‘Ik vind de personages, zeker met de Japanse cultuur in gedachte realistisch overkomen. Daarnaast draagt de rustige Japanse vertelstijl bij aan de geloofwaardigheid van de personages. De interacties tussen mens en dier worden op een ingetogen, maar betekenisvolle manier neergezet, waardoor het verhaal niet sentimenteel of overdreven aanvoelt. Dat voelt inderdaad soms vlak, maar past wel in de cultuur.’

Wendy: ‘Voor een Japanse roman komen de personages best gedetailleerd over. De Japanse schrijfstijl richt zich meestal niet diepgaand op personages en karaktertrekken. Meestal blijft een auteur aan de oppervlakte en legt de nadruk op de maatschappelijke kwesties. De dialogen van Kagawa (kat Bee) werden hakkelend, onzeker weergegeven, waardoor je bemerkte dat het om een onzeker, typisch Japanse man ging.’

We keken ook naar lievelingspersonages.

Ingeborg: ‘Mijn lievelingspersonage is Nikè, omdat hij zo invoelend is en precies weet welke kat de patiënt die hij voor zich heeft het beste kan helpen. En net als een kart soms niet lijkt te luisteren. Hij is zelf ook een beetje hulpeloos, en voelt zich eenzaam, omdat hij wacht tot zijn oude baas bij de kliniek komt.’

Ciin leest: ‘Shuta was toch echt wel mijn favoriet. Ik merkte bij hem de grootste veranderingen op en vond het mooi hoe hij steeds meer open ging staan.’

Ook onder meer Myfridayreads viel voor Shuta’s personage.

Marieke: ‘Lastig... eigenlijk zijn de kátten mijn favoriete personages!’ 

Ook xKaylz voorkeur gaat naar de katten uit.

Wat vind je van de keuzes die de personages maken? Begrijp je hen?

Ingeborg: ‘Ik vind moeilijk te oordelen over de keuzes die de hoofdpersonen maken, omdat het vaak niet mijn keuzes zouden zijn, maar in de Japanse maatschappij vallen de keuzes die wij maken vaak niet goed in de maatschappij. Daarom worstelt Shuta ook zo met de corruptie van zijn baas en accepteert iedereen de woede uitvallen. En blijft Koga zitten waar hij zit. En is het advies van Nikè voor Aoba dat ze de kliek moet kiezen met de sterkste leider niet het advies wat wij zouden geven.’

Marieke: ‘In deze cultuur en met de arbeidsethos daar lijkt het reëel en passend. Tegelijkertijd is er ook herkenning voor hier. Hoe vaak moeten mijn katten en geliefden niet geduld hebben omdat ik te druk ben met werk...? In die zin begrijp ik de keuzes.’

Stijl

We bekijken de schrijfstijl. Hoe zou jij die omschrijven? Wat valt er op? Vertelperspectief, flashbacks, … ?

Danique: ‘Af en toe zijn er flashbacks. Bijvoorbeeld over Megumi en kitten Yuki.’

CptJaneway: ‘Ik vond de schrijfstijl ingetogen en rustig. Geen bloemrijke taal. Gefocust op het normale leven. Het komt redelijk overeen met andere Japanse literatuur die ik gelezen heb, al vond ik deze qua stijl (of het komt door de vertaling) toch wel minder “mooi” dan bijvoorbeeld Hiro Arikawa of Haruki Murakami (die wat mij betreft wel de meester van de Japanse literatuur is). De zinnen zijn redelijk kort en bondig.
Wat eerder al gezegd is zou het mooi geweest zijn als de verhalen iets meer in verbinding met elkaar stonden, daar lagen denk ik nog wel kansen om er meer een geheel van te maken.’

Ook onder meer AnneFaber en Sofie hadden graag iets meer verbonden verhalen gezien.

Is deze stijl anders dan je gewend bent?

Danique: ‘De stijl van het boek is anders dan ik gewend ben. Het boek bevat veel minder hoofdstukken. Ik vind het juist fijn als een boek meerdere hoofdstukken heeft. Hoofdstukken geven mij de ruimte om tussendoor te stoppen en de volgende dag verder te lezen bij het hoofdstuk waar ik was gebleven. Dat was met dit boek dus wel even wennen!’

Booksbyharma: ‘Ja heel anders, het was heel erg wennen, lange hoofdstukken met elke patiënt een eigen verhaal (ik zag het bij elke kat een verhaal, las het boek ook per kat), maar uiteindelijk wel interessant. Het heeft me niet afgeschrikt. Of het echt iets voor mij is de schrijfstijl weet ik niet. Denk een kwestie van wennen.’

Ciin: ‘Het is zeker anders dan ik gewend ben. De "westerse" schrijfstijl vind ik over het algemeen veel emotioneler en met meer diepgang.’

Healing fiction

Dit boek valt onder healing fiction. Niet iedereen had ervaring met dit genre. Wat houdt dat nu precies in en vonden we het proces van helen geloofwaardig uitgewerkt?

Stokstaartje: ‘Ze hebben ieder voor zich problemen en nadat ze een kat hebben gekregen, zijn die problemen na een tijdje minder geworden. Niet altijd op de manier zoals de hoofdpersonen dit voorzien hadden, maar uiteindelijk heeft het hebben van een kat hun wel goede dingen gebracht.’

Moirah vindt de healing fiction in de eerste drie hoofdstukken goed uitgewerkt, maar in de laatste twee niet.

Booksbyharma: ‘ik denk zeker dat een kat helend kan zijn ( maar ook andere huisdieren hoor, waar je als mens aan kunt hechten). Maar in de tien dagen die wordt gesteld als kuur ging wel erg snel en misschien wel minder geloofwaardig.’ 

CptJaneway beaamt dit:

‘In het echte leven verloopt herstel vaak grilliger en minder lineair dan in het verhaal.’

Ook Cindy2019 is het hiermee eens:

‘Aan de ene kant vind ik de ontwikkeling die de personages meemaken mooi beschreven en enigszins geloofwaardig. Aan de andere omdat de verhalen kort zijn en soms wat aan de oppervlakte blijven, gaat het mij betreft te snel naar de oplossing / het helen.’

Wendy: ‘In Japan zijn katten echte geluksbrengers, dus het symboliseert de kern van Japans bijgeloof. Ik zag dit meer als een "volwassen sprookje vol symboliek", waarbij de katten een energie vertegenwoordigen om de nog onzichtbare processen uit te vergroten.’

Wat opviel in vele reacties is dat Shuta's hoofdstuk voor velen van ons blijkbaar het meest westers overkomt: beter uitgewerkt, makkelijker om ons in hem in te leven enzovoort.

Mariska trekt de healing factor wat in vraag:

‘Daar waren de verhalen te kort voor en ging het te weinig de diepte in.’

xKaylz vond het healingproces wel geloofwaardig uitgewerkt.

‘Ook doordat de schrijfstijlen elkaar afwisselen, vind ik het een extra laag aan herkenning toevoegen. Zoals bijvoorbeeld de flashbacks, die hebben we zelf tenslotte ook. Ook het lezen van de gedachtes vond ik hierin een toevoeging, alsof ze tegen zichzelf praten. Ook herkende ik veel van de gedachte gangen en emoties uit mijn eigen leven, wat het voor mij heel realistisch maakte evenals herkenbaar. Ik kon me plaatsen in de karakters. De grote mate van herkenbaarheid, maakt het voor mij een zeer geloofwaardig proces van helen, ook omdat we er zelf van kunnen leren als lezer ;).’

Impact

Toen keken we of de auteur ons had kunnen raken in positieve of in negatieve zin. We illustreerden dit met fragmenten uit het boek en becommentarieerden elkaars input.

Ciin: ‘De auteur heeft mij niet echt kunnen raken. Ik vond het boek oppervlakkig overkomen, kon me niet echt inleven in de personages en had af en toe ook wat moeite om door te lezen. Het voelde voor mij af en toe meer als een opsomming van gebeurtenissen dan echt personages die wat mee maakten.’

Moirah: ‘Het eerste hoofdstuk heeft me geraakt, niet heel intens... maar ik leefde wel mee. Dat kan ik helaas niet over de andere hoofdstukken en het frame plot verhaal zeggen. Ik voelde me net als iemand die naar de communicatie tussen twee anderen luistert... geïnteresseerd, maar niet betrokken. Maar ik ben er zeker niet negatief over.’ 

AnneFaber: ‘Het boek las lekker weg en heeft me niet echt geraakt. Dit heeft naar mijn idee te maken doordat de verhalen oppervlakkig blijven. De problematiek vind ik ook niet echt enorm, het zijn volgens mij problemen waar meer mensen mee worstelen.’

Ingeborg en Marieke stipten enkele mooie fragmenten aan:

Ingeborg: ‘Vooral het einde vond ik ontroerend en mooi beschreven: 'Hij was hier geboren, hier was hij opgegroeid, ook zag het er anders uit, geuren waren onvergetelijk. In die tijd had hij veel vrienden, maar op het laatste bleef hij alleen achter. Hij sloot zijn ogen en stilletjes doorstond hij de eenzaamheid.' 

Marieke: ‘*Hij bleef maar in cirkeltjes lopen en belandde telkens opnieuw op dezelfde plek.* Dit was compleet hetzelfde als ronddolen op het go-bord van de binnenstad van Kyoto. *Een uitgang was niet in zicht.*’

Ook keken we of de schrijfster mooie taal gebruikt. We zochten voorbeelden van mooie citaten. Dit was een van de plekken waar de toegevoegde waarde van een leesclub opviel. Sommigen vonden geen citaten, tot ze die van anderen lazen en moesten toegeven dat die toch wel mooi waren.

Cindy2019 lichtte volgende zin uit:

‘Kijken naar een kat die op verkenning gaat brengt het hart tot rust. Het is een sterke maar effectieve therapie.’ Ook Stokstaartje vond dit een mooie zin.

Ingeborg:  ‘natuurlijk de zin, je moet de kat innemen.’

AnneFaber: ‘De schrijfster gebruikt niet echt mooie taal, het zijn veelal simpele beschrijvingen. Misschien ook omdat het een totaal andere cultuur is (waar ik duidelijk te weinig kennis over heb), bleef het voor mij oppervlakkig. ‘

CptJaneway reageerde hierop:

‘Ik denk niet dat het typisch Japans is. Ik heb zeker Japanese literatuur gelezen met mooie taal, waar Haruki Murakami de grootmeester is wat mij betreft :)’

Vijf woorden

Als je het boek zou moeten samenvatten in vijf woorden, welke zouden dat dan zijn? Bij deze vraag kwamen een aantal leuke, onder meer van Mariska, die een heel klein beetje smokkelde.

Mariska: ‘Leer van katten over (je) problemen’

Een tussendoortje

Deze vraag was bedoeld als ontspannend tussendoortje. Het doel was om uit de grote leesvoorraad van de hele leesclub te putten. Er werd de leesclubleden gevraagd hun absolute lievelingsboek aan te prijzen aan hun medelezers (titel en auteur). Ze moesten kort vertellen welk genre het is, een paar regels over het verhaal vertellen (kort en zonder spoilers!) en wat voor hen een sterkte is aan het boek (Origineel idee? Mooie taal? Ontroerend of net spannend, romantisch, …?) De hoop was dat deze vraag ons mooie inspiratie zou opleveren. Een gepassioneerd lezer kan immers nooit voldoende boekentips hebben. Bij deze vraag aangekomen gaat iedereen lekker los en krijgen we een hoop fijne leestips.

Evaluatie

We kijken of de verwachtingen (zie vraag 1) zijn uitgekomen? Is het boek beter meegevallen of juist minder? Waaraan lag dat?

AnneFaber: ‘Voor ik het aan het boek begon, was mijn verwachting dat de katten een rol zouden spelen in het helen van de personages. In het eerste hoofdstuk komt dit zeker naar voren. Zeker ook omdat de betreffende kat daadwerkelijk een handje helpt in het veranderen van het leven van Shuta. Daarna vind ik de uitwerking hiervan wat magertjes. Ik had wat meer magie, wat meer diepgang en wat meer inleving verwacht. Dit lag voornamelijk aan de oppervlakkige beschrijving van de personages, enige afstandelijkheid en het feit dat de katten niet echt een actieve (magische) rol spelen.’

Ingeborg reageert hierop dat de katten voor haar een magische rol spelen in zoverre, ‘dat je niet weet waar ze vandaan komen en dat ze precies die dingen doen die nodig zijn om hun tijdelijke baasjes te helpen.’ Wat haar wel tegen de borst stuit, maar ook dat is typisch Japans is dat de kat weer ingeleverd moet worden. ‘Maar ze hebben in Japan ook katten-, egels- en puppycafés, waarbij je puppy's kunt aaien,’ besluit ze.

Ook voor CptJaneway was enkel het eerste verhaal wat ze ervan verwachtte. De overige verhalen vond ze wat vlak beschreven. ‘Al met al had ik hogere verwachtingen van dit boek. Het was een “oke” leeservaring, zeker niet slecht, maar het miste diepgang en meer verbindingen tussen de verschillende verhalen had het wellicht interessanter kunnen maken.’

Ook anderen waren minder tevreden over het boek.

Lisan was dan weer wél aangenaam verrast:

‘Ik vond het mooier dan ik had verwacht omdat de patronen en geleerde lessen mooi verwerkt waren. Wel vond ik het apart dat sommige hoofdstukken korter waren dan anderen. Ik vond het verrassend dat er nog een laag onder zat met Nikè en Chitose.’

Samen zijn we grondig in dit boek gedoken en hadden we een heel boeiende tijd. Dankjewel aan de volledige leesclub voor de vele interactie, de grote inzet en de interessante gesprekken!

Sterren

Er werden 15 recensies geplaatst. Het boek werd als volgt beoordeeld door de lezers: 2 lezers gaven 5 sterren, 4 lezers gaven 4 sterren en 9 lezers gaven 3 sterren. Dit brengt het boek op een gemiddelde van 3.5 sterren.

Sofie De Braekeleer, coördinator leesclub Een kat op recept