OVER EERSTE RESERVE

Simon van Wijk is tevreden met zijn kleurloze bestaan in een dorpsgemeenschap waar het draait om vis, kerk en voetbal. Hij heeft een vrouw, een puberzoon en een hond. Toch was het ooit zijn ambitie om het dorp te verlaten en verre reizen te gaan maken met zijn jeugdliefde Neva. Maar het lot besliste anders. Als Neva na zestien jaar terugkeert naar het dorp, wordt Simon herinnerd aan zijn ambities. Het moment dat Simon verneemt dat Neva weer teruggekeerd is, is het startsein van een onomkeerbaar proces dat Simons leven volkomen op zijn kop zal zetten. Als in een domino-effect volgen de gebeurtenissen elkaar op met als enige en uiteindelijke doel de geheimen die het dorp al jaren bewaart te ontrafelen en Simon de mogelijkheid te geven eindelijk voor zichzelf te leven en niet als eerste reserve.

DE LEESCLUB en hun VERWACHTING

De leesclub bestaat uit vijftien lezers (inclusief de coördinator van de leesclub). Het is jammer dat drie lezers geen recensie hebben geplaatst en/of zich niet in de discussie hebben gemengd. De resterende lezers maakten dat gelukkig meer dan goed door vol enthousiasme de discussie aan te gaan.

De verwachtingen die de lezers hebben wijken niet veel van elkaar af. Omdat het verhaal zich afspeelt in een besloten vissersdorp waar voetbal belangrijk is wordt door een aantal lezers al snel de associatie met Volendam en Urk gelegd. Verder is Iedereen benieuwd naar de geheimen die het dorp bewaart. BookAddict wil in dat kader weten welke invloed dat gaat hebben op de verschillende personen en de onderlinge relaties.

Wendy verwacht een mooie roman en misschien een verhaal dat wat blijft kleven terwijl  Wil Veltkamp benieuwd is naar de worsteling van Simon: ’Blijft hij uiteindelijk en hoe pakt hij dat aan, of gaat hij toch zijn eigen weg?’ Mariek verwacht dat ook liefde en de kerk een rol zal gaan spelen.

Nadat het boek gelezen is, geven de lezers aan dat hun verwachtingen grotendeels zijn uitgekomen.

INHOUDELIJKE DISCUSSIE

Cover en titel versus verhaal

De lezers zijn het erover eens dat de cover en de titel van het boek de essentie van het verhaal prima weergeven. Marij Bosma vat het kernachtig samen: ‘Simon komt overal op de tweede plaats, een eerste reserve dus.’

Hannie interpreteert de cover als volgt: ‘De vogel geeft voor mij vrijheid aan, maar komt het zo ver, want de vogel slaat wel zijn vleugels uit, maar vliegt niet weg.’ Een mening die onder andere door Bianca wordt gedeeld terwijl ze daar aan toevoegt: ‘Vanaf zijn jeugd droomt Simon al van uitvliegen, de wereld zien, maar het komt er niet van. Door omstandigheden is hij veroordeeld tot leven in het vissersdorp, werkt in de visserij en moet het doen met de reisboeken uit de boekenwinkel.’ Pollie_79 ziet het iets anders: ‘De aalscholver is letterlijk een bedreiging voor (de economie van) het vissersdorp maar in figuurlijke zin staat deze vogel wellicht ook voor Neva die onbedoeld met haar terugkeer de waarheid met zich meebrengt maar ook voor Simon die de schuldige dorpelingen (vissen) opjaagt nadat hij achter de waarheid komt.’

Schrijfstijl

Hoewel Eerste reserve het debuut is van Rijan van Leest zien de lezers dat niet terug in haar schrijfstijl. Wendy: ‘Ik heb eigenlijk op geen enkel moment ondervonden dat dit een debuut was.’ Pollie_79 houdt van de korte en bondige schrijfstijl van Rijan en het enige waaraan hij zou kunnen zien dat het een debuut is, is de manier waarop ze uiteindelijk de losse eindjes aan elkaar wil verbinden: ‘Voor mij was dat net iets te veel van het goede en daardoor kwam de geloofwaardigheid ietwat in het gedrang.’

Hannie heeft genoten van de schrijfstijl: ‘Het boek is gemakkelijk te lezen, niet al te lange zinnen en prettig taalgebruik. Het mooie aan dit boek vond ik de beeldende beschrijvingen, soms haast poëtisch.’ Ook Roos is positief: ‘Prettige schrijfstijl. Leest lekker weg. Geen ingewikkelde zinnen of pretentieuze woorden. Simpel en doeltreffend.’ Mariek is wat kritischer: ‘Het boek leest vlot, de schrijfstijl is over het algemeen heel toegankelijk. Toch vind ik dat het verhaal soms wat houterig verteld wordt. Alsof de schrijfster het te mooi wil vertellen. Een enkele redactionele misser doet ook afbreuk aan het geheel.’

Plotwendingen

In het verhaal komen verschillende plotwendingen voor die de lezers niet zagen aankomen. Vooral de oorzaak van de dood van Thijs kwam voor iedereen als een complete verrassing. De volgende reacties spreken wat dat betreft boekdelen. Marij Bosma: ‘Wie bedenkt nu zoiets?’ Wendy: ‘Nee, voor mij was het een echte plottwist.’ Hannie vindt het knap zoals Rijan dat allemaal verweven heeft: ‘Ik had geen vermoeden welke kant het op zou gaan. Echt bijzonder!’ Ook Caro was verrast: ‘Meestal heb ik in boeken wel een idee waar het heen gaat en dat was nu totaal niet het geval.’ Toch heeft Caro ook een kritiekpuntje: ‘Persoonlijk had ik liever gezien dat Thijs' dood wat minder verklaard zou zijn.’

Personages

Het verhaal wordt vanuit het perspectief van Simon verteld.  De lezers vinden bijna unaniem dat zijn karakter goed uitgewerkt is tijdens het verhaal. Bianca: ‘Hij wil iedereen tevreden houden maar tegelijkertijd weegt de verantwoordelijkheid die hij voelt zwaar. Dat is al van jongs af aan, bijvoorbeeld als hij bang is dat hij iets vergeet van het boodschappenlijstje van zijn moeder. Hij voelt zich verantwoordelijk voor het geluk en ongeluk van anderen. De keuzes die hij maakt in zijn leven komen daaruit voort. Ik vind het mooi hoe hij aan het einde van het verhaal wat daadkracht toont en wat zaken voor zichzelf regelt en rechtzet.’ Mariek twijfelt: ‘Ik vind Simon op de een of andere manier toch te vlak gebleven als personage, ik heb te weinig het gevoel dat ik echt in zijn hoofd ben toegelaten. Hij maakt van alles mee en maakt ook wel een zekere ontwikkeling door, hij heeft wel meningen en gevoelens, maar toch blijft hij een beetje op afstand.’

Hoewel iedereen vindt dat de bijpersonages voor hun rol in het verhaal voldoende zijn uitgewerkt had Bianca toch graag meer willen weten over Neva. Pollie_79 vindt het daarentegen juist goed dat Neva zo mysterieus blijft. Rbbrleest had op haar beurt wat meer over Thijs, de broer van Simon, willen weten.

MEDEWERKING RIJAN VAN LEEST

Rijan van Leest werkte mee aan de leesclub door vragen van de lezers te beantwoorden. Daar werd maar door een paar lezers gebruik van gemaakt. Rijan vertelde waarom ze ervoor gekozen heeft om via de door haarzelf opgerichte uitgeverij het boek uit te geven en ze gaf antwoord op de vraag of ze zelf is opgegroeid in een besloten dorpsgemeenschap.

EINDOORDEEL en WAARDERING

De lezers zijn bijna unaniem in hun oordeel. Van de twaalf lezers die hun stem uitbrachten, waardeerden maar liefst elf lezers het boek met 4****:

Caro: ‘In soms poëtische taal voert zij ons door Veendijk en vertelt ons langs het voetbalveld de kerk in. Hoe rustig het allemaal ook lijkt en hoe gemoedelijk Veendijk ook is, bijna iedereen blijkt geheimen te hebben.’

Rbbrleest: ‘Een debuut voor een fijne (vakantie)leesdag en waardoor ik nieuwsgierig ben naar een volgend boek van deze auteur met een eigen literaire schrijfstijl.’

Wendy: ‘Doorheen het boek sluimert er een soort triestheid van een verloren leven en dit beschreven met prachtige woorden, de auteur sleurt je echt mee in het leven van Simon. De woorden brengen soms medelijden, boosheid naar het hoofdpersonage toe en dan zeg ik als lezer dit is een geslaagd debuut.’

Hannie: ‘Eerste reserve is een indrukwekkend debuut boordevol geheimen, zeer de moeite van het lezen waard. Ook de boodschap die in het boek doorschemert - Leef je droom en kies voor jezelf - wordt heel subtiel verwoord.’

Mariek was de enige die 3*** voor het boek over had: ‘Dit mooi vormgegeven boek is vlot geschreven in korte heldere zinnen, met mooie sfeervolle beschrijvingen van het landschap en de rivier. Toch vallen hier en daar wat kleine onvolkomenheden in de schrijfstijl op, waar je in een krantenartikel overheen zou lezen maar die in een literair debuut niet thuishoren.’

De leesclub werd met een gemiddelde score van 4**** afgesloten.

In de onderstaande reacties hebben de lezers een kenmerkende quote uit hun recensie van Eerste reserve geplaatst en het aantal sterren dat zij het boek gaven.