Op zaterdag 4 februari 2017 werden de vijftig (!) deelnemers aan de leesclub Het dossier van Anya Niewierra bekendgemaakt. Dezelfde dag ontvingen de Nederlandse deelnemers het boek ook al. Voor de Vlamingen duurde het helaas nog tot 16 februari 2017 voordat het boek door hen ontvangen was. Met een excuus van de uitgever omdat het een beschadigd exemplaar bleek te zijn. Het merendeel van de deelnemers begon al op de dag van ontvangst met lezen. Zo nieuwsgierig waren ze naar het boek. Voor sommigen is het de eerste keer om aan een leesclub deel te nemen, anderen hebben er al ervaring mee. Voor iedereen geldt echter dat ze er veel zin in hebben.

Het verhaal
Josta Bresse, oorspronkelijk uit de DDR afkomstig, woont in het Zuid-Limburgse Mechelen. Op een middag wordt ze wakker en merkt dat het tien dagen later is dan toen ze naar bed ging. Als ze onder de douche staat, ziet ze een litteken dat er nooit eerder is geweest. Onderzoek door een arts wijst uit dat er een nier weggehaald is. Nadat ze hiervan aangifte gedaan heeft, begint de recherche een onderzoek. Na verloop van tijd begint de onderzoekend rechercheur aan Josta's identiteit te twijfelen. Josta wil bewijzen dat ze is wie ze is en vertrekt naar Berlijn, waar ze een aantal jaren als moest werken. Ze heeft er, vanwege een geheim dossier, ook gevangen gezeten in de Stasi-gevangenis Hohenschönhausen. Ondanks dat dit al jaren geleden is geweest, wordt er nog steeds een dodelijke jacht op dat dossier gemaakt. Josta wil het, om haar identiteit aan te kunnen tonen, echter in haar bezit krijgen. Dat dit niet zonder gevaar is, had ze vooraf niet voorzien.

Ontvangst
Zodra de namen van de deelnemers aan de leesclub waren bekendgemaakt, stelt iedereen zich voor. Voor velen van hen was de bezorging van het boek een verrassing omdat ze nog niet via de mail hadden gezien dat ze voor deze leesclub geselecteerd waren. Willeke heeft zich hier bijvoorbeeld voor opgegeven omdat het verhaal haar aanspreekt en ze hoopt dat de inhoud van het boek veel discussie zal opleveren. Over één ding is vooral al geen discussie mogelijk: iedereen is erg nieuwsgierig naar het boek. Dat wordt alleen maar meer na de eerste reacties van de snelstarters.

Discussievraag 1, cover
De deelnemers zijn unaniem van mening dat de cover van Het dossier opvallend en prachtig is en dat deze helemaal bij het boek past. De uitgesneden letters van de titel vallen meteen in het oog en Guido Goedgezelschap geeft aan dat de holle letters de lezers mee laten kijken in het indrukwekkende en angstaanjagende dossier. Ogen zijn sowieso belangrijk voor de cover, want, zoals Annemieke Luursma opmerkt, wanneer de flap geopend wordt, kijken ze je indringend aan. De gele kleur van omslag zal volgens velen meteen opvallen in de boekhandel. Helma Koot vindt het een kleur van hoop, terwijl het in de DDR niet allemaal hoopvol was en alles er eigenlijk grijs uitzag. Ondanks alle lovende woorden vindt iedereen het wel jammer dat de cover kwetsbaar is.

Discussievraag 2, titel
Ook over de titel zijn de deelnemers het eens: Het dossier is de enige juiste en een andere zou niet recht doen aan het verhaal. Charlotte Veltman vindt dat het de lading dekt: treffend en uitnodigend. Hoewel Wendy van Lierop de titel voor de volle honderd procent te verklaren vindt, had ze zelf een andere gekozen: Josta. Omdat het verhaal om haar draait en het ook geen alledaagse naam is. De enige kritiek die Emma op de titel zou kunnen hebben, is dat het niet prikkelend is, dat je niet meteen tot lezen wordt aangespoord.

Discussievraag 3, personages
Over het algemeen is Josta het personage dat het meeste aanspreekt. Linda vindt haar een sterke vrouw die, ondanks haar angst, de waarheid op tafel wil hebben. Ook benoemt ze Ganbaatar. Volgens Elly van der Meer is hij van grote betekenis voor Josta, maar ook voor het boek. Sylvia ten Hove wil van iedereen graag weten wat ze van David, de overleden man van Josta, vinden. Zelf denkt ze dat hij vermoord is. Hierop ontstaat een leuke discussie waar ook Anya zich in mengt. Annette merkt nog op dat Helmut Balden, de ondervrager, voor contrast en het spanningseffect zorgt. Maar ook dat je door hem meer achtergrondinformatie over de DDR krijgt.

Discussievraag 4, schrijfstijl
De korte en kernachtige zinnen, maar ook de korte hoofdstukken zijn voor Herman Nieuwenhuis de reden dat hij snel verder wilde lezen. Dit wordt onderschreven door Alie Haarsma, die ook nog opmerkt dat de Duitse woorden die Josta gebruikt, versterken dat het verhaal zich deels in Duitsland afspeelt. Door het thema kun je volgens Kees van Duyn misschien verwachten dat het een moeilijk leesbaar boek is, maar hij vindt dat daar geen enkele sprake van is. Koen Chevalier geeft aan dat het beeldend is waar nodig en dat de cursieve tekstgedeeltes voor meer diepgang zorgen.

Discussievraag 5, hoofdthema's
Dat dit een leesclub met veel deelnemers was, was aan deze vraag te merken. Naast het leven in de DDR, dat diverse keren genoemd werd, waren er volgens de deelnemers nog vele andere thema's. Bij Daniel Visscher waren dat onder andere de eenzaamheid en Josta's onprettige herinneringen aan de Ondervrager. Wietske Boonstra vindt dat liefde ook een belangrijk thema in het verhaal is. Als voorbeeld geeft ze de liefde tussen ouder en kind en tussen (jong-)volwassenen. Dayenne noemt op dat zij overleven ook een belangrijk thema vindt. Daarbij denkt ze aan Josta die in de DDR heeft moeten overleven, maar eigenlijk nu opnieuw.

Discussievraag 6, opbouw
Greet Braem is erg lovend over de opbouw van het verhaal, ze vindt het fantastisch hoe er naar de plot wordt toegewerkt. Fiona is het met haar eens en vond op haar beurt de perspectiefwisselingen heerlijk om te lezen. Marianne kon, net als een aantal anderen, eigenlijk niet stoppen met lezen omdat ze door de goed gedoseerde spanningsopbouw en -verminderingen in het verhaal gezogen werd. Inge Otter vroeg zich in het begin, dat ze eenvoudig en mysterieus vindt, af waar het verhaal naartoe zou gaan. Voor ze er erg in had, bevind ze zich in een hectiek van gebeurtenissen en spanning.

Discussievraag 7, elementen
De diverse flashbacks over bijvoorbeeld de jeugd van Josta en de beschrijvingen over de bewaker maken dat er volgens SandraVDB steeds meer puzzelstukjes op hun plaats vallen. Net als vele anderen is Hélène de Wuffel het daar helemaal mee eens en krijg je daardoor aan het eind een mooi afgerond verhaal. Door de flashbacks en perspectiefwisselingen wordt er meer diepgang aan het verhaal gegeven, maar Karina Hoekerswever maakt hierbij wel een kanttekening. Ze vond namelijk dat door het perspectief van de dader te snel een en ander duidelijk werd. Daardoor ging ze juist minder puzzelen.

Discussievraag 8, opvallend
Ook dit is een vraag die veel verschillende meningen oplevert. Zo vindt Miranda van de Moosdijk dat de onderdrukking die in de DDR heerste erg opvallend. Ze wist dat het erg was, maar dat het zo erg was als beschreven, wist ze niet. Een soort eye-opener dus. Wat Karin Teirlynck het meest is bijgebleven, is het leven onder het Stasi-regime en de invloed die het op het verdere leven van Josta heeft gehad. Het verleden bleef haar achtervolgen. Jacolien van Bemden bekijkt het anders en vond de inleving in het personage het opvallendst. De ervaringen en gevoelens van haar jeugd worden heel gevoelig beschreven. De ondervraging in de stoel viel Marcel van Ommen het meest op. Daarbij denkt hij vooral aan de genomen risico's op uitvallende lichaamsfuncties.

Discussievraag 9, raken
De meningen over deze vraag zijn zo goed als eensluidend. Het boek heeft iedereen kunnen raken. Vooral Anya's mooie manier van schrijven draagt daaraan bij, aldus Jack Vermonden. Hij heeft haar daarom meteen aan zijn lijst met favoriete auteurs toegevoegd. Rita Leyman kreeg af en toe zelfs kippenvel en tranen in haar ogen. Ze vergeleek de toestanden die zich in het verhaal afspelen ook met de actualiteit. Marjoleine Sauer vond het deel waarin Josta zich afvroeg of ze verkracht was heftig. Omdat dit een overlevingsstrategie is, is verkrachting niet goed te praten. Dina Van Langenhof weet echter te melden dat het boek haar niet emotioneel heeft beroerd. Wel heeft Anya haar weten te boeien en overtuigen met het verhaal.

Discussievraag 10, boodschap
Voor Gerda van Drunen was de boodschap de hoeveelheid macht die het DDR-regime destijds had, maar ook het gevaar dat bepaalde mensen daardoor liepen. Op de opmerking dat de boodschap het levend houden van de verhalen over de Muur is, merkte Wil Veltkamp op dat ze het daarmee eens is en dat we er verder uit moeten halen wat voor jezelf belangrijk is. Wendy vraagt zich af of Anya met Het dossier een boodschap mee heeft willen geven, wel vindt ze dat er een goed beeld van de DDR wordt geschetst. Richelle is het met dit laatste eens en denkt dat er zeker boodschappen uit het verhaal te halen zijn, hoewel ze denkt dat dit ook van de lezer afhangt.

Discussievraag 11, verwachting
De verwachtingen die iedereen had waren verschillend. Mushy is erg geïnteresseerd in geschiedenis met in het bijzonder die van Duitsland en daarom was ze benieuwd naar dit boek. Haar verwachtingen zijn helemaal uitgekomen. Roosje verwachtte op basis van de flaptekst een spannend boek en ook zij was na afloop voldaan. Ze vond dat ze zelfs meer kreeg dan alleen maar een spannend verhaal. Jolien dacht vooraf dat het een oppervlakkige thriller zou zijn. Nadat ze het boek uit had, moest ze hierop terugkomen omdat het spannend bleek te zijn, maar ook veel diepgang had.

Vragen aan de auteur
In deze leesclub konden ook vragen aan Anya Niewierra worden gesteld. Door veel deelnemers werd hier gebruik van gemaakt en Anya beantwoordde de gestelde vragen erg uitgebreid. Dat werd door iedereen erg gewaardeerd. Een aantal vragen is hieronder uitgelicht:

Sorbotrol vroeg zich niet alleen af hoe groot te team waar Anya meer werkt is, maar ook hoe lang ze met de voorbereidingen van het boek bezig is geweest. Anya's reactie is dat ze zeker een jaar aan de research heeft gedaan. In 2014 begon ze namelijk al met het verzamelen van de eerste informatie. Het schrijver van het boek zelf heeft feitelijk een jaar geduurd.

Evy de Brabander wil graag van Anya weten hoe ze aan de artiest kwam voor de cover van het boek en of ze een dergelijke omslag in gedachten had. Anya's antwoord is dat ze, nadat ze besloot over de kunstvervalsing in de DDR te schrijven, al wist om de cover door een kunstenaar te laten ontwerpen. Hierna kwam ze snel uit op Angeles Nieto. Vooral omdat ze zelf een aantal werken van deze kunstenares heeft. 

Eindoordeel
Goldie heeft Het dossier met veel plezier gelezen en is er erg tevreden over. Het boek en het verhaal komen op haar over als het leven in een rollercoaster. Monique vond dat de goed gedoseerde spanning en een mooie uitwerking van de personages dit boek tot een 'must have' bestempelen. Lilian merkt op dat er de laatste jaren veel thrillers met een historische context zijn verschenen en vindt dat Het dossier in hetzelfde rijtje met De Da Vinci code past. ChantalH ten slotte vindt dat het boek zeer ingenieus in elkaar zit en voelde tijdens het lezen de beklemming en paranoia uit de Stasi-periode.

Alle actieve deelnemers zijn het er unaniem over eens dat Anya Niewierra een bijzonder en prachtig boek geschreven heeft. Dat wijst de waardering die aan het boek gegeven is wel uit. Het dossier kreeg van maar liefst 33 deelnemers de maximale waardering van vijf sterren. Twee keer werd een waardering van 4,5 ster gegeven en er werd dertien keer vier sterren aan het boek gegeven. Het gemiddelde komt daardoor neer op 4,71 (afgerond 4,7) ster. Een waardering waar menig schrijver van droomt.

Hoewel het vooral een leesclub was voor en door de deelnemers, heeft ook Anya zich in de diverse discussies gemengd. Dat werd door iedereen erg op prijs gesteld. In een van haar reacties heeft Anya gezegd dat het haar niet zal verbazen als op termijn meer communities zoals Hebban zullen ontstaan waarin met de schrijver gebrainstormd kan worden over opbouw van scènes, plots, etc. Ook zegt ze geraakt te zijn door de vele positieve reacties. Hierdoor, zo geeft ze aan, besef je weer waarom je schrijft.