We begonnen de leesclub met een enthousiast en divers gezelschap. 14 Dames en 1 heer meldden zich in het leescafé en al snel voegden zich nog twee dames met een eigen exemplaar toe. De leeftijden van de deelnemers liepen uiteen van 17 tot 71. Sommige van ons hadden al vaker deelgenomen aan een leesclub, anderen nog nooit. Er zaten YA- lezers tussen, maar ook mensen die deze leeftijdscategorie niet of nauwelijks lezen en er waren mensen die nog nooit een oorlogsboek hadden gelezen tot mensen die heel veel non-fictie over dit onderwerp hebben opgepakt. 

Het was al gauw gezellig druk in het café en er werd flink op elkaar gereageerd. Dit is niet meer verdwenen. De deelnemers waren enthousiast, reageerden vlot en uitgebreid op de vragen en hadden onderling ook het een en ander te melden. Nu de leesclub afgesloten is is er zelfs een initiatief ontstaan om samen een ander oorlogsboek op te pakken: De apotheker van Auschwitz.

De cover en de titel wekte al veel ideeën en vragen op: 

De twee meisjes op de voorkant worden door de een gezien als de vriendinnen tijdens de oorlog en door de ander als een beeld van na de oorlog of zelfs als niet echt passend.

Wendy: 'Ella voorop als moedigste van de twee. Rose erachter. Het lint staat voor de verbinding tussen de twee.' 

Ingstje: 'De vriendschap staat centraal en dat vind ik zeker terug in de cover.'

Marina: 'Ik had eerder kromgebogen figuurtjes verwacht, die zich moeizaam voortslepen. De Engelse cover geeft beter weer dat het om een oorlogsverhaal gaat.' 

De vliegtuigen maken direct duidelijk dat het over de Tweede Wereldoorlog gaat. Blijkbaar zijn zulke silhouetten een heel duidelijk beeld.

Anja: 'De vliegtuigen getuigen van dreiging, vooral ook omdat de twee figuren in silhouet vóór de wolken geplaatst zijn.' 

Natuurlijk trekt vooral het rode lint op de cover en in de titel de aandacht. Waar staat dit lint voor? Al snel kwamen er mooie theorieën naar boven:

Edith: 'Omdat Ella Joods is zie ik in het rode lint ook een verwijzing naar het Bijbelboek Jozua. Hier wordt het leven van een joodse vrouw gered doordat zij een rood koord uit het raam hangt.'

Annemieke: 'Vooral de veiligheidsspeld waarmee toch een bepaalde verbondenheid in stand wordt gehouden die voor mij staat voor Rose en Ella die tot het einde de verbintenis hebben gevoeld en de hoop hebben gehouden; alleen, maar toch ook met elkaar.'

Yvonne: 'De veiligheidsspeld staat voor mij naast hun (Ella en Rose) verbondenheid met het leven ook voor de Tweede Wereldoorlog, waarbij alle materialen zolang mogelijk gebruikt worden ook al moet het dan versteld of aangepast worden.' 

Ook over de kleuren op de cover wordt nagedacht, en dat is gezien de verdere opbouw van het boek wel erg leuk.

Ingstje: 'Ik vind het een perfecte kleur (rood) trouwens die gekozen is. Het is de kleur van emotie en emotie is menselijk. Het is de kleur van liefde en in het algemeen is het één van de kleuren die voor mij het meest in het oog springt. Ook de befaamde klaprozen die ik associeer met de oorlog zijn rood.'

Hennie: 'De kleur rood is goed gekozen. Ik heb op internet gezocht naar de betekenis van kleuren en vond deze omschrijving terug: Rood is de kleur van vuur en bloed dus wordt het geassocieerd met energie, oorlog, gevaar, kracht, vastberadenheid en ook passie, verlangen en liefde.'

Personages als dieren

De hoofdpersonen in dit boek zijn Ella, een joods meisje, en Rose, de dochter van ouders die tegen het naziregime zijn. Naast deze twee jonge meisjes worden er nog veel meer personen opgevoerd en wat ons vooral opviel is de gelaagdheid van de personages. De personen zijn geen van allen zwart of wit. Ieder mens heeft goede en slechte eigenschappen, zelfs de kampbewaakster en de vrouw van de commandant. En ook deze grijstinten zorgen voor mooie introspecties (deze even zonder naam in verband met de privacy):

'Ik geef het eerlijk toe ik zou wel iemand verraden om mijn kinderen te besparen'

'Ik denk wel dat het egoïsme bij me opkomt, al vind ik de idealen van Rose wel heel mooi.'

'Als ik ooit in zo'n zelfde situatie terecht kom, hoop ik dat ik over dezelfde overlevingsdrang mag beschikken als Ella en Rose die hadden. Uiteindelijk denk ik dat je daar het verste mee komt, al blijft het natuurlijk gissen hoe je in zo'n situatie zou reageren. Ik denk dat ongemerkt egoïsme wel opspeelt, terwijl je natuurlijk ook anderen moet helpen. Lastig hoor.'

Lisa: 'Ik vind het goed van de auteur dat deze personages ook een stem krijgen, anders is het verhaal misschien te eenzijdig.'

Marja: 'Carla de kampbewaakster vond ik erg realistisch beschreven evenals de vrouw van de kampcommandant. Ik moest o.a. denken aan het boek van Martha Hall Kelly: Seringenmeisjes,  waarin zij Hertha Oberheuser, ook een kampbewaakster beschrijft. Hertha Oberheuser had twee kanten, de vriendelijke en meelevende arts maar daarnaast was ze ook degene die experimenten uitvoerde samen met Joseph Mengele. Die mensen hadden een gespleten 
persoonlijkheid (dr. Jekyll en mr.Hyde ineen). Afschuwelijk om mee om te gaan die Carla want je weet niet wat je aan haar hebt.'

Ella geeft alle mensen die ze leert kennen een bijnaam en deze naam is gekoppeld aan uiterlijkheden en eigenschappen van dieren. We hebben onszelf als lezers toen ook geprobeerd te koppelen aan een dier en werden een bont gezelschap. Van vogels, met en zonder hoogtevrees, konijnen, katten en honden tot een beer en een leeuw. Heel leuk en ook best lastig om op deze manier naar jezelf te kijken en soms ontdek je bijzondere dingen.

Schrijfstijl aangepast aan de doelgroep

De lezers konden merken dat het boek geschreven is voor een wat jonger publiek. De opbouw is chronologisch en de auteur maakt gebruik van eenvoudige woorden en zinnen. Voorkennis over de oorlog of het kampleven is niet noodzakelijk. Het opvallendst aan de schrifjstijl waren de bedekte manieren om de gruwelijkheden in het kamp te beschrijven. Het lijkt wel alsof Lucy Adlington duidelijk wil maken dat de jonge bewoonsters van Berkenwoud pas langzaam doordrongen raken van de werkelijkheid waarin ze terecht gekomen zijn. Daarnaast zijn de bedekte termen misschien ook bedoeld om het lezerspubliek niet direct af te schrikken en ze toch veel te leren. 

Marina: 'Dit boek is in een makkelijk verstaanbare en luchtige taal geschreven. Bvb. 'Berkenwoud' is minder beladen dan 'Birkenau', omdat dat laatste bij de meeste lezers onmiddellijk verwijst naar de gruwel die er heerste.'

Diane: 'Ze laat de lezer nadenken over de meest eenvoudige dingen zoals de gevangenen streepjes noemen en ook bij de vijand goede dingen vinden. Echt een diepere laag in het boek.'

Marja: 'Het zijn hele eenvoudige zinnen, waarachter een wereld van gevoelens schuilgaat. De schrijfster geeft alleen weer wat er gebeurt, zonder emoties te benoemen.' 

De hoofdstuk indeling kwam vaak terug in de opmerkingen. Lucy Adlington heeft vrij lange hoofdstukken geschreven die allemaal worden aangegeven door een kleur. Deze kleur komt in dit stuk terug doordat Ella een kledingstuk in die kleur moet maken. Waar de lengte van de hoofdstukken niet door iedereen werd gewaardeerd werd de benaming wel als heel toepasselijk gezien. 

Edith: 'Ik vond het in het begin wat pittig dat we als lezer direct in Berkenwoud terecht kwamen. Een inleidend hoofdstukje had misschien wel prettig geweest. De indeling op kleuren vond ik er mooi. Ik had het wel mooi gevonden als er onder die hoofdstukken de jurk afgebeeld werd die door het meisje gemaakt werd. Dus de roze vrijheidsjurk, de groene jurk voor Carla die ze aan wilde naar het concert, de gele zonnebloemenjurk voor madame M enz.'

Toch een boek voor iedereen

Ondanks de wat lichte toon van het verhaal hebben de meeste lezers het gevoel dat dit boek zeker ook voor volwassenen veel te bieden heeft. De vele prachtige quotes en indringende scènes die naar boven kwamen tijdens het vragenstellen getuigen hiervan.

Wendy: 'Het horen van een naam in plaats van een nummer, voelde alsof je een strik om een kostbaar cadeau lostrekt om het open te maken.' Dit citaat bewijst alweer dat de auteur met eenvoudige woorden prachtige vergelijkingen kan neerzetten.' 

Marine: 'Ze zeiden dat we onze kleren terug zouden krijgen nadat we hadden gedoucht. Ze logen. We kregen gestreepte hobbezakken. Als Streepies renden we in het rond, als een kudde op hol geslagen zebra's. We waren geen mensen meer, we waren nummers. Ze konden met ons doen wat ze wilden.'
Dit vond ik heel erg. Kleding lijkt heel vanzelfsprekend maar is ook een manier van zelfexpressie. Door die kleren af te nemen, namen ze ook hun identiteit en waardigheid af. Daardoor werden ze een nummer, gingen ze op in de menigte en raakten ze ook soms zichzelf wat kwijt.' 

Hanna: 'De plek waar iedereen arriveert, maar niemand vertrekt' vond ik erg aangrijpend. Wat een uitzichtloze, hopeloze situatie moet dat geweest zijn, maar toch hielden mensen hoop ondanks deze wetenschap.' 

Sven: 'Ella: 'Is er een zwembad in Berkenwoud? Carla: Ja, maar niet voor jouw soort, enkel voor fatsoenlijke mensen.' Die quote sprak me aan omdat ze zeer duidelijk het verschil aanduidt die Carla ziet tussen de mensen van het kamp en de bewakers. Ella haar 'soort' wordt als nietig beschouwd, uitschot.'

Conclusie

Alle lezers hebben het verhaal over Ella en Rose met plezier gelezen. Sommige deelnemers hadden nog graag meer achtergronden gekregen of lezen liever een verhaal dat volledig op de werkelijkheid berust, maar de algemene conclusie is zeer positief. 

Marina: 'De auteur heeft niet enkel de gruwel van de kampen in de kijker gesteld, maar eerder de intermenselijke verhoudingen.' 

Devika: 'Het Rode Lint laat zowel een positieve maar zeker ook de nare kant van Berkenwoud zien en is daarnaast een verhaal vol vriendschap en hoop.'

Ann: 'Een heel toegankelijk boek, met een fijne schrijfstijl waar je zo doorheen vliegt, het raakt je en je leeft er helemaal in mee.'

Drie lezers beoordeelden het boek met drie sterren, 9 lezers met vier sterren en 5 lezers met vijf sterren. Het boek wordt beoordeeld met een gemiddelde van 4,1 sterren.