Een leesclub met een non-fictie boek dat gaat over een Nederlandse auteur die op onnavolgbare wijze Jurriaan de Cock (met cee oo cee kaa) vertolkte in de Baantjer tv-serie. Wat een mooie kans om kennis te maken met deze man en zijn familie. Voor vijftien lezers werd het een reis naar herkenning, want wat Bart Römer op papier heeft gezet met zijn dertien levenslessen bleek een schot in de roos.

Over Hoe vind jezelf dat het gaat? van Bart Römer

Meer dan 50 jaar was hij 'de zoon van Piet', eentje van Römer. Wanneer zijn vader overlijdt, vraagt Bart zich voor het eerst af: wie ben ik eigenlijk zelf?Het zoeken naar het antwoord op die vraag, is de kern van dit verhaal. Aan de hand van 12 lessen van zijn vader en 1 van zijn moeder vertelt Bart ons over vader en moeder Römer, de opvoeding die zij gaven en de dynamiek van het gezin. Hoe was het om op te groeien met zo’n bekende vader? Hoe heeft hij Piets nukken en grillen, zijn warmte en gulheid en zijn enorme talent voor het spelen van rollen en het vertellen van verhalen ervaren? Het kind duidt zijn vader, de man zoekt zichzelf.

De leesclub

Het begin

Een prachtig gebonden boekje, met twee gedichten, dertien hoofdstukken en voorzien van twee fotokaternen viel bij de lezers thuis op de mat. Het leverde enthousiaste reacties op bij de eerste vraag over de verwachtingen en de eerste indruk. De kleine letters zorgden voor enige ophef, maar eenmaal aan het lezen bleek dat toch geen probleem.
Nog voor het begonnen was, leverde deze leesclub al een leerzaam moment op (-_-), we weten nu allemaal wat ‘schreefletters’ zijn.

Elisa: Ik verwacht een persoonlijk boek, met veel informatie over het gezin van Piet Römer en Bart Römer. [..] Daarnaast verwacht ik een hele belangrijke levensles van de moeder, aangezien dat er slechts 1 is. 
Marlous: Het boek voelt zeer prettig aan. De gekozen kleur in combinatie met de zwart wit foto trekt mijn interesse. De opmaak lijkt prettig te lezen.
Johan: Wel valt me gelijk het kleine lettertype op. Dat irriteert me al een beetje bij het lezen van de eerste pagina's.
Gea: Er is voor een schreefletter gekozen voor de tekst. En daar houd ik zo van. Dat past denk ik helemaal bij de tijd waarin de lessen zich voordeden.
Marieke: Misschien heb ik wat gemist, maar wat is schreefloos? En schreefletter?
Helma: Een schreefletter heeft op het eind van elke letter een klein streepje. En een schreefloze letter heeft dat niet.
Elisa: Ik had nog nooit van schreefletters gehoord, weer iets bijgeleerd!
Ad: Weer wat bijgeleerd. Deze leesclubs van Hebban zijn ontdekkingsreizen!

Het lezen 

Na de eerste vraag over de verwachtingen gingen we lezen, en dat was een feestje. Enkele lezers hadden het boek al snel uit, ruim voordat de discussievragen zouden beginnen. Maar geen enkel probleem, ze lazen het gewoon nog een keer.

Ad: Heb het boek vandaag uitgelezen. Omdat ik had besloten per dag slechts 1 hoofdstuk (les) te lezen. Viel niet mee om dat besluit te handhaven!
Paula: Ik kon ook niet aan de verleiding weerstaan om het boek uit te lezen. Om te kunnen antwoorden aan de vragen moet ik toch sommige hoofdstukken herlezen,met alle plezier.

De discussie

Voor de discussie van start ging, werden alle vragen al in het discussietopic geplaatst. Vragen konden zo alvast beantwoord worden en bewaard tot de vraag later online zou komen. Het boek zit dan nog vers in het geheugen en het geeft meer ruimte voor discussie.

De cover en de titel

Waar begin je bij het bespreken van een boek? Dat is niet moeilijk: de cover en de titel. Na een eerste indruk gegeven bij vraag 1 voorafgaande aan de leesclub, gingen we nu bij vraag 2 beoordelen of de cover en de titel bij het boek pasten of niet. 

We zijn het met elkaar eens. De cover is mooi, de foto van Bart met zijn vader en de wijze waarop Piet naar Bart kijkt spreekt ons aan En ook de gekozen titel is goed, het is de omschrijvingen van een van levenslessen die in het boek voorkomt en wordt door de lezers als ‘passend’ en ‘uitnodigend’ beschreven.

AafkeMarjolein: Ik vind de cover goed passen bij het verhaal, je wordt meegenomen naar de tijd van toen. Ook door de zwart wit foto.
Helma: Met deze titel pak hij voor mij juist dat stukje waar hij een wijze les krijgt van allebei zijn ouders en niet alleen van zijn vader, waarbij hij dus eigenlijk zowel zijn vader als zijn moeder een plekje op de cover geeft.

Het voorwoord

Voor we ons konden laten verrassen door de 12+1 levenslessen, trok Bart Römer ons eerst het boek in via het persoonlijke voorwoord. Volgens de lezer is het een goede introductie voor de rest van het boek, waarbij we te weten komen wat de rest van het boek gaat brengen.

Elisa: Heerlijk voorwoord, ik vind dat het voorwoord goed bij het verhaal past. Het gaat om de visie van Bart Römer op zijn ouders en het gezin Römer, niet om feiten. Door het lezen van het voorwoord was ik benieuwd naar het verhaal.
Nel: Het vraagt en nodigt uit om de lessen te leren kennen.

Opbouw

Het boek Hoe vind jezelf dat het gaat?, bevat naast de 12+1 hoofdstukken over de levenslessen, een voorwoord, twee katernen met foto’s en zowel voorin als achterin een gedicht. En daar zijn de lezers zeer over te spreken, vooral de laatste les en het tweede gedicht maken grote indruk.

Barbara: Het boek heeft een duidelijke opbouw door de indeling van de hoofdstukken. Het geeft structuur en het zorgt ervoor dat je makkelijk even terugbladert.
Ad: De 2 prachtige gedichten geven het geheel een mooie en diepere lading mee en zijn zeker van grote waarde.
Gea: De foto's voegen veel toe. Juist in dit boek met een bekend figuur als Piet. Ik werd ontzettend geraakt door foto 22 (genomen door Erwin Olaf). Zo veelzeggend!
Nel: Een heel sterk en krachtig laatste hoofdstuk van een verhaal dat vertelt moest worden. Zeker de laatste bladzijde vond ik erg ontroerend en intiem. Een afscheidsrede, De cirkel is rond en de laatste bladzijde kon worden omgeslagen.

Schrijfwijze

Dat Hoe vind jezelf dat het gaat? een heel persoonlijk boek is geworden, daar zijn we het als leesclub over eens. De wijze van schrijven en het feit dat Bart Römer zo open en eerlijk vertelt over alles valt in de smaak. De termen ‘vlot, verhalend, vertellend, humorvol, voelbaar, eenvoudig en helder en persoonlijk, en vooral toegankelijk geschreven’ sluiten naadloos aan op wat er wordt gezegd over de openheid van Bart Römer: ‘Met emotie, zonder taboe, ontroerend, beschouwend, kwetsbaar, moedig en openhartig’.

Suzanne: Het voelt alsof Bart het speciaal tegen mij heeft.
Foxlake: Deze manier van schrijven laat duidelijk de kwetsbare kant van Bart zien en dat is moedig . Hij heeft veel aan de lessen gehad van zijn vader en moeder. Op deze manier terug kijken op zijn leven tot nog toe is heel open maar zeker ook kwetsbaar.
Johan: Ik heb een goed en persoonlijk beeld gekregen van de familie Römer. Bart weet door zijn persoonlijke inkleuring de losse streken van de kwast te verbinden tot een totaalplaatje, zodat je door het boek heen een goede indruk krijgt van het gezin en met name de ouders.

Levenslessen 12+1

 Een non-fictie boek heeft naast ‘gewone’ vragen als cover, titel, schrijfstijl en opbouw vragen die meer over de inhoud gaan. Dat bleek bij dit boek zeker van toepassing. De 12+1 levenslessen kwamen daarbij natuurlijk aan bod en leverden bijzondere antwoorden op. 

Vooral de les van moeder Penien wordt genoemd, maar ook hoofdstuk 8: "Het publiek ziet alleen dat je de koning speelt als iemand voor jou het doek ophaalt", zorgt voor herkenning en instemming.

Ad: De 12 lessen van zijn vader waren interessant maar die ene les van zijn moeder spande de kroon.
Barbara: Het is naar mijn gevoel wel gelijk de moeilijkste les. Zoals Bart al zegt: je probeert ernaar te leven
Helma: Les 8 vond ik ook mooi en herkenbaar. In het bedrijfsleven vergeten leidinggevenden vaak dat elke medewerker (van de postmedewerker tot de directie) belangrijk is om de zaak draaiende en succesvol te houden. Ik vind het altijd belangrijk om iedereen met evenveel respect te behandelen en een vriendelijk woord en een bedankje doen vaak wonderen.

In de discussie over de lessen, komt deze quote van Bart Römer naar voren, die heel veelzeggend is:

De lessen van mijn vader en die ene van mijn moeder, misschien wel de allerbelangrijkste, hebben me niet zozeer gemaakt tot wie ik ben, maar wel tot wie ik wil zijn’

Maar we waren ook kritisch en benoemden ‘lessen’ die ons minder aanspraken: “4. Lieg de waarheid, dan zit je altijd safe’ en ‘9. Vlucht altijd naar voren, nooit opzij”, kwamen daarbij aan bod.

Toch is Paula nog positief over hoofdstuk 4 vanwege het geweldige verhaal dat ermee verbonden is: Mijn drie jongens altijd geleerd van niet te liegen. Maar deze les vond ik toch SUBLIEM.
Barbara sluit de vraag mooi af met een geheel eigen interpretatie van de lessen: Ik vind de Römeriaanse benaderingswijze erg verhelderend.

Bij de laatste vragen hebben we gekeken in hoeverre er herkenning uit het boek was te halen voor onszelf (best veel) en gingen we met z’n allen nog een keer door mooie zinnen en scènes heen, waardoor we de mooiste stukken van het boek mochten herbeleven.

 Het boek in tien woorden

Daarna was het aan de leden van leesclub om het boek in maximaal tien woorden (en soms een beetje meer) te beschrijven (altijd handig als de uitgeverij een volgende druk gaat uitgeven, wij bieden geschikte quotes aan).

• Barbara: Römer retrospectief: het kind duidt zijn vader, de man zoekt zichzelf
• Suzanne: De levenslessen die Römer wil doorgeven aan zijn kleinkinderen.
• Ad: De levenslessen die Römer wil doorgeven aan zijn kleinkinderen.
• Marlous: Een kwetsbaar, open, mooi, eerlijk, respectvol boek over het leven.
• Foxlake: Een bijzonder boek over levenslessen van een vader aan zijn zoon en een moeder aan haar zoon.
• Paula: Vader Zoon verhaal in 12 levenslessen en 1 Moederles
• Ruud: Schrijver stelt zich kwetsbaar op, neemt lezer mee in levenslessen
• Elisa: Levenslessen van de familie Römer voor de binnen- en buitenwereld
• Nel: Een zoektocht naar zichzelf in 13 levenslessen verpakt door Bart Römer.
• Johan: Levenslessen van een bijzonder gezin door de volgende generatie
• Gea: De Römers: een normaal gezin, maar dan net anders.
• AafkeMarjolein: 13 levenslessen die een bijzonder gezin ook gewoon maakt, herkenbaar.
• Helma: Ontroerend herinneringsboek aan een soms nukkige vader en liefdevolle moeder.
• Marieke: Een persoonlijk verhaal vol Römers, met herkenning voor de lezer

De verwachtingen vooraf vs achteraf

Tot slot vergeleken we de verwachtingen die we hadden voorafgaand aan het boek met de ervaringen van het lezen zelf. Dan blijkt dat verwachtingen zeker zijn uitgekomen en vaak zelfs met meer dan dat.

Johan: Het heeft me overigens positief verrast door de persoonlijke schrijfstijl en ontboezemingen. Een boek om te lezen en door te geven
Ad: Mijn verwachtingen zijn absoluut uitgekomen. Zelfs meer dan gedacht.
Nel: Dat is wel uitgekomen, Bart heeft ons heel duidelijk een inkijkje in zijn leven gegeven en hoe hij het ervaren heeft met een bekende Nederlander als vader op te groeien.
Barbara: Het verhaal is inderdaad messcherp (lees: recht door zee) geschreven, voorzien van een lekkere dosis (Amsterdamse) humor.

De sterren

We sloten de leesclub af met vier x 5 sterren, negen x 4 sterren en één x 3 sterren, wat een mooi gemiddelde oplevert van 4,2 sterren voor Hoe vind jezelf dat het gaat?.

Enkele quotes uit de recensies

Marlous - vier sterren: Persoonlijk geschreven, alsof je in zijn hoofd meekon
Gea - drie sterren: Het zijn met name het voorwoord en de les van Penien die de nodige emoties oproepen
Ad - vier sterren: Een boek geschreven met liefde en respect voor zijn ouders

Pepper books en Hebban, bedankt voor het boek. Bart Römer bedankt voor het beantwoorden van vragen van de deelnemers. En bedankt aan jullie, deelnemers van leesclub, Aafkemarjolein, Ad, Barbara, Elisa, Foxlake, Gea, Helma, Johan, Marlous, Nel, Ruus, Suzanne en Paula voor jullie enthousiasme en inzet. Graag tot een volgende keer.

Marieke, Coödinator leesclub