Een smakelijke leesclub

Michelle Zauner is, naast zangeres en gitarist in de band Japanese Breakfast, schrijfster en ook de dochter van een Amerikaanse vader en een Zuid Koreaanse moeder. Deze moeder overleed toen Zauner vijfentwintig jaar was en jaren later merkt ze dat de tranen nog altijd hoog zitten als ze eten ziet of ruikt dat haar herinnert aan haar moeder. Het memoire dat Zauner over haar moeder, over het ziekteproces dat zij doormaakte en haar overlijden, schreef stond lang in de bestsellerlijsten in de VS.

Het begin
Het water liep ons in de mond toen we als deelnemers vernamen dat we dit boek mochten lezen voor de leesclub. Vanaf het prille begin stapte Nathalie (Tinwara) enthousiast in de leesclub en deed mee met een eigen exemplaar. In het leescafé werd al snel duidelijk dat de meeste deelnemers uitkeken naar dit boek omdat ze het onderwerp herkenden: het verliezen van een geliefd persoon en de herinneringen die lang blijven hangen en je plots kunnen overvallen. 

Om bij het begin te beginnen, bekeken we de omslag van het boek en deze Nederlandstalige editie werd vergeleken met de oorspronkelijke cover-afbeelding. 

Kiki van Dijk: Allereerst valt mij de kleur van de kaft op. Het is een ontzettend felle kleur en valt op tussen andere boeken. Waarom het rood is, geen idee. Op de kaft staan twee paar stokjes die noodles vast hebben en impliceert dat het boek over twee personen gaat, en noodles verwijzen weer naar noordoost Azië. 

Nanniebe zag een gezicht in de afbeelding van noedels en de eetstokjes. Na even opnieuw te kijken zagen meer mensen een gezicht er in. Het leidde tot lichte hilariteit. 

Debbie79 zag het ook: Ik kan het nu niet niét meer zien :-D

Tijdens het lezen komen we al snel tot de ontdekking dat de auteur ons veel Koreaanse maaltijden en voedingsmiddelen opdient. We komen bijna om in de verschillende recepten en beschrijvingen van soepen en Kimchi

WendyvD: Ik heb heel veel.opgezocht en daardoor ook veel bijgeleerd over de Koreaanse keuken. Ik kende er nog maar heel weinig van[…]

Tinwara: Alles heb ik opgezocht! Ik vind eten interessant. Ik kende alleen kimchi, tteokbokki en gochujang en omdat ik wel eens in een Koreaans restaurant heb gegeten wist ik dat ze veel grillen. Maar verder is het een onbekende keuken voor mij.

Tegen de tijd dat we het boek uithebben bespreken we de schrijfstijl van Zauner. Wat is ons opgevallen? We bekijken en beschrijven hoe ze ons het verhaal opdist. 

Tallatal (Chantal): Zauner schrijft in toegankelijke taal, niet te lange zinnen, niet al te moeilijke woorden erin. Ze gebruikt Koreaanse termen, maar als niet uit de context volstrekt duidelijk is wat ze ermee bedoelt, dan legt ze ze uit. Het heeft vaart en leest lekker door. Wel vind ik dat ze er af en toe ineens een volstrekt op hol slaande sentimentele (on)zin inknalt. Dat soort zinnen zijn dan wat mij betreft een beetje drakerig. Gelukkig zijn dat er niet veel. 

Hoewel ook de vader van de auteur hier en daar genoemd wordt, gaat dit verhaal toch voornamelijk over Michelle Zauner en haar Koreaanse moeder. Hun relatie, de fijne zaken maar ook de minder plezierige aspecten aan hun moeder-dochterband komen naar voren. Het mooie aan een leesclub is, dat je ervaart dat iedereen zijn eigen boek leest en dus ook dat iedereen de inhoud op een andere manier voelt en ervaart. Dat werd bij dit boek vooral duidelijk bij de vraag over de relatie tussen moeder en dochter. 

AdaW: Vooral in de puberteit was de relatie erg moeizaam. Michelle zette zich af tegen haar ouders, wilde het huis uit en ergens ver weg gaan studeren. Tijdens haar studietijd had ze niet veel contact. Vooral tijdens de ziekte van haar moeder werd de relatie beter. Toch werd het maar af en toe echt warm. 

Kiki van Dijk: Ik zou de relatie omschrijven als een redelijk 'normale' relatie[…]

Wendy: Volgens mij zijn er wel wat barsten in hun relatie, vanuit haar cultuur heeft de moeder veel oog naar schoonheid. Deze drang naar perfectie projecteert ze wel op haar dochter. 

Annelies: Ik vond de relatie tussen moeder en dochter een prachtig thema in dit boek. Van een moeilijke puberteit […] en een moeder die torenhoge verwachtingen van haar dochter heeft; haar perfecte beeld projecteert op haar dochter. Dat knalde natuurlijk.
Als haar moeder ziek wordt, gaat ze […]die tijd […]compenseren en ik denk ook dat dat gelukt is. Ze krijgen dan een liefdevolle relatie, waar niet veel diepgaande gesprekken plaats vonden. 

Het verhaal dat Zauner vertelt is doorspekt met moeilijke en emotionele momenten. Ze beschrijft intens hoe ze geconfronteerd wordt met de ziekte van haar moeder en wat dit met haar doet. Ze haalt verder veel herinneringen op uit vroegere jaren, hun vroegere samenzijn. Dit moet een emotioneel proces zijn, vinden we. Lukt het ons ook om met Zauner mee te huilen? 

Henri: Ik heb het meer geregistreerd dan ‘meebeleefd’. Ik had niet zozeer herkenning. Hoewel mijn beide ouders niet meer leven en ik dus wees ben, was er relatief weinig emotie bij het lezen.

Laura Oosterdijk: Ik vond in het boek wel veel herkenningspunten, bijv. hoe Michelle en haar moeder op elkaar reageren. En hoe Michelle, […] toch veel van haar hield en haar ontzettend mist. Ik herken dat wel.
Heeft de auteur kunnen raken? Ja, zeker. Zoals ik […] al schreef herken ik wel veel. Hoe ze reageert, hoe ze denkt, boos zijn, maar tegelijkertijd veel van iemand houden. Michelle schrijft niet sentimenteel en dat ben ik zelf ook niet, dat vond ik prettig. Ondanks dat voelde ik het gemis, de rouw en de liefde.

In dit relaas van Michelle Zauner worden nog meer relaties besproken. Zoals het contact met haar Koreaans familie, met haar partner, met haar vader, met de onbekende vriendin van haar moeder en met eten. Enkele banden springen er uit, soms door de afwezigheid ervan. Zelfs de band met muziek kreeg een rol, hoewel dit pas later in het boek beschreven werd. 

MarlousVisser: Ze had geen hechte band met haar vader. Ze leiden allebei hun eigen leven. Het verhaal in het boek ging vooral over haar moeder. Haar vader stond meer op de achtergrond en was niet vaak in beeld.

JohnHMH: De relatie met haar Koreaanse familie vind ik enerzijds warm, maar anderzijds ook zeker een zoektocht naar eigenheid, oorsprong en worteling.

Cindy2019: Ik denk dat het thema eten ook in het echte leven erg belangrijk was voor Michelle omdat eten de manier was van Michelle en haar moeder om de liefde die ze voor elkaar voelden te laten zien. 

Desley: Ik denk dat muziek echt een uitlaatklep voor Michelle is. Hierin kan ze echt haar gevoel kwijt. Ik denk dat door het maken/schrijven en luisteren van muziek een stukje gevoel wat ze niet kan uitspreken verwoord wordt.

Naast de thema’s rouw, verlies en ziekte komen ook de ouder-kindrelatie en cultuurverschillen naar voren in het boek. Zauner weet deze thema’s goed af te wisselen en kiest op een mooie manier voor de nadruk op het ene thema en meer subtiel aanraken van de andere thema’s. 

In het boek komen diverse verwijzingen naar bekende plaatsen en bekende personen of zelfs films naar voren. De auteur kiest ervoor om die wel te noemen maar verder niet veel uit te leggen over de verwijzing. We kunnen dat wel waarderen. Sommigen hebben hier en daar wat opgezocht, anderen namen het de verwijzingen gewoon voor lief. Debbie79 gaf aan dat de verwijzing naar Holly Golightly haar volledig ontgaan was maar door de vraag kwam ze tot een mooi inzicht. 

Debbie79: Er zit wel een kleine vergelijking in Holly en Michelle, want beiden verloochenden hun achtergrond. Holly had haar naam ook veranderd, ze kwam uit een klein boerendorp, waar ze getrouwd was (veels te jong) en dat leven wilde ze achterlaten.In het geval van Holly meer dan Michelle, maar toch zit er een gemeenschappelijke deler in. En Holly wilde ook niemands' eigendom zijn, ze gaf bijvoorbeeld de kat die ze vond bewust geen naam. Die karaktereigenschap herken ik wel in hoe Michelle was/is. Of in ieder geval hoe haar moeder haar zag, ze was een heel eigenzinnig kind. Ze zou nooit iemands pop kunnen zijn.

Na de discussie keken we nog terug naar ons oordeel over het boek. Niemand vond het boek slecht. Het werd gezien als een prima boek, met een interessant onderwerp, dat ons af en toe deed glimlachen, soms deed likkebaarden en vooral deed meeleven met Michelle en haar ouders. Een mooi memoire, waarbij een aantal lezers het boek goed waardeerden, ook omdat het zo herkenbaar en leesbaar was. Wat de schrijfster minder lukte was het laten meehuilen tijdens het lezen. We sloten de leesclub af met een gemiddelde sterrenwaardering van 3,3 voor dit memoire.