De schrijver en de achterflap:

‘In Iedereen slaapt in de vallei volgen we de vrouwelijke lijn van een familie: Augusta, opgesloten in de fatsoensregels van een klein dorpje, haar dochter Costanza, die dat benauwende dorpsleven ontvlucht maar zich vastketent aan een verslaving, en ten slotte haar kleindochter Gaia, die in een afkickkliniek ter wereld komt.’

Iedereen slaapt in de vallei is de eerste roman die in Nederland verschijnt van Ginvera Lamberti en werd vertaald door Manon Smits Ze schreef al twee eerdere romans en won de Premio Mondello in 2020. Haar romans zijn al in verschillende talen vertaald.

Het verslag:

Wanneer je dit zo leest dan kan het niet anders dan dat de verwachtingen hooggespannen zijn. Met die verwachtingen trapten we dan ook de eerste vraag af. De verwachtingen liepen uiteen van : een mooie familieroman, een meeslepend verhaal tot zoals Roos schreef: ‘Mijn verwachting is dat dit best een pittig boek zal zijn. Niet een boek voor zomaar even tussendoor, maar een boek waar je echt bij moet blijven.” Dat ze de spijker op de kop sloeg wisten we toen natuurlijk nog niet.

Natuurlijk begonnen we de discussie met de buitenkant van het boek, de omslag. De meeste van ons vonden de zwartwit foto iets mysterieus uitstralen en passen bij de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw. Het blijft leuk om zo met elkaar over de omslag te praten omdat je dan uiteindelijk toch meer ziet. Zo zag Nicoline dat de vrouw op de foto een sigaret tussen haar vingers had die nog weinig van ons was opgevallen. Voor niet iedereen was de omslag even aantrekkelijk. Marij Bosma: ‘Het boek zal ik niet zo snel oppakken, want een kleurrijke cover trekt mij toch meer de aandacht.’

Vervolgens gingen we verder met het bespreken van de personages. En hoewel het  de verwachting was een familieroman te lezen of in ieder geval een verhaal over drie generaties vrouwen was de conclusie eigenlijk dat het verhaal voornamelijk draaide om één hoofdpersonage Costanza. Aard Evert: ’Het ligt voor de hand om bij de omslag direct te denken aan Costanza als belangrijkste personage…. Zij is ook de enige die zorgt op iets wat op een plot lijkt.’

Naast Costanza werden er nog een heleboel andere personages beschreven, zoveel dat er voor in het boek zelfs een stamboom is opgenomen, die echter voor vrijwel niemand echt behulpzaam was.

We hebben het gehad over hoe goed we Costanza eigenlijk leren kennen en of we haar keuzes kunnen begrijpen. Daar waren de meningen best wel  over verdeeld. JohnHMH: ‘Het meest leer in je in het boek over de 'omstandigheden' waarin Constanza leeft, opgroeit, ontwikkeld inclusief die van enige generatiegenoten voor haar. Daardoor ' begrijp' je haar soms wat meer, maar echt kennen, nee, daarvoor wordt (ook) dit karakter te weinig uitgediept in het boek. Ik zou weinig kunnen vertellen over haar drijfveren e.d..’ Anna: Costanza leer je redelijk goed kennen en haar keuzes in haar leven begrijp ik ook min of meer, gezien haar jeugd en omstandigheden, geen empathie, haar ouders hadden weinig oog voor haar en interesse in haar. Want met een moeder, die liever een pop had en een vader met liever een zoon, dat is een hele slechte basis.

Hoewel we de schrijfstijl en opbouw van het verhaal in twee aparte vragen hebben besproken bleek het toch wel lastig om deze los van elkaar te zien. Lamberti schrijft met regelmatig wisselende perspectieven en met veel verschillende tijden. Daarnaast zijn het vaak korte (hoofd)stukken zodat het een wat fragmentarisch geheel wordt. Niet iedereen was daar even gecharmeerd van. Sylletje: ‘Ik vind de schrijfstijl en opbouw soms lastig. Leek soms of de stukjes niet op elkaar aan sloten en het van de hak op de tak ging. Zat je net lekker in een verhaal lijntje, ging het ineens de andere kant op in volgend hoofdstuk.’

Maar ook bij deze vragen waren er andere meningen. Zo schrijft Nicoline: ‘De schrijfster gebruikt regelmatig prachtige zinnen en beschrijvingen. De zinnen zijn van een fijne lengte en er worden weinig moeilijke woorden gebruikt. De beschrijvingen in een zin zijn vaak wel heel erg uitgebreid. Doordat er zoveel in een zin stond moest je zeer geconcentreerd lezen. Ik vond dit wel erg mooi want het dwong mij echt mij te concentreren op het verhaal.

In de discussie kon natuurlijk de vraag over de thema’s niet ontbreken en die waren er velen in dit boek. Genoemd werden onder andere; eenzaamheid, moedeloosheid, afhankelijkheid, veerkracht, uitzichtloosheid en generatie-armoede. Over de uitwerking van de thema’s was het merendeel wel tevreden. Karen: De afhankelijkheid, eenzaamheid en uitzichtloosheid van Costanza en de anderen is letterlijk voelbaar, sterker nog, kroop onder mijn huid.

Tot slot bespraken we nog de titel. Past de titel bij het boek? Op een enkeling na vond iedereen de titel wel passend al las niet iedereen deze op dezelfde manier. Marcel62: ‘In principe probeert men te ontsnappen aan de vallei, maar alles blijft in grote lijnen gelijk. Dus het lijkt of men slaapt en misschien is dat uiteindelijk ook wel zo.’ Aard Evert: ‘Vanaf het allereerste begin heb ik de titel gelezen als een cynische kritiek van Costanza op de onveranderlijke stagnatie in de vallei. Dit combineer ik dan met heimelijk geopende ogen van diezelfde Costanza op de omslag, die, spiedend als een kat zoekt naar een uitweg.’

Terugkomend op de verwachtingen die we hadden aan het begin van het boek zijn deze toch voor een groot deel niet bij iedereen uitgekomen. Sabine martinez: ‘nee helaas is de verwachting niet uitgekomen. ik had niet gedacht dat het zo een zwaarmoedig onderwerp/thema/sfeer zou hebben.’ 

Soms kan je misschien maar beter zonder verwachtingen beginnen aan een boek zodat deze niet te hoog gespannen zijn, zoals KimW90 aangeeft: ‘Ik ben eigenlijk blij dat ik zonder verwachtingen aan dit boek ben begonnen want het heeft me toch teleurgesteld.’

Al met al was Iedereen slaapt in de vallei een boek waarvoor door velen ‘gewerkt’ moest worden, maar ook enkelen regelmatig konden genieten van de schrijfstijl en de inhoud van het boek.

Margreet: ‘Een indrukwekkend boek die in een poëtische, originele, geestige, maar afstandelijke stijl is geschreven.’

Joke D: ‘De poëtische en toch wel originele stijl, de thema’s en de manier waarop Lamberti een sombere en uitzichtloze sfeer weergeeft, maken de afstand tot de personages en het gemis aan luchtigheid niet goed. Ze tonen wel potentieel waardoor volgende romans van deze auteur zeker nog een kans verdienen.’

Martin Pruimers: ’Al met al had dit een boeiend boek kunnen worden, maar het blijft steken in een serie fragmenten waar de lezer zelf een verhaal van moet maken.’

Het eindoordeel van deze leesclub komt uiteindelijk op een gemiddelde van 2,8 sterren.

Dank aan alle medeleesclubgenoten voor jullie inbreng