Eindverslag

IMOJIMAN

Een multi-color beleving, dat is het boek IMOJIMAN. Het boek is namelijk in zes kleuren verschenen en verspreid over de leesclub werden er dan ook diverse kleuren waargenomen. IMOJIMAN is het tweede boek over VDR een Artificial Intellicence Psychiatrische Therapeut. In het eerste boek, Planet Paradroid, kwam hij in het lichaam van de comateuze Stek terecht waar hij ontdekte wat bewustzijn is. Nadat Stek uit coma ontwaakte belandde VDR op het Wood Wide Web, het netwerk van planten en bomen rond de wereld. Dat is het startpunt van dit tweede boek IMOJIMAN.

IMOJIMAN komt in El Sur terecht, de woestijn van Espania. Hier hoopt hij al zijn vrienden weer samen te zien wat ook lijkt te gebeuren. Er is een bruiloft op komst: Stek en Winston stappen in het huwelijksbootje. Uiteraard gaat dat niet in één keer goed. Winston krijgt een nieuwe vorm van Aids waar een remedie voor bedacht moet worden. Deze remedie ligt in handen van Jeremiah die samen met Charlie Silverant, de nieuwe werkgever van Winston, een ondergronds laboratorium heeft om medicijnonderzoek uit te voeren. Hier werkt VDR aan zijn eigen plan: het krijgen van nageslacht. Kan iedereen op tijd voor het huwelijk in het woeste El Sur aankomen? Redt Winston zijn eigen bruiloft wel? En vindt VDR zijn bewustzijn? Dat is het verhaal van IMOJIMAN.

PJ Pancras

PJ Pancras is het pesudonym van de Firma Tacker & Tape Dat was de naam waarobder zij het eerste boek in de reeks publiceerden. Achter PJ Pancras gaat het schrijversduo Pamela en Jeroen schuil. Voor het schrijven van IMOJIMAN hebben zij veel geput uit hun eigen achtergrond: Pamela is psycholoog en Jeroen is ICT'er. Voor onze leesclub beantwoordden zij enkele vragen van de lezers.  Hieronder vinden jullie enkele vragen en (delen van) de antwoorden. 

M.Opheliac: Hoi Pamela en Jeroen, Hoe kwamen jullie op het idee om een van de hoofdpersonages virtueel te maken (VDR/Emojiman)?
PJ Pancras: Het personage VDR/Imojiman ontstond eigenlijk vanuit de klinische praktijk waarbinnen een van ons als psycholoog werkzaam is. Gezien de lange wachtlijsten, maar ook gezien de intensiteit van het trauma-therapeutische werk, kwamen we op het idee van een AI therapeut als assistent. Als fantasie binnen de eigen werkplek, maar uit te werken als echt personage binnen de CyberMinds-setting. Eenvoudige AI-therapeuten bestonden trouwens in 2013 toen we begonnen met schrijven aan Planet Paradroid ook al in het echt en werden in de VS gebruikt om intakes te doen. Volgens een standaardprotocol, aangezien die natuurlijk goed geautomatiseerd kunnen worden. 

De boekenier: Ik vraag me af hoe je dat doet een verhaal schrijven als duo. Zet je, als schrijversduo, samen de grote lijnen van het verhaal uit? Schrijft ieder apart een stuk van het verhaal of wordt dit samen gedaan?
PJ Pancras: Hee Luc. We zetten inderdaad samen de grote lijnen uit. We zijn allebei enorme filmfans, vandaar dat we ervan houden beeldend en in scenes te schrijven. De bespiegelingen, gedachten en herinneringen komen er dan later bij... of geven aanleiding tot een nieuwe plotwending. In die zin kruipen we echt in onze personages en luisteren we naar wat ze te zeggen hebben. We zitten gewoon wekelijks aan de eettafel te overleggen over geschreven stukken, discussieren erover en passen die zonodig aan. Wel doet een van ons het daadwerkelijke schrijfwerk waar de ander dan op inhaakt. Afwisselend doen we de nodige research. Tijdens die overlegmomenten brengen we dit in om de context waarin onze personages zich bewegen zo authentiek mogelijk te krijgen. 

Verwachting

De verwachtingen voor IMOJIMAN liepen erg uit een. Van lezers die niet wisten wat ze moesten verwachten tot een speciaal boek tot een weird en buitenissig boek. Saskia: Ik houd wel van weird en buitenissig. En dat verwachte ik ook. Het was alleen al apart dat iedereen een boek in een andere kleur ontving. En die USB kabel was ook origineel. Ik hem me meteen ingeplugd op de Cyplants in mijn huis maar helaas ontving ik alleen maar ruis ( zelfs met bluetooth lukte het niet). Soraya: Omdat ik dit soort boeken nooit eerder las had ik niet echt verwachtingen bij het boek. Maar vond het uiteindelijk erg verrassend en diepgaand. Niet altijd even realistisch en genoeg uitgediept vooral met Imojiman maar voor de rest vond ik het boek erg interessant. Janneke: Ik wist niet goed wat ik moest verwachten behalve een boek waar je wel echt even de aandacht bij moest houden. Dat laatste klopt ook, je kon niet even tussendoor lezen maar moest er echt voor gaan zitten anders raakte je heel snel de draad kwijt.

Kwamen onze verwachtingen uit? 

Jacomien: Mijn verwachtingen zijn voor een deel uitgekomen. Ik hoopte op voer voor een aantal discussies met mijn jongste zoon (ict-nerd) en dat is zeker wel gelukt. Allereerst natuurlijk de vraag of het mogelijk is dat intelligente software een eigen leven zou kunnen gaan leiden. Zijn antwoord; ‘tegen de tijd dat dat mogelijk is heeft de mensheid zichzelf al vernietigd’. Dina: Een out of the box boek verwacht en goh ... deels zijn mijn verwachtingen wel en deels ook niet uitgekomen. Het is, ondanks Imojiman, toch in grote lijnen veel van wat er al is. Niets menselijk is ons vreemd, zeg maar. Een grote fan van dit en aanverwante genres zal ik allicht nooit worden.

Personages

VDR is, als je de beschrijving van het boek gelooft, het belangrijkste personage. Voor ons was het niet direct duidelijk of VDR dat daadwerkelijk was. Er speelden zoveel personages een belangrijke rol in het boek! Wat vonden wij van VDR? M.Opheliac: VDR leert sommige zaken alsof het een kind is dat daar net mee in aanraking komt. Het geeft je als lezer een ander beeld op zaken, die voor jou als mens vanzelfsprekend zijn, zoals emoties. Wij weten niet anders dat we voelen, maar zo'n VDR kijkt hier op een heel andere manier naar. Fany: Oh ja klopt ik zie dat deze fris en onbevangen, nieuwsgierig reageert en zonder vooroordelen maar met een open blik. Dit zie je inderdaad bij kinderen ook vaak terug. Sven: VDR is niet het belangrijkste personage alhoewel hij toch wel de verbinding vormt tussen de andere personages. Hij is een AI die toch wil proberen om meer te voelen als een mens. Vind dit toch wel een tof gegeven aangezien een AI ontwikkeld word om de 'zwakheden' van de mens te omzeilen en deze AI wil zich meer mens voelen.

Hoe zouden wij reageren als we een AI als VDR zouden tegenkomen? Chris: Mooi gegeven en mooi uitgewerkt en ook een mooi vooruitzicht als de natuur zich in de niet zo heel verre toekomst weer zo moeten herstellen. Het lijkt mij heel bijzonder om met mijn planten in mijn groentetuin te kunnen communiceren. Dorien: Of ik geïnteresseerd ben in VDR? Als karakter heeft hij me niet echt kunnen raken, maar het idee van een AI is goed uitgewerkt en het lijkt me wel interessant om te zien hoe hij zichzelf heeft ontwikkeld tot wat hij is.

Naast VDR spelen er een hoop andere personages een belangrijke rol in het boek. Wat vonden de lezers van deze personages? Jacomien: Er is geen personage bij dat me echt aanspreekt. De auteur heeft alle personages wel heel goed beschreven en een achtergrond gegeven, dus daar ligt het niet aan. De meest voor de handliggende persoon qua leeftijd zou in dit geval de moeder van Tex, dus Debbie zijn. Maar gezien haar problemen en achtergrondverhaal kies ik daar toch niet voor. Saskia: Verder vond ik sommige personele ontwikkelingen niet al te geloofwaardig. Charlie, bijvoorbeeld begint als gewoon mens maar ontaardt door haar implantaat gebruik al snel tot een emotieloze machine. Ze depriveert zichzelf van slaap en onderdrukt haar gevoelens. Dat vind ik heel goed gedaan. Het laat het gevaar zien van het gebrek aan evenwicht tussen ratio en gevoelens. Ze verliest daardoor haar mens zijn. Zelf het lot van haar vader zal haar worst wezen. Bovendien is dat drinken van bloed niet zo gezond voor haar. Ze wordt door beide ontwikkelingen heel onsympathiek. Maar op het laatst schijnt ze miraculeus weer tot zichzelf te komen. Een beschadigde versie van zichzelf weliswaar. Blijkbaar werkt haar implantaat niet meer. Dat vond ik wel allemaal een beetje te snel en te plotseling gaan. Dina: Jeremiah vind ik een fascinerend personage. Omwille van zijn plantenkennis, om de mens die hij is maar vooral om zijn aparte band met VDR.

Schrijfstijl

IMOJIMAN is geschreven door twee schrijvers onder één pseudonym. Wat vonden wij van de schrijfstijl van PJ Pancras? De meningen waren redelijk unaniem, de schrijfstijl was vlot en beeldend en paste bij het verhaal dat een tikje chaotisch was. Rietje: De schrijfstijl van PJ Pancras kan zeker flitsend en snel genoemd worden. Zeer filmisch en beeldend. Dit alles wordt doorspekt met fragmenten van liedjesteksten. Ik hou wel van hun manier van schrijven. Joke: De schrijfstijl is vlot en beeldend. Af en toe wat chaotisch maar zolang het zoals bij mezelf geordende chaos is, vind ik dat ok. Sommige stukken waren misschien net iets te zweverig, psychedelisch zelfs, al spreek ik niet uit ervaring. Daar vond ik het niet altijd duidelijk wat droom of werkelijkheid was. NoaLovesBooks: Ik had in het begin wel wat moeite met zijn schrijfstijl. Je moest echt in het verhaal zitten voor het echt vlot leest. Het overspringen van personage vermoeilijkte dit soms wel. Langs de andere kant heb ik het boek wel graag gelezen, het verhaal boeide mij enorm.

Gebonden aan schrijfstijl is het meegeven van spanning en diepgang. De belangrijkste manier voor de schrijvers is volgens de lezers wel het wisselen tussen de personages en het bijhorende vertelperspectief. Sven: Heb gebruik van de ik-vorm als het over imojiman/VDR gaat. Zo lees je het eigenlijk alsof je zelf VDR bent. De rest bekijk je vanop een afstand doordat daar voor de derde persoon gekozen word. Die dynamiek met het wisselen tussen derde en ik -vorm is goed uitgewerkt. Chris: Het meest verrassende voor mij dat juist voor VDR de ik vorm werd gekozen. Spanningselementen genoeg in het verhaal: de soldaten, het losgeld, de ondergrondse plantenkwekerijen, wat is er precies gebeurd met Charlie, hoe is ze zo geworden? Zoals ik hiervoor ook al zei, genoeg lijntjes om nog een deel door te gaan!

Soundtrack

In het boek wordt een soundtrack vermeld met nummers die in het boek genoemd worden en er bij passen. De deelnemers aan de leesclub kregen deze soundtrack ook op USB thuisgestuurd. Welk van de nummers vonden wij het meest toepasselijk? Leuk om te zien is dat de meningen hier erg uiteen lopen. Rietje: Space Oddity van David Bowie met stip. De sfeer van het lied past perfect. Jacomien: Voor mij met stip op nummer één; EDC & PJ Pancras - Imojiman Theme Song. De boekenier: Er zijn verschillende nummers die de sfeer van het boek versterken. Het geheel van liedjes is een weerspiegeling van het boek. Het boek straalt ook niet één bepaalde sfeer uit. Ik vond de intro sterk. 

Vragen van lezers

Een leuk element aan een leesclub is de interactie opwekken tussen de lezers. Daarom kregen de lezers de kans om een nog voor hun onbeantwoorde vraag te stellen aan hun mede leesclublezers. Hieronder een selectie uit de vragen. Alle vragen en antwoorden zijn te lezen in de discussie.

Jacomien: Stel dat de auteur besluit om nog een deel te schrijven. Waar zou het bewustzijn Imojiman zich dan mee bezig moeten gaan houden. Je krijgt van mij 3 keuzes. 1. Doorgaan met het vermenigvuldigen van de communicerende planten (en dus ook zichzelf voortplanten) met alle gevolgen die daarbij horen. 2. Het ontwikkelen van implantaten (voor mens, dier en plant) 3 Het bewaken van de wereld (denk aan Person of interest). 

Deze vraag werd redelijk unaniem beantwoord. VDR zou zich bezig moeten houden met het bewaken van de wereld. 

Rietje: Zou je, indien je het eerste boek niet gelezen hebt, het alsnog willen lezen?

Veel twijfels over deel één. Het wordt door degenen die hem gelezen hebben aangeraden hem te lezen maar door de complexiteit en chaos van IMOJIMAN twijfelen veel lezers. 

Dorien: Denk je dat het boek zal blijven hangen bij je? Of dat je over een half jaar alweer kwijt bent hoe hij ook alweer ging?

Veel lezers denken dat over een half jaar de grote lijnen van het boek niet meer duidelijk zullen zijn. Daarvoor was het te ingewikkeld en complex. VDR wordt aangegeven als een element wat herinnerd zal worden.

Oordeel

Gemiddeld scoort IMOJIMAN in de leesclub een 3,1. De meningen lopen heel erg uit een. Van twee sterren tot een dikke vijf sterren. 

Saskia: Voor wie een gestructureerd boek verwacht met een duidelijke boodschap en een doorgaande verhaallijn is deze ervaring niet aan te raden. Als je echter geniet van een flinke portie chaos met een woud aan thema’s en ook nog van rollercoasterachtige soaps houdt, ben je aan het goede adres.Zo niet, dan lijkt dit boek een gevalletje overkill.  - 3 sterren

Fany: 'Imojiman is een boek vol verbeelding, vernuftige chaos en aandacht voor een betere wereld met diepzinnige gedachten! Een perfect boek voor wie out of the box durft gaan!' 4 sterren

Dina: 'Het verhaal vergt zonder meer een leesinspanning van de lezer. Zeker als je daar nog een veelheid aan verhaallijnen, filosofische en psychedelische ervaringen, waarbij de dunne lijn tussen droom en werkelijkheid soms danig vervaagd, aan toevoegt.' - 3 sterren

Dorien: Je heb echt het gevoel dat je achtergrondinformatie mist die je mogelijk in het eerste boek had kunnen vinden. Hierdoor val je een soort midden in een al lopend verhaal. Ook het einde is niet heel duidelijk. Ook in het middendeel van het boek krijgt het nergens een duidelijke richting behalve de letterlijke richting dat alle karakters onderweg zijn naar het zuiden. - 2 sterren

Chris: Reis met de schrijvers een stukje in de tijd vooruit om te ervaren hoe de wereld steeds minder bewoonbaar wordt: sommige delen van Nederland lopen onder water en andere delen, bijvoorbeeld in Spanje moeten het zonder neerslag doen. Er is een (ondergrondse) beweging die de wereld wil redden, alleen er zijn meer belanghebbenden en niet iedereen heeft even nobele bedoelingen. Belangen die onderling botsen en voor meerdere spannende situaties zorgen. Mede met hulp van een AI ( die zichzelf Imojiman laat noemen) lijkt er een hoop voor de toekomst van de mensheid te zijn. Of het werkelijk zo zal zijn? - 5 sterren