Eindverslag

Ayelet Gundar-Goshen
Ayelet Gundar-Goshen (1982, Israël) heeft psychologie gestudeerd in Tel Aviv. Na haar master volgde ze een opleiding Film & Script in Jeruzalem. Ze heeft inmiddels verschillende filmscripts, tv-programma's en korte films op haar naam staan. Eén nacht, Markovitsj is haar romandebuut, waarmee ze in 2012 de Israëlische Sapirprijs voor het beste debuut in de wacht sleepte.

Leeuwen wekken
Op 20-jarige leeftijd ontmoet Ayelet Gundar-Goshen de toekomstige hoofdpersoon van haar roman. Hij biecht op dat hij per ongeluk iemand heeft overreden en is gevlucht. Tien jaar later heet die hoofdpersoon in Leeuwen wekken Etan Green, chirurg, die op een nacht op weg naar huis iemand doodrijdt en doorrijdt. Die beslissing verandert alles. De weduwe chanteert Etan met haar mans dood – niet met geld, maar met medische bijstand voor een groep illegalen. Zijn zwijgen hierover werkt als een splijtzwam in zijn huwelijk met Liat. Dat zij is belast met het politieonderzoek drijft de situatie verder op de spits. Ayelet hangt boven de hele roman één levensgrote vraag: ‘Wat zou ík hebben gedaan?’

De leesclub
Een allegaartje van lezers die samen begint aan een boek dat toch heel wat dubbele lagen en diepere betekenissen blijkt te hebben, dat geeft altijd mooie discussies. Er waren al wat lezers die het vorige boek van Gundar-Goshen hadden gelezen en daar heel positief over waren. Wat iedereen altijd even positief over het boek? Nee, dat zeker niet, maar dat gaf wel een hele mooie uitwisseling van mening. Iedereen kwam met goede argumenten waarom ze bepaalde zaken wel of niet vonden werken. Veel hangt natuurlijk af van persoonlijke smaak en dat kwam ook tijdens de leesclub duidelijk naar voren.

Waar hebben we het zoal over gehad?
De discussie begon eigenlijk al bij de cover. Mooi of niet mooi? Kil of kinderlijk? De meningen liepen sterk uiteen en dat leverde al een hele mooie start van de leesclub op. Als coördinator zat ik vanaf die vraag al te genieten en kon het niet snel genoeg gaan om aan de inhoudelijke discussie te beginnen met deze enthousiaste groep mensen.

Hoe typeerden de deelnemers de schrijfstijl van Ayelet Gundar-Goshen? Intrigerend, mooi, eigenaardig/bijzonder, zeer uitgesponnen, helder, geëngageerd, origineel, langdradig, leesbaar, twijfelend, makkelijk, hedendaags, poëtisch, rauw, intens, melodieus, verwarrend, eigentijds, vlot, beeldend, herhalend, rommelig, beschouwend, gekunsteld, te bedacht, traag, dubbellezen, mysterieus, te beschrijvend, psychologiserend, creatief, gevat, niet eenduidig, plat en literair door elkaar, wollig, uitweidend, humoristisch, gevarieerd, filmisch, afdwalend, inlevend, wazig, fragmentarisch, eentonig. 44 termen om een schrijfstijl te omschrijven geeft wel een goed beeld. Ook al liepen hier de meningen sterk uiteen, ik zag toch veel synoniemen voorbijkomen en dat is toch een teken aan de wand. Volgens mij zijn er ook een paar woorden verzonnen speciaal om de stijl van Gundar-Goshen te kunnen omschrijven.

Sommigen van ons vonden veel verwijzingen terug van het geloof in Leeuwen wekken, anderen hadden daar niet op gelet en waren er verbaasd over dat er inderdaad zoveel te vinden was. Toch rijst de vraag hier: halen wij er zoveel uit om er maar iets uit te halen? Of had de auteur deze verwijzingen er bewust in gestopt?

Er zit erg veel in het boek, volgens sommige lezers té veel. Wat waren de hoofdthema’s die wij het meest in het oog vonden springen? Vluchtelingenproblematiek (Tommy, Harriet), Het morele dilemma of één fout in je leven bepaalt of je ‘goed’ of ‘fout’ bent (Wil, Kitty), Schuldgevoel (Huub, Monique, Edith, Eeke) en boetedoening (Saar), Tweestrijd (Rietje), Eerlijkheid vs iets verzwijgen (Martijn, NzzTzz), Liegen en bedriegen (Marijke), De vragen/de twijfels/ de fouten die worden gemaakt (Geert), Je voorgeschiedenis is bepalend (Marja), Overleven (Sorbotrol), Corruptie (Yves), De aantrekkingskracht tussen Etan en Sirqit (Eline), Overspel (Ibolya), Moraliteit (Vicky).

We waren met zijn allen aan het gissen over de titel. Wat had die nu eigenlijk te betekenen? Waar komt de titel vandaan? Hoe konden we deze verbinden met het boek? Allerlei ideeën vlogen door de lucht, theorieën werden getoetst aan wat de massa ervan zou denken, maar dan kwam Pollie met het antwoord! Het komt uit een Hebreeuws gedicht. Dit gedicht inspireerde Gundar-Goshen, met name voor de titel.

Bij sommigen waren de verwachtingen hoog en zijn ze niet ingelost, bij anderen waren de verwachtingen onbestaande en zijn ze als lezer positief verrast. Dit gaf erg mooi de verschillende belevingen aan van de verschillende lezers. Iedereen was het er wel over eens dat het boek veel inhoud had en dat er met momenten heel veel woorden werden gebruikt om iets te vertellen. Of dat dan als langdradig werd ervaren of prachtig… daar waren de deelnemers van de leesclub het dan niet altijd over eens. Dit boek én deze leesclub waren beide een unieke en mooie ervaring en ik wil iedereen bedanken. Graag zie ik jullie allemaal nog eens terug!

Eindoordeel
Rietje pieters 4* : De schrijfstijl van Ayelet Gundar-Goshen is heel vloeiend. Je wordt als het ware in het verhaal gezogen.
Wirin Jewlal 1*: Ik vond het verhaal onduidelijk.
Kitty van der Panne 3*: We moeten wachten tot iets kapotgaat voordat we kunnen begrijpen met welke functie het voorheen verbonden was.
Mirandatrippenzee 3*: Al met al zou ik het boek aanraden aan iemand die houdt van literatuur, maar een klein beetje spanning mist. Je leest het boek vlot, dus met een paar avonden heb je het boek ook wel uit. Desondanks denk ik niet dat het boek me lang bij zal blijven.
Martijn 2*: In het boek komen psychologie, misdaad, gevoelens, sex, discriminatie, vluchtelingenproblematiek, liefde, geweld, ethiek allemaal aan bod. Het is niet voor niets geschreven door een afgestudeerd psycholoog, dat is goed te merken.
Marijke 4*: Verwacht geen lieflijk boek, Gundar-Goshen schetst ook de onderdanigheid van de vrouw in relaties, klaagt discriminatie aan, de ‘rauwheid’ van de illegaliteit… Verwacht wel een boek in prachtige stijl, met vaart, met perspectief wisselingen die je doen lezen en herlezen.
Sorbotrol 3*: De leeuwen werden gewekt.
Evy De Brabander 4*: Er zit zeker een mate van spanning in het boek, maar het blijft een roman die erom vraagt intensief te worden beleefd.
Eeke 3*: Hoewel het wellicht wat inspanning kost dit boek te lezen, is het verhaal zeer zeker indrukwekkend.
Harriet 3*: Niet de levensgrote vraag: “Wat zou ík hebben gedaan?”, maar “Hoe ga je als maatschappij om met jouw vluchtelingen?”, is de vraag die centraal staat in dit boek.
Monique van Rooijen 3*: De auteur dwaalt met regelmaat af, wat niet veel toevoegt aan het verhaal.
Alex van Damme 4*: Er zijn passages die geen duidelijk antwoord geven maar dat hoeft niet, het is geen verhaal waar de lezer wacht op een positief einde.
Tommy Verhaegen 3*: Hij hield van het idee dat alle kennis over alles wat er was, op twee planken in zijn ouders' bibliotheek bewaard werd.
Edith 4*: Abraham telde duizenden jaren geleden in de woestijn ontelbaar veel sterren. Ayelet Gundar-Goshen moet voor dit boek genoegen nemen met mijn vier fonkelende gele Hebban-sterren.
Saar Thaets 4*: Bij het dichtslaan van dit boek was ik toch even stil. Ayelet is erin geslaagd om me vast te houden, zelfs toen het boek al uit was.
Marja Vissers 4*: Maar al met al is dit een origineel boek dat erg de moeite waard is.
NzzTzz 3*: Het boek wekt van tijd tot tijd irritatie op, maar je wilt het toch graag uitlezen.
Eline Smit 3*: Het verhaal lijkt op een thriller maar is het toch niet ...
Wil 3*: Aan het einde blijft de vraag die Etan zichzelf in het boek stelt overeind staan: ‘Wat definieerde hem meer: een heel leven lang van keurig gedrag, een studie geneeskunde, het boodschappen dragen voor de oude dame in de supermarkt, of dat ene moment? Eenenveertig jaar tegenover een minuut.’ Aan de lezer om het oordeel te vellen.
Ibolya Moor 4*: Een wit laagje, dus, als het glazuur op ene verjaardagstaart waar niemand meer trek in heeft.
Pollie 2*: De auteur heeft veel te veel in dit boek willen stoppen.
Angèle van Baalen 4*: Ik vind Etans verzuchting aan het eind van het boek wel aardig weergeven dat de personages wanneer de kwestie uit de lucht is, gewoon weer verder leven alsof er niets gebeurd is, alsof er niets zou moeten gebeuren, gebeuren in de zin van veranderen, dat ieder ervan geleerd zou moeten hebben. Wat Etan denkt aan het eind van het boek geeft, volgens mij, aan dat het oude leventje weer opgepakt wordt: "Hoe mooi is die aardkloot op de juiste koers. Hoe prettig is het met hem mee te draaien."
Geert decock 4*: Schrijven is schrappen, wie zei dat ook weer?
Edo de Waard 3*: Zonder de leesclub het einde waarschijnlijk niet gehaald.

Eindcijfer: 3,3 sterren

Groetjes,
Evy