Levenshaast zorgt voor grote eensgezindheid binnen de leesclub

Begin juni startte de leesclub rond Levenshaast van Ingeborg van Beek. Een waargebeurd verhaal rond een dramatisch gegeven. Veertien deelnemers lezen het boek en discussiëren over de leesclubvragen. Een opvallend gegeven binnen deze leesclub was de snelheid waarmee het boek gelezen is. Binnen de kortst mogelijke tijd waren de eerste lezers klaar met lezen en stonden ze te trappelen om de vragen te beantwoorden.

Thematiek

In het boek werden meerdere thema’s ontdekt. Natuurlijk gaat het in eerste instantie om de gevolgen die een jonge moeder ondervindt van een hersentumor. Ingrijpend op haar gevoelsleven, de dagelijkse dingen en de relatie met haar man. ‘Verwerking en besef’, volgens Linda. De leesclub was van mening dat de gevolgen voor haar omgeving onderbelicht blijven, waardoor het boek inhoudelijk vlak blijft. Sigried noemt het een blinde vlek: de vertelster leeft zich geen enkel moment in in wat de mensen om haar heen voelen. Omgekeerd komt wel heel duidelijk aan de orde hoe moeilijk het is om op een gepaste manier te reageren op ziekte binnen de familie- of vriendenkring.

Levenshaast

De titel levert wel een kleine discussie op. Het ligt voor de hand dat je haast krijgt, als je hoort dat je wellicht niet oud gaat worden. Je wilt ‘snel’ nog allerlei dingen doen, waarvoor je misschien de tijd niet meer hebt. Maryam merkt op dat de vertelster altijd al gehaast heeft geleefd. Bang om iets te missen, alles uit het leven willen halen wat er in zit, wat tot ergernis leidt bij haar omgeving. Sigried signaleert dat de schrijfster het begrip Levenshaast gebruikt als een schild tegen haar gevoelens en die van haar omgeving: ‘ja, ik ben bot en ongevoelig, komt door de levenshaast.’ Mirke ziet de levenshaast breder: volgens haar zijn er veel mensen die haast hebben. Mede door de huidige maatschappij, waarin iedereen van alles moet, gejaagd leeft, zoveel mogelijk in een zo kort mogelijke tijd wil, lijden veel mensen aan levenshaast. Juist daardoor viel het op dat de vertelster haar gezin en relatie uit het oog verliest.

Emotie en diepgang

Het onderwerp maakt dit boek een toegankelijk boek, dat gemakkelijk emoties oproept. Ook het feit dat het hier om een jonge vrouw met kleine kinderen gaat, leidt erg gemakkelijk tot een beladen sfeer. Door de recht-voor-zijn-raap-schrijfstijl van Van Beek gaat het boek niet echt de diepte in. Van Beek raast voorbij aan de belangrijke zaken. Iris ergert zich er aan: ‘Af en toe wat zwarte humor is goed, maar had soms het gevoel dat ze haar ziekte niet altijd serieus nam of de mensen om haar heen.’ Ook Christel en Boekenrupsjenooitgenoeg storen zich aan de stijl en signaleren een zekere boosheid bij zichzelf.
Het is vervolgens de vraag of de schrijfster ons heeft kunnen raken. De laatste woorden van het boek: ‘Ik ben bang om te leven’ hebben Francine wel geraakt. eReader merkt op dat ze een bepaalde verbondenheid met de vertelster mist, doordat het verhaal aan de oppervlakte blijft en door de houding van de hoofdpersoon. Zij wordt eerder in algemene zin geraakt: het feit dat een onverwachte gebeurtenis zo op alle fronten in je bestaan kan ingrijpen. Iris en NDekker werden wel geraakt door het boek, maar hadden voor sommige acties van Ingeborg totaal geen begrip. Geertje vindt het boek ‘meer van hetzelfde’: het zoveelste verwerkingsboek, maar dan zonder diepgang, zonder betrokkenheid en zonder inleving. Sigried ziet het anders. Volgens haar onderscheid dit boek zich juist wel, doordat de schrijfster eerlijk is over haar ontrouw en haar drank- en drugsgebruik. Hiermee zit niet in de slachtofferrol, maar weet ze dat ze bakken vol kritiek over zich heen zal krijgen. De schrijfster hengelt duidelijk niet naar sympathie en medelijden.

Werking van verhalen

De auteur wil haar verhaal kwijt, dat is duidelijk. Maar wat levert het de lezer eigenlijk op? Veel verwerkingsboeken kunnen gebruikt worden om kracht uit te putten, maar dat ontbreekt in dit boek. Volgens de leesclub biedt dit boek geen troost of inspiratie. Wat dan wel? Sigried waardeert het alternatieve beeld dat van de zieke gegeven wordt. Geen slachtoffer of held, maar ergens in het midden. nDekker ziet er wel een boodschap in: ‘Haal uit het leven wat er in zit.’ Daarnaast zorgt het boek ervoor dat onze nieuwsgierigheid bevredigd wordt. Niet voor niets kijken we graag naar realityseries...blij dat het ons niet overkomt. Onbewust vergelijken we ons eigen leven met dat van een ander om tot de conclusie te komen dat het ergens anders ook niet altijd alleen maar mee zit en dat het altijd erger kan. Natasja ziet het anders. Zij denkt dat andere mensen er wel degelijk kracht uit kunnen putten en dingen in kunnen herkennen, waardoor ze weten dat ze niet alleen zijn.

Literair landschap

Binnen de leesclub is er veel gesproken over de plaats van dit soort boeken binnen het literaire landschap. We kwamen eensgezind tot de conclusie dat we geen literair boek hebben gelezen, maar wel een boek dat aanspreekt. Herkenbaar, indrukwekkend omdat het ons ook kan overkomen, laagdrempelig. De boeken worden gelezen op het moment dat er media-aandacht is of als je als lezer affectie hebt met het onderwerp. Geertje betwijfelt het of dit genre zich zonder extra marketing (DWDD of RTL Late Night) staande kan houden. Mirke en Boekenrupsjenooitgenoeg denken dat de aandacht voor deze boeken in de media wel extra triggert om ze te lezen.

Al met al waren de lezers het over het algemeen met elkaar eens: Levenshaast is gemakkelijk leesbaar, aantrekkelijk door het onderwerp en door de schrijfstijl, maar het mist diepgang, waardoor de lezer niet of nauwelijks betrokken raakt. ‘Haastig en niets willen missen,’ volgens Jacqueje. Christel: ‘Dit boek lees je razendsnel uit, het boek raakt je zo nu en dan, maar de emoties worden al snel overruled door de volgende rauwe opmerking van actie van de schrijfster.’ Francine vat het samen: ‘Levenshaast is een zeer aangrijpend en confronterend boek. Door haar gevoelsleven te delen met ons allen zet Ingeborg ons, lezers, aan het denken over hoe we zelf omgaan met ziekte van onszelf of van onze geliefden.’

‘Het mist diepgang, maar het is zeker geen slecht boek.’ concludeert Boekenrupsjenooitgenoeg. En daar was de leesclub het mee eens: ze gaven gemiddeld drie sterren.