In september begon er op Hebban een nieuwe leesclub met de titel #LIEF van de schrijfster en columniste Hester van 't Hek. Vijftien lezers werden ingeloot en kregen het boek thuisgestuurd.

Korte samenvatting

Flo van Dieven is een stuntel, dat weet iedereen. In de liefde en in het leven. Maar ze is grappig, sympathiek en leuk bij om in de buurt te zijn, zo zeggen haar vrienden. Zelf heeft ze er meer last van. Ze worstelt na vier jaar nog steeds met de zwangerschapskilo’s, zoekt een baan, een man in haar leven
en – om heel eerlijk te zijn – naar stabiliteit. Ze heeft een pijn die maar niet over gaat. Als ze bij een begrafenis is, schieten de vragen door haar hoofd: moet je iets gedaan hebben voordat je voorgoed je ogen sluit? Een soort lijstje hebben afgewerkt? Of mag je er met de juiste intenties een zooitje van maken? Mag je ongestraft één levensgrote fout maken? Na de begrafenis ziet ze ineens overal een jongetje opduiken. Is dit weer een van haar maffigheden, of schuilt er meer achter deze keer?

De leesclub

Iedereen begon met lezen en hoewel er Feelgood op de cover stond, was het af en toe wel zoeken naar het juiste feelgood gevoel. Flo is een apart personage en het is duidelijk dat het niet goed met haar gaat. Er zijn meerdere personages om haar heen, een zus, een beste vriend en een ex-man, maar niemand kan tot haar doordringen. Een reis met de onbekende Kovac lijkt een keerpunt te zijn. Er valt genoeg te bespreken.

De discussie

De cover en titel zijn de eerste twee onderdelen die worden besproken. Voor de cover is een stockfoto gekozen van een blije moeder en haar zoontje. Bovenaan staal "feelgood" en als ondertitel staat bij #LIEF: Wat als zowel liefde als pijn je achtervolgt.

De titel #LIEF

Origineel (Sharon), meteen heel leuk (Iti-ingrid-joan), trok mijn aandacht (Loutje Timmer) zijn meningen van de lezers als we het over de titel hebben, maar het woord #LIEF met de hashtag blijkt verder weinig met het verhaal van doen te hebben.

Sharon Glorie: Ik vind het een originele titel in de tijd met instagram, maar ik heb geen verband gevonden met de titel en het boek. Ik vond dit er dus niet zo bij passen. # lief kwam voor mij te algemeen over.
Amarins: De titel klinkt leuk maar ik kan helaas geen verband vinden met de inhoud van het boek.
Aukje: Ik weet niet waar de titel in het boek past. Misschien omdat iedereen zo lief tegen haar blijft doen ondanks al haar nukken en eigenaardigheden.
Joketje probeert nog een verklaring te vinden: Ik kwam het woord ‘lief’ regelmatig tegen in het boek. En ze plaatst een aantal voorbeelden, maar geeft vervolgens toe dat het toch de lading niet helemaal dekt. Ik hoopte een verband te vinden maar eigenlijk zie ik het niet. Zou het allemaal toevallig zijn?

Met zoveel twijfels over de titel wordt de vraag gesteld wat dan een passende titel zou zijn geweest en dat leverde mooie, maar ook aparte titels op.
Het leven van Flo (Juanita), Gestoord (Elketje), #Verwardofniet of Flo's achtbaan (Tien09), Vergeten en vergeven (Mandy), Liefs Flo (Iti-ingrid-joan), Strijdbaar (Tessa Droge), De zoektocht van Flo (Brigitte) en Gewoon Flo (Marieke).

De Cover

De discussie over de cover verloopt net als bij de titel, er zijn positieve geluiden, maar het roept ook vragen op.

De eerste indruk is positief: Aantrekkelijk (Leandra), lief en mooi (Brigitte), leuk, en past ook bij het verhaal, Flo met haar zoon (Tien09), een hele lieve foto (iti-ingrid-joan).

Maar is de foto nu Flo en haar zoontje? Van Flo hebben enkele lezers een hele andere voorstelling.

Sharon: De liefde tussen moeder en zoon is wel mooi afgebeeld, maar als ik het goed heb begrepen is Flo getint?
Amarins: De cover past misschien bij het woord Lief, moeder en zoon, maar persoonlijk vind ik niks aan de cover. Had wel wat flitsender gemogen! En als ik het goed heb is Flo een getinte vrouw, dus past deze cover niet bij het verhaal!

We komen er in de discussie niet helemaal uit, omdat de aanname is gedaan op een stukje tekst over kroeshaar.
Waar we het wel allemaal over eens zijn is dat de cover duidelijk de liefde van moeder en kind weergeeft, wat ook een belangrijk thema is in het boek.

Tien09: De band van moeder en zoon is duidelijk te herkennen in het boek, maar ook de liefde van Flo voor haar zoon.
Brigitte: Moederliefde van moeder en zoon. Dit heeft zeker wel te maken met dit verhaal. Mooi gekozen.

Personage Flo

Flo is geen alledaags personage. Ze stoot iedereen van zich af, leeft gescheiden van haar man, heeft geen baan meer en geen energie om nieuw werk te zoeken en lijkt steeds verder af te zakken. Ze geeft wel heel veel om haar zoontje Sebastiaan.
Wat vinden de leesclublezers van Flo, konden ze haar begrijpen, verandert ze in de loop van het boek en konden ze zich een beetje in haar inleven?

De lezers zijn het grotendeels wel met elkaar eens. Flo is, zeker in het begin niet te peilen. Dat er iets speelt is duidelijk, maar wat precies dat wordt maar langzaam duidelijk en door haar vreemde acties is het moeilijk om zich in haar in te leven.

Aukje: ik vond haar wel een soort van irritant. Lekker tegen iedereen aanschoppen en nul initiatief tonen.
Tien09: Ik vind zeker dat Flo een ontwikkeling doormaakt in het boek. In eerste instantie heeft ze zelf niet zo goed door wat haar gedrag met de mensen om haar heen doet, vervolgens het besef dat ze verward is en daarna het proces dat ze aan zichzelf begint te werken. Al is ze binnen no time weer zichzelf.. Dat ging wel erg snel.
Tessa Droge: Het had wel duidelijk gemogen wat er met haar aan de hand was, want door jongetje wat ze steeds zag wist ik op een gegeven moment wel hoe dat zat maar wat er nou echt met haar aan de hand was weet ik niet. Ze ging er ook niet voor naar een arts of zo.
Mandy: Helemaal inleven helaas niet. Ik begrijp bepaalde keuzes niet en snap niet waarom ze geen hulp zoekt. De schrijfster heeft het wel voor elkaar gekregen dat ik wat meer sympathie voor haar ben gaan voelen.
Annette: In het begin van het boek vond ik het een beetje een hysterisch type. Hoewel ze in het eerste deel nogal ‘vreemd’ overkomt voel je als lezer dat er meer met haar aan de hand is. Ze lijkt oppervlakkig maar je voelt ook dat er onderhuids meer aan de hand is. Het inleven in Flo vond ik lastig, maar er waren wel moment en dat ik me kon inleven. Met name de delen over de liefde voor Sebastiaan.

Andere personages

Naast Flo spelen er meerdere personages een grote of kleinere rol. Het is vooral Kovac, een ex crimineel en vrachtwagenchauffeur die een belangrijke rol gaat spelen en die ook bij de lezers wel in de smaak viel.

Annette: Mijn favo personage was toch wel een beetje Kovac. De grote beer met een klein hartje.
Juanita: Mijn favoriete personage was ook Kovac. In het begin niet, ik stond wat wantrouwig tegenover hem. Maar naarmate het boek vorderde zag je dat hij alleen maar de beste bedoelingen had met Flo en Sebastiaan.

Maar ook jeugdvriend Sam kon op sympathie rekenen

Amarins: Ik denk toch dat ik kies voor Sam. Zo,n vriend voor het leven in voor en tegenspoed, ik zou zo iemand wel willen hebben!

Helaas voor Ursula en Brinn, zijn waren het minst favoriet

Loutje: Ursula, gewoon een vreselijk opdringerig mens. Gelijk erop af als het niet goed gaat.
Brigitte: Ondanks dat ze zussen zijn, kende Brin Flo niet echt. Ze kon haar niet helpen. Wist niks af van haar diepe en pijnlijke gevoelens. Je zou denken dat zussen een speciale band hebben en veel met elkaar bespreken. Maar hier was dat zeker niet het geval.

Thema's & boodschap

#LIEF blijkt een boek waar heel veel thema's in zijn te ontdekken. Communicatie, (of zoals in dit boek non-communicatie) is wel het belangrijkste thema in het boek De leesclublezers noemden verder de volgende thema's:

Miskraam, onvruchtbaarheid, scheiding, het leven oppakken na een crimineel verleden, liefde, vriendschap, relaties, 2e kans krijgen, doorzetten, psyche, depressie, bespreekbaarheid, leren kennen, hoop nooit opgeven, verandering, fouten mogen maken, trauma, eigen keuzes durven maken, vergeving, groei, mentale gezondheid, haat, gemis, berusting, verdriet, eenzaamheid, rouw, miskraam, verhuizen, onzekerheid, liefdesverdriet, emoties, afsluiten, gemis en haat.

Het is nogal veel, maar het meeste staat met elkaar in verband.
De volgende vraag was: Heeft de schrijfster nog een boodschap mee willen geven?.

Leandra: Je moet niet te erg in oude fouten blijven hangen. En dat je moet openstaan voor mensen die van je houden en je willen helpen.
Annette: De boodschap die ik eruit haal is dat je verder moet met jezelf en dan ook zelf zult moeten veranderen hoe moeilijk ook
Loutje Timmer: Krop niet alles op. Praat erover. Als een ander niet weet hoe je je voelt, dan kan diegene er ook niets mee
Brigitte: Ik denk dat de boodschap is, een relatie beleef je met twee. Je moet er in blijven geloven en er moeite voor doen. Blijven communiceren, elkaar vertrouwen ook in de dagen dat het niet zo goed gaat. Wees eerlijk en oprecht. Samen kom je er wel uit. Niemand is perfect.
Elketje: Dat je de hoop nooit mag opgeven.

Wat viel op?

#LIEF is een roman, een feelgood boek, maar dan wel anders. In plaats van heel veel vrolijkheid en grappig situaties is Flo neerslachtig en worden er zware onderwerpen aangehaald. Wat het meeste opviel was wel dat Flo ervan overtuigd was dat ze zwanger was van een konijn. Het kreeg later in het boek nog wel een verklaring, maar een beetje raar was het wel.

Tien09: Ik vond het raar dat ze dacht dat er een konijn in haar buik groeide.. Maakt niet uit of het zelfbescherming was of iets anders..
Leandra: Ja ik vond dat ze dacht dat ze zwanger was van een konijn wel heel apart.
Loutje: Apart, het stuk over een konijn in haar buik.

Maar ook Kovac, een vrachtwagenchauffeur die onverwacht een grote rol gaat spelen in het leven van Flo wordt genoemd.

Brigitte: De kennismaking met Kovac vond ik wel leuk. De reis met hem was ook tof. Het moment in de vrachtwagen toen ze hun gesprekje hadden toen Sebastiaan sliep.

En Tessa haalt nog een mooi voorbeeld aan van de uitspraken die Flo soms doet: Als Flo haar huis omtovert in een baken van licht zegt ze: Van Schiphol verwacht ik snel een telefoontje of ze de Polderbaan kunnen sluiten: parkeer die kisten maar in mijn achtertuin.

Verwachtingen

Bij het inschrijven van een leesclub zijn er bepaalde verwachtingen van het boek. Zijn deze uitgekomen? Niet bij iedereen. Omdat het een 'feelgood' boek is, werd er meer humor en verwacht maar bleek het een 'zwaarder' boek te zijn met toch wel heftige onderwerpen en een apart hoofdpersonage.

Iti-ingrid-joan: Ik had verwachtingen. En nee, helaas zijn deze niet uitgekomen. Ik had gedacht, meer feelgood, meer humor en een soort van minder zw(r)aar... ;)
Joketje: Ik verwachtte een makkelijk te lezen boek, met een vleugje humor, met een luchtig verhaal. Het luchtig verhaal is niet doorgegaan, 'feelgood' zou ik het niet durven noemen.
Mandy: Ik had zelf een heel ander idee van het verhaal voor ik begon met lezen. Ik had het niet zo zwaar verwacht. Ik had veel humor verwacht vanwege de flaptekst en ook feelgood, omdat dat expliciet wordt genoemd op de kaft. Ik vond het echter best wel een zwaar verhaal met serieuze thema’s.
Juanita: Ik had verwacht dat het boek nog iets grappiger en luchtiger ging zijn. Maar al bij al heb ik wel van het boek genoten.
Leandra: Ik had persoonlijk iets hogere verwachtingen van het boek. Voor mij waren het echt pas de laatste paar bladzijdes die mij een feelgood gevoel gaven. Ik had gehoopt dat ik dat gevoel ook al eerder kreeg.

Het boek krijgt nog een onverwacht happy end en dat maakt veel goed. Aan het einde van de leesclub mogen de lezers het boek beschrijven in een zin.

Het boek in een zin (max 10 woorden): 

Loutje Timmer: Hou niet alles bij jezelf maar praat erover.
Joketje: Eindeloos niet hardop zeggen wat je echt voelt is pijnlijk.
Elketje: Feelgood verhaal over terug gelukkig worden.
Juanita: Hoe praten een hoop ellende kan vermijden.
Annette: Vlot lezende roman met inhoud.
Mandy: Een apart, niet alledaags verhaal over (moeder)liefde en vergeving.

Conclusie

Het was een apart boek, mede omdat het hoofdpersonage zich vreemd gedroeg. Toch had ze genoeg mensen om zich heen en wordt haar verleden uitgelegd wat een verklaring geeft voor haar gedrag, maar het feelgoodgevoel was soms ver te zoeken. Gelukkig ontpopt het boek zich op het einde toch nog tot de feelgoodroman die het beloofde te zijn. 

Wanneer een boek bij de lezers niet geheel aan de verwachtingen voldoet kan dat ook invloed hebben op de beoordeling ervan. Verrassend genoeg krijgt #LIEF prima waarderingen. Met 9 x drie sterren, 1  x 3,5 sterren en 5 x vier sterren, wordt deze leesclub afgesloten met een gemiddelde van 3,4 sterren. 

Quotes uit de recensies 

3 sterren
Amarins: een leuk boek maar ook niet meer dan dat
Aukje: Feelgood met een vleugje waanzin en realiteit 

4 sterren
Brigitte: Feelgood roman met een boodschap. In een relatie blijven praten en communiceren, fouten leren aanvaarden en jezelf leren vergeven.
Tien09: Depressie en tegenslagen bespreekbaar maken en dat het proces naar de oplossing/verbetering een lange intensieve weg is.

Hieronder staan de gegeven sterren en nog meer quotes uit de recensies van de leesclubdeelnemers