Het eindverslag
Macbeth
De leesclub over Macbeth van Jo Nesbø startte met een leuke groep gevarieerde deelnemers waaruit in de discussie erg leuke gesprekken voortkwamen. Deelnemers die voor het eerst kennismaakten met de Noorse schrijver die faam haalde met zijn Harry Hole boeken, deelnemers die voor het eerst in het Engels een boek van Nesbø lazen en deelnemers door wie Engels sowieso niet veel gelezen wordt. De verwachtingen voor Nesbø waren hoog door zijn eerdere succesvolle boeken.
Samenvatting
Een donker, vervallen, corrupt fabrieksstadje in het Schotland van de jaren 70 vormt het decor voor deze hervertelling van het bekende verhaal van Shakespeare. Het stadje wordt getreiterd door een aanhoudend drugsprobleem welke gevoed wordt door twee grootmachten. Een van de grootmachten, Hectate, heeft de grootste vinger in de pap en is niet bang zijn invloed op de inwoners met de meeste macht te gebruiken. Hectate heeft grote plannen voor de handel en heeft daarin een pion nodig die hij makkelijk kan bewerken, en wie kan dat beter zijn dan hooggeplaatst politieman en ex-verslaafde: inspecteur Macbeth.
De cover en de titel
De meningen over de cover van de ontvangen exemplaren is wisselend. Er waren in totaal twee edities uitgegeven, beiden een vooruitgave, zwart met de witte letters Blood will be paid for in Blood en de titel Macbeth op de achterkant. Het grote verschil zat hem in de afwerking, een aantal exemplaren hebben roodgespoten paginaranden. De kaft slijt erg snel. Alyda las mee met een Nederlandse én Engelse editie met de winkelcover. 10eke: "Vind de rode rand langs de pagina's wel geinig. Die mag van mij wel blijven." Sander: "De kwaliteit van de kaft is inderdaad matig. Aan de randen begint e.e.a. los te laten waardoor het boek er slordig uit gaat zien. Alyda: "Ik doe mee met een eigen exemplaar. Zwarte cover met zilverachtige tinten, titel Macbeth eerste en dan Jo Nesbo (zonder de Ø). Er staat verder geen ondertitel op de cover. Nu Ik het boek heb gelezen vind ik de cover wel passend. Vooral het 'donkere' sfeer."
Over de titel Macbeth en het opschrift "Blood will be paid voor in blood" zijn de meningen eensgezind. De titel past goed bij het boek, het dekt de lading van het verhaal. Ook worden er leuke, passende alternatieven bedacht. Barbara: "Gezien de relatie met Hogarth Shakespeare en het feit dat het een moderne versie van Shakespeares' Macbeth is, lijkt het een logische titel. In het verhaal volgen we ook voor een groot deel de ontwikkelingen van Macbeth en vanuit dat oogpunt vind ik het een prima titel.
Als je echter naar de thema's kijkt die in het verhaal voorkomen, zou ik "Betray or not to betray, that's the question" ook een aardige gevonden hebben." Alyda: "De titel vond ik inderdaad dekkend voor het verhaal. Het draait toch om Macbeth en net als Barbara al noemde, het gaat om Jo Nesbo’s moderne versie van Shakespeare’s Macbeth." Mirjam: ""Fair is foul and foul is fair" had ook nog gekund … Maar Macbeth is kort en bondig, dekt de lading en bijna iedereen heeft er wel eens van gehoord. Macbeth speelt een dermate grote rol in het verhaal dat het logisch is om het boek naar hem te vernoemen.
Al had Lady ook best in de titel gekund. Of zoiets als 'The influence of a woman'."
De personages
De hoofdpersoon van het boek is Macbeth, hoofd van de SWAT afdeling van de politie. Samen met hem zijn Duncan, Hectage, Banquo en Duff de belangrijkste mannelijke personages. Personages die elk op hun eigen manier een ontwikkeling doormaken. Renate vond Duff het sympatiekste "Uiteindelijk vond ik Duff het symphatiekst, al begon hij zeker niet zo, vond het in het begin een beetje een naar mannetje, die het hoog in zijn bol had, maar gaandeweg werd hij steeds normaler en sympathieker en heel strijdvaardig.". Mirjam geeft aan niet te weten of ze een favoriet heeft. Over Duncan schrijft ze: "Duncan was de opvolger van de corrupte commissaris Kenneth. Hij wilde drastische veranderingen doorvoeren om de levens van de bewoners te verbeteren, maar was te open over zijn plannen en werd daardoor een doelwit." Voor Barbara was Macbeth het meest aansprekend: "Ook in mijn ogen ontbreekt Lady in het rijtje hoofdpersonen om de hierboven al aangegeven reden. Zonder Lady was Macbeth niet het verkeerde pad ingeslagen. Dit maakt hem overigens voor mij de persoon in het boek die mij het meest aanspreekt: in wezen een goed persoon maar door de invloed van buitenaf helaas de verkeerde kant op gegaan. De innerlijke strijd die hij voert vind ik heel reëel en van alle tijden. Omdat hij uiteindelijk toch Kasi niet kan doden omdat hij weerloos is, bewijst voor mij dat Macbeth niet in-en-in slecht was maar meer een product van zijn omgeving want gemanipuleerd door velen (Lady, Duncan, Hecate)."
Achter elke succesvolle man staat een sterke vrouw. Een klein beetje gewaagde uitspraak om een vraag mee te beginnen. Toch is het zeker een opmerking die bij Macbeth past. Macbeth werd bestuurd door Lady, Duff zijn vrouw Meredith had een geschiedenis met zowel Macbeth als Duff. Duff houdt er ook nog een minnares, Caithness, op na. Beide vrouwen houden hem sterk. Hectate gebruikt vrouwen als zijn handlangers, Strega is de meest herkenbare. Laura over de dames van Hectate: "De dames van Hecate hadden naar mijn mening vrij weinig invloed op Hecate, omdat ze vooral zijn bevelen uitvoerden. Wel hadden ze overal oren en ogen zodat Hecate van alles op de hoogte was en dus veel macht had." Desirée over Lady: "Lady heeft door het verhaal heen de grootste invloed. Op zowel Macbeth als op andere heren in het verhaal. Allemaal zodat het in haar visie van de toekomst pas. Haar verleden is niet rooskleurig." Erna over Meredith en Caithness: "Meredith is niet erg stabiel. Ze wisselt tussen MacBeth en Duff. Ze ziet beiden als vrienden, maar juist daardoor drijven die twee uit elkaar.. Ze is wel een praatpaal voor Duff, al neemt Caithness die rol ook over. Als minnares krijgt ze Duff steeds meer in haar ban."
Het verhaal en de opbouw
Het verhaal van Macbeth draait om macht en manipulatie om de macht te krijgen. Volgens de deelnemers was de drang naar macht ook het meest opvallende in het boek. Renate: "Hoe de drang naar macht alles vernield, hoe hoger Macbeth komt hoe meer hij de realiteit verliest en steeds verder gaat in het geweld, zo'n aanslag op Meredith en de kinderen en de hoop dat Duff daar ook gelijk was, was natuurlijk buiten proporties, dat vond ik echt het allerhardste om te lezen." Sander: "De macht willen hebben is in dit boek vanuit het oogpunt man manipuleren van en door anderen heel opvallend. En inderdaad ook welke gevolgen dit uiteindelijk brengt." Erna: "Shakespeare speelt vaak goed en kwaad tegen elkaar uit en laat zien dat die grens niet scherp is. Dat komt in dit boek ook tot uiting. Ook de drang naar macht en de negatieve effecten daarvan zie je bij beiden terug." Voor Jan is de drang naar macht niet direct het belangrijkste: "Voor mij is het scrupuloze geweld het belangrijkste element. Bij Shakespeare is dat nog aanvaardbaar. Bij Nesbo niet meer."
Over de boodschap in het verhaal zijn de meningen ook vrij gelijk verdeeld. Jyoti geeft de treffende omschrijving: "Dat alles niet zwart of wit is er is ook een grijs gebied." Axje1807 schrijft hierover: "De scheiding tussen goed en kwaad, zoals hier boven gesteld wordt, maar ook dat zelf nadenken en een eigen mening hebben altijd goed is, maar dat je daarmee soms ook boven het maaiveld uit kunt komen." En Mirjam denkt er ook zo over: "Ik denk dat de boodschap vooral is dat niemand echt door- en doorslecht is, maar dat hoe we ons opstellen tegenover de wereld vooral afhangt van de omstandigheden en hoe anderen ons behandelen."
Macbeth is natuurlijk een thriller. De vraag "Hoe weet Nesbø de spanning op te bouwen?" is dan ook bij uitstek een vraag voor dit genre. Barbara "Nesbø trekt behoorlijk wat registers open om de spanning op te bouwen: perspectiefwisselingen (het verhaal wordt vanuit verschillende personen verteld), flashbacks (je krijgt regelmatig een kijkje in het leven van Duff en Macbeth en de jeugd van Lady) en clifhangers (Nesbø eindigt de hoofdstukken regelmatig open). En eigenlijk ook het tempo in het boek draagt bij aan de opbouw van de spanning." Axje1807: "Ook door de weersveranderingen aan de ene en andere kant van de berg creëert hij duidelijk een droef naargeestige sfeer. Lege fabrieken, lege panden/huizen in achterstandswijken." En zoals Laura aangeeft was eigenlijk iedereen het met elkaar eens bij deze vraag: "Alles wat hierboven is genoemd eigenlijk. Ik vond vooral inderdaad de cliffhangers aan het einde veel toevoegen voor de spanning. De flashbacks in het leven van Macbeth en Lady vond ik erg veel toevoegen voor de diepgang en voerden ook de spanning op."
Nesbø vs Shakespeare
Macbeth van Nesbø is in de basis een hervertelling van het klassieke toneelstuk van Shakespeare. Barbara stelde een interessante vraag hierover in de discussie. Ze miste Donalbain in het verhaal. De broer van Malcolm en de jongste zoon van Duncan. In het originele verhaal van Shakespeare vlucht Donalbain na de moord op Duncan al naar Ierland waardoor het pad voor Macbeth vrij is om de macht te grijpen totdat Malcolm terugkeert om hem ten onder te brengen. Mirjam geeft aan dat Donalbain voor Nesbø misschien overbodig was juist omdat hij al naar Ierland vluchtte in het begin van het verhaal: "Of misschien was hij voor Nesbø gewoon overbodig, gezien hij naar Janneke zegt al aan het begin van het verhaal naar Ierland ging en dus waarschijnlijk verder geen invloed op het verloop van het verhaal heeft gehad." Axje1807 voegt hierop nog toe: "Juist de vrijheid van. Nesbo om er een heel eigen draai van te maken, maakt het een heel eigentijdse versie van een oud verhaal".
Nesbø
Voor een aantal deelnemers aan de leesclub was Macbeth een eerste kennismaking met Nesbø. Voor een aantal deelnemers was dit een tweede, derde of misschien wel tigste keer dat ze een boek van Nesbø opensloegen. Voor veel lezers was dit wel de eerste kennismaking in het Engels met Nesbø. Over de schrijfstijl van Nesbø in Macbeth tegenover zijn andere boeken, waaronder Harry Hole, viel gelukkig veel te zeggen. Sander: "Ik had alleen de verlosser gelezen. Al wel behoorlijk lang geleden, maar de schrijfstijl is voor mijn gevoel niet met Macbeth te vergelijken. In het Engels heb ik niet eerder iets van Nesbø gelezen. [...] De schrijstijl van dit boek is wat mij betreft prima. Het las lekker te lezen en heb me niet verveeld." Renate: "Heerlijke boeken van Nesbø, vind het altijd fijn lezen, ik zou alleen niet kunnen zeggen of Macbeth qua schrijfstijl anders is dan Harry Hole, er is mij niks opgevallen of zou nu niks kunnen bedenken." Mirjam: "Dit boek beviel me uitstekend. Het duurde even voor ik er echt in zat, maar dat kan ook aan mijn eigen concentratievermogen hebben gelegen. Het verhaal is spannend en ik kon me goed inleven." Barbara: "Nesbø heeft een heel prettige schrijfstijl, daar wijkt Macbeth niet in af. Vond Macbeth -zeker in het begin- wel onwijs beschrijvend, waardoor ik moeilijk door het boek heen kwam. Dat is in de andere boeken van Nesbø zeker niet het geval: deze boeien vanaf de eerste pagina!"
Over het Engels was men redelijk unaniem: taal kan zeker een stempel drukken op de vertelsfeer. Ook was het boek in het Engels prima te begrijpen. Jan "De taal van Nesbo is heel eenvoudig. Meestal moet ik bij boeken in het Engels regelmatig een woord raden of opzoeken. Dat was bij Nesbo maar heel zelden." Sander: "De sfeer is in Engels vaak anders. Boeken van bijvoorbeeld Karen Rose lees ik liever in het Engels dan in het Nederlands omdat ik bij Engels meer in het verhaal wordt meegenomen." Barbara wil Macbeth ook nog in het Nederlands lezen: "Net als wat Sander aangaf, neem ik aan dat de stijl in het Engels anders is dan in de Nederlandse vertaling. Ben dan ook wel van plan de Nederlandse versie nog te lezen om een goed vergelijk te kunnen maken. Vond dit Engelse boek erg goed leesbaar: viel me niet tegen!" Mirjam zou de boeken zelfs het liefste in de originele taal, Noors, willen lezen: "In het Noors en Zweeds is de sfeer wel anders, ja, vind ik. En sowieso gaan er in de vertaling altijd dingen verloren, dus als je de kans hebt om een boek in de oorspronkelijke taal te lezen, zou ik het zeker doen."
Shakespeare
Natuurlijk kan een vraag over het lezen van Shakespeare niet uitblijven. Zijn de deelnemers van plan om Macbeth van Shakespeare of andere werken van Shakespeare te lezen? Heeft Nesbø hiertoe weten te inspireren? Het antwoord is bijna unaniem ja. Barbara: "Door de Nesbø versie van Macbeth ben ik zeker nieuwsgierig geworden naar het origineel van Shakespeare en ga deze dan ook absoluut een keer oppakken, al ben ik wel huiverig voor de achtergrond en het wellicht wat oubollig taalgebruik van het origineel. Of ik daarna nog meer Shakespeare op zal pakken, ligt aan Macbeth ;-)" Renate: "a zeker, is wel mijn bedoeling om iets van Shakespeare te lezen, hij heeft sowieso mooie verhalen dus ben het wel van plan, vind de verfilmingen van zijn verhalen ook leuk, van de week Gnomeo en Juliet gekeken maakt ook dat ik het toch een keer wil lezen. Maar net als Barbara ben ik wel een beetje bang voor het taalgebruik" Jyoti: "Ik ben zeker enthousiast geworden om werken van Shakespeare te gaan lezen. Ben benieuwd welke stukjes Nesbo hebben geïnspireerd." Mirjam: "Ik ben inmiddels van plan om Macbeth nu ook in Shakespeare's versie te gaan lezen, want ik ben nu toch wel nieuwsgierig." Erna: "De Shakespeare boeken staan hier in de kast. Af en toe pak ik er eentje en lees er een stukje in, om het dan toch snel weer weg te leggen. Shakespeare heeft me eigenlijk nog nooit echt weten te boeien." Jan: "k.zou graag een bewerkte Shakespeare met toelichting willen lezen zodat ik de oude taal en de historische verwijzingen beter begrijp. Ik weet niet of zo iets bestaat."
Aanrader?
Vinden we Macbeth van Nesbø een aanrader?
10eke: "Dit is mijn eerste kennismaking met Jo Nesbo en ik zou hem zeker aan andere thriller en misdaadboeken lezers aanraden. Tenzij iemand niet van te bloederige verhalen houdt. Het verhaal is spannend en op een vlotte manier geschreven." Renate: "Zeker, maar probeer vriendinnen altijd zijn boeken aan te raden, of voor hun verjaardag te geven, maar deze zou ik zeker aanraden, heb er echt van genoten, maar ook is het gewoon een manier om met echte klassiekers op een andere manier mee in aanraking mee te komen. Alleen als ze echt niet van bloederige thrillers houden dan kan ik deze zeker niet aanraden" Jyoti: "Ik zou Nesbo zeker aanraden. Vooral een aanrader voor mensen die graag misdaadverhalen lezen of voor lezers die een keer een ander genre willen lezen" Desirée: "Ik zou dit boek zeker wel aanraden. Zelf ga ik ook nog een keer met het boek zitten om te kijken of ik tot nieuwe inzichten kom. Ook andere werken van Jo Nesbo gaan er komen, ik was ondanks de haperende start verkocht aan de schrijfstijl"
En wat vinden we er van?
Alle deelnemers hebben een recensie geschreven en een beoordeling aan het boek gehangen. Macbeth is gemiddeld beoordeeld met 3,75 sterren. Afgerond worden dit 4 sterren.
Een greep uit de recensies:
10eke: "Hoe een persoon verzot op macht en beïnvloed door zijn geliefde steeds verder afglijdt en de ander die hier juist de strijd tegen aangaat." - 4 sterren
Renate: "Ondanks dat het boek in het engels was, was het door de schrijfstijl van Nesbø goed te lezen, er komen weinig moeilijke Engelse woorden in voor, dus laat dat geen reden zijn om het niet in het Engels te gaan lezen." - 4 sterren
Barbara: "Macbeth is zeker geen Harry Hole maar absoluut de moeite waard en misschien wel een mooie opstap naar het origineel." - 4 sterren
Laura: "Niemand is veilig voor manipulatie." - 4 sterren
Erna: "Nesbo in het keurslijf van Shakespeare." - 3 sterren
Sander: "De schrijfwijze zorgt voor een indrukwekkende sfeer dat je zo ongeveer in de omschreven wereld aanwezig laat zijn." - 4 sterren
Jyoti: "Al met al vind ik dat Nesbo een goede thriller heeft geschreven en de belangrijkste elementen uit MacBeth van Shakespeare heeft gebruikt om een nieuwe moderne en duisterder versie te schrijven. " - 4 sterren
Jan: "Vanaf begin tot eind zit het verhaal vol moorden die op gewetenloze wijze gepleegd worden. Dat is geen prettige lectuur. Alleen door het te lezen als een duidelijke hervertelling van het toneelstuk van Shakespeare en daardoor een zekere afstand te houden tot de personages en hun geweld blijft het verteerbaar." - 3 sterren
Mirjam: Nesbø heeft van het aloude toneelstuk een spannende, moderne versie gemaakt, dat ook de mensen die Shakespeare links laten liggen zal weten te boeien. - 4 sterren
Desirée: "Er zijn echt zulke mensen die alleen zichzelf goed genoeg vinden en niet in andere mensen kunnen en willen vertrouwen. " - 3 sterren
Axje1807: "Het is Jo Nesbo gelukt om een beklemmende, naargeestige en indrukwekkende sfeer neer te zetten." - 4 sterren
Alyda: "Macbeth: Vriend of vijand?" - 4 sterren
-----------
Schrijf je recensie!
Schrijf nu je lezersrecensie van minimaal 150 woorden op de Hebban boekpagina. Vind je het lastig een recensie te schrijven? Dan hebben we een aantal tips voor je. Heb respect voor het boek en de auteur in je recensie. We gaan er van uit dat je in de inschrijving het fragment hebt gelezen en de schrijfstijl geen complete verrassing meer voor je kan zijn.
Ik kan geen recensie schrijven
Jawel, iedereen kan een recensie schrijven. Het zijn ten slotte maar een boel woorden in een tekstveldje. We verwachten niet van je dat je een wetenschappelijk onderbouwde beschouwing plaatst of een scherpe analyse over literaire thema's. We verwachten dat je vertelt hoe jij het boek hebt ervaren, wat je er goed aan vond en wat je er niet goed aan vond.
Ben je klaar met de discussie?
Heb je alle vragen beantwoord? Heb je de antwoorden en opmerkingen van je medelezers gelezen en erop gereageerd? Heb je het idee dat je zelf nog een laatste vraag in de discussie wilt stellen?
Het eindoordeel
Plaats hier de leukste zin uit jouw recensie en vermeld daarbij het aantal sterren (* tot *****) dat je het boek gaf.
Het eindverslag
Uiteindelijk volgt hier het eindoordeel van deze leesclub, samengevat door de coördinator. Jouw input wordt verwerkt in het eindverslag.
