Is de hemel elders paarser?

We begonnen enthousiast met de mooiste kleuren van de regenboog op ons netvlies. De hemel is altijd paars op een oranje-paarse cover trok onze aandacht bij het inschrijven, en dat niet alleen, we waren ook wel gecharmeerd van de mooie poëtische zinnen die we lazen in de preview. Niet alleen geselecteerde deelnemers gingen van start, maar ook enkele enthousiaste lezers met een eigen exemplaar sloten gezellig aan bij deze leesclub. 

De cover was het eerste onderdeel van de discussie. We hebben de cover bewonderd en ontleed. Wat er allemaal op te zien was en wat de reden zou zijn van het verspringen van de tekst van de titel. Hoe mooi die omslag ook is, we hadden wat twijfels of die wel bij de juiste lezers aandacht zou trekken in de boekhandel.  

Annie ten Cate: het is een kleurrijke opvallende cover, maar ook een rustige cover die opvalt in de winkel. De titel wordt qua lettertype en lettergrootte duidelijk weergegeven en het mooie is dat de kleur van de titel, de plek waar de titel staat, boven de gebouwen, de plek waar je de hemel verwacht en de inhoud van de woorden overeenstemmen. Grandioos bedacht. 

Sytske: de kleuren in de cover geven voor mij de sfeer in het boek goed weer: niet per se heel vrolijk, maar wel met pit. 

Juist omdat die cover bij sommigen ook wel een Feelgood gevoel opriep maar dat vermeld wordt dat we te maken hebben met een literaire roman, bekeken we bij de volgende vraag in hoeverre dit boek literaire kwaliteiten bezat. We discussiëerden fijn over wat dit boek tot literatuur maakt. De stilistische bijzonderheden en de afloop die niet paste bij een Feelgood-boek spelen hierin een grote rol. De roman las heel vlot en het taalgebruik leek in eerste instantie weinig uitdaging te bieden. Nadat we ons samen bogen over de mooie metaforen en de poëtische zinnen kwamen we tot de ontdekking dat de taal eenvoudiger lijkt dan die is. De roman is zo klein en kort dat dit boek zweeft tussen en novelle en een roman. Uiteindelijk besluiten we dat het verhaal hiervoor net te lang is. Als we de criteria van een novelle er naast leggen voldoet dit boek maar deels. Maar och, moet een boek in een hokje passen?

Snowflockie: Ik weet niet of ik het boek echt een roman zou noemen, of meer een novelle. Het verhaal is zo kort en inderdaad de karakters en zo zijn niet echt uitgediept. Ook is er geen echte interactie tussen de andere personen, enkel het leven van de hoofdpersoon wordt besproken.

Ellis: Bij feelgood denk ik bijvoorbeeld aan Jill Mansell en bij literatuur denk ik aan de verplichte leeslijst op de middelbare school...Voor mij ligt dit boek er ergens tussenin. 

De personages in het boek roepen mogelijk wel de meeste verdeeldheid op onder de deelnemers. Daar waar een deel van de lezers goed kan meeleven met de eenzaamheid en heimwee van het hoofdpersonage (Arghavan) en ook het gevoel hebben dat haar vriend zich niet heel plezierig gedraagt tegenover haar, ziet een ander deel van de lezers het tegenovergestelde gebeuren. Volgens deze lezers toont Arghavan o.a. wat diva-gedrag en is ze vooringenomen over Nederlanders (zoals over de kennissenkring van haar vriend). Ze vinden haar egoïstisch en onvoldoende gericht op de behoeften van deze vriend. Het is opvallend hoe verschillend lezers een roman kunnen ervaren.

Rezazadeh schrijft poëtisch en dat geeft mooie zinnen. Dit maakt dat er veel tussen de regels door gelezen moet worden, zoals bij een gedicht. Wat niet voor iedereen als prettig ervaren wordt. Sommigen genieten hier juist van.

Patito: Er staan heel veel van deze nadenkertjes in, maar toch is het geen zware literatuur, soms lijkt het me een beetje New Age achtig, als dat een literatuurstijl kon zijn...

Ellis: Het is absoluut geen moeilijke schrijfstijl, maar je moet er wél van houden vind ik. Het poëtische, het zweverige, heel veel beeldspraak...ik vermoed dat het niet ieders "cup of tea" is. De mijne ook niet helemaal moet ik zeggen. 

We gaan verder met het ontdekken van de plaatsen waar het boek zich afspeelt en of we het boek konden plaatsen in de tijd. Daarnaast probeerden we de smaak, tast en geur te ervaren zoals de personages in het boek. Natuurlijk kwamen thema’s en motieven aan bod. Enkele motieven in het boek bleken zeer opvallend. De bomen (en ook planten) met hun wortels spelen een belangrijke rol en worden als metafoor ingezet voor de mens die ontworteld kan raken als deze in een ander land terecht komt. Hoe kun je aarden op een nieuwe plek? Ook de geuren en kleuren zijn opvallend in het verhaal. Andere motieven vielen minder op maar zijn zeer zeker aanwezig. Zo namen we het vogel-motief onder de loep en probeerden zicht te krijgen op welke rol dit speelde in het boek.

Ingeborg: Wat ik de mooiste beschouwing vind in dit boek is die over het verschil in perceptie van de tijd tussen Iran en Nederland. In Iran zijn spontane bezoekjes heel normaal en maak je altijd tijd vrij voor anderen. Tijd is daar een gemakkelijk geschenk wat je geeft of verlangt. 
In Nederland daarentegen is tijd het belangrijkste en meest waardevolle wat er is. Tijd reserveer je voor belangrijke mensen en vooral ook voor jezelf. 

De elementen die dit boek naar een hoger niveau tillen zijn de poëtische schrijfstijl, de zintuigelijke beschrijvingen van de omgeving alsook de boom als metafoor. De beeldende schrijfstijl viel op en enkele mooie quotes werden aangehaald. De flashbacks naar de jeugd van het hoofdpersonage zorgen voor spanning in de opbouw van het verhaal.
Het contrast tussen Iran en Nederland is een belangrijk element al is dit voor de ene lezer prachtig uitgewerkt en voor de andere lezer juist een struikelblok omdat het een te eenzijdige kijk op Iran en Nederland zou geven. De dromen, die in het verhaal beschreven worden, geven een extra dimensie aan dit boek.

Corinne: Wat maakt dat je wil doorlezen in deze roman? De rust die het hele boek uitstraalt, het eenvoudige maar vooral mooie taalgebruik en de manier waarop de hoofdpersoon in het leven staat, maakt dat ik nieuwsgierig blijf naar meer.

Dit debuut van Sholeh Rezazadeh heeft de meeste deelnemers geraakt. Sommigen waren open, zonder bijzondere verwachtingen deze leesclub ingestapt en werden positief verrast. Anderen hadden wel bepaalde verwachtingen. Soms werden die ingelost maar soms juist niet. Dit maakte dat er deelnemers waren die op een negatieve manier geraakt werden door dit boek.

Marja: Ik heb me voortdurend verbaasd over het gedrag en de houding van Arghavan… Het boek heeft me dus wel geraakt: ik heb me best wel geërgerd.

Karen: Ik ben het er, ondanks mijn kritische puntjes, mee eens zijn dat dit boek mooier wordt naarmate je er langer over discussieert. Er valt veel in te ontdekken... Zeker een gelaagd boek, wat mooier wordt tijdens de bespreking.

Dit boek, dat niet zo zeer gaat over de verschillen tussen Iran en Nederland maar meer over hoe je je geboortestreek kunt missen ondanks alles wat je daar hebt meegemaakt, wordt door de meeste deelnemers goed ontvangen. Enkele deelnemers missen diepgang of struikelen over het taalgebruik. 
De roman gaat over het krijgen en behouden van vrienden die je begrijpen en accepteren met je bijzonderheden. Dit kan iemand helpen om te dealen met heimwee. Het boek gaat over wortels, waar je roots liggen. Hoe kom je weer tot bloei als je verpot wordt en in een vreemde omgeving terecht komt? Hoe maak je verbinding met andere ‘worteldragenden’. Dit thema was qua inhoud voor de meesten maar niet voor iedereen voldoende. Enkelen hadden meer willen weten over het (ongemakkelijke) leven in een land als Iran. 

https://www.youtube.com/watch?v=koAMRpuM9UI

Voor de liefhebbers nog een interview bij Donner waarin de auteur iets vertelt over zichzelf maar ook over het boek.

Of het boek nu wel of niet goed ontvangen werd, we hebben er heel fijn over kunnen discussiëren. de discussies hebben nieuwe inzichten gegeven. Inzicht over de inhoud van het boek, over Iran en hoe wij als Nederlanders daar tegenaan kijken maar ook inzichten over de bijzondere gelaagdheid en de gebruikte literaire elementen van dit boek. De gemiddelde beoordeling van ons was 3.6 sterren. Als coördinator genoot ik van het boek, de discussies en de gezellige deelnemers. Graag tot een volgende leesclub.