Het is al weer enkele weken geleden dat de kleine roman Morisaki's boekhandel van Satoshi Yagisawa uitgeroepen werd tot Hebban boek van de maand januari. Snel daarna begon de leesclub over het boek met een voorstelrondje. Er waren veel liefhebbers voor dit boek en met tien deelnemers die ingeloot werden en daarnaast vijf deelnemers met een eigen exemplaar begonnen we aan het lezen voor deze leesclub over Morisaki & Takako & Satoru & Momoko. In dit eindverslag lees je onze belevenissen. 

Morisaki’s boekhandel, het debuut van de Japanse schrijver Satoshi Yagisawa, werd bij de verschijning in Japan in 2009 goed ontvangen. Yagisawa kreeg de Chiyoda Literatuurprijs voor dit boek en het verhaal werd verfilmd. Al snel verschenen diverse vertalingen. Pas in 2023 werd het boek vertaald in het Nederlands door Jacques Westerhoven.

Takako opent het verhaal met een klein intro en beschrijft dan wat haar is overkomen. Ze geeft aan dat ze een heel onplezierig bericht van haar vriend krijgt. Op dat moment is ze werkzaam in Tokyo, ver verwijderd van haar ouders. Gelukkig is er een oom, die ze al jaren niet gezien heeft, werkzaam in een geheel ander deel van Tokyo. Hij wil haar tijdelijk onderdak bieden om haar leven op de rails te krijgen. Oom Satoru is in het bezit van een klein maar fijn boekhandeltje in een wijk in Tokyo waar bizar veel boekhandels bij elkaar liggen, elk met een eigen specialiteit. Ook deze oom heeft het niet altijd gemakkelijk gehad in het leven en hij lijkt daarom de juiste persoon om Takako te helpen. Allereerst aan onderdak maar daarnaast biedt hij haar koffie, bescherming en goede raad. Of niet soms?

In het leescafé beginnen we al vóór het lezen met een voorproefje van de discussie. We babbelen over Japanse boeken. Sommigen hebben hier al veel ervaring mee, zoals Suzette die al heel wat Japanse titels kan noemen die ze gelezen heeft maar ook Harriët en Pieter Jan geven aan al vaker boeken uit het land van de sushi te hebben gelezen. Voor anderen is het de eerste roman van een Japanse auteur. De meeste deelnemers beschrijven dat de cultuur, die toch echt even anders is dan onze westerse, opviel tijdens het lezen. Soms is het lastig om dit goed te beschrijven met concrete voorbeelden. De beleefdheid van het benaderen van de ander is wel een voorbeeld dat genoemd werd.

Ann Busquart geeft aan dat veel hedendaagse Japanse romans ofwel een kat op de omslag of in de titel hebben. Het is dan ook logisch om daar de eerste vraag over te stellen. 

Zo startten we de discussie met de buitenkant van het boek, de omslag. Deze kleine roman heeft een mooie stofomslag met een afbeelding waar veel lezers blij van worden. We bespreken onder andere de kat, de aantrekkelijkheid van de afbeelding en de achterflap.

Marije Ronteltap vindt allerlei informatie en verschillende covers uit andere landen en Minca vulde die lijst nog aan. Het is mooi om de overeenkomsten te herkennen en de verschillen ook juist in beeld te krijgen tussen de afbeeldingen die in diverse landen gebruikt worden. De kat staat op bijna elke internationale cover maar vreemd genoeg niet op de oorspronkelijke omslag. We zien uiteindelijk wel een Takako in de afgebeelde kat, die eerst voorzichtig de stappen vooruit bestudeert en dan stapjes maakt in de grote wereld.

De titel doet al vermoeden dat het verhaal een link heeft met boeken. Doordat er veel verwijzingen zijn naar beroemde Japanse schrijvers die vaak niet bekend zijn in Nederland mis je als lezer waarschijnlijk het een en ander. De intertekstualiteit zal de Nederlandse lezer grotendeels ontgaan. Toch zijn er genoeg mooie passages om te kunnen genieten van dit boek.

Bij vraag 2 discussiëren we nog verder over de elementen die dit boek echt Japans maken. Dat komt deels door de namen en de setting: Tokyo. Toch zijn er wel enkele gebruiken die we hier minder kennen en het beschrijven van de oppervlakte van een ruimte, gemeten in matten. 
Daarnaast bespreken we kort dat dit verhaal lichtvoetig is en handelt over het vinden van een nieuwe liefde na een verbroken relatie. Dit lijkt op de inhoud van een Feelgood roman. Toch zit er meer diepgang in deze roman.

Desiree30 verwoord het zo: Ik vond het gevoel van feelgood, rust en geen zorgen om hele rare plotwendingen, overheersend. Wat ik net wel vind is dat het enorm fijn is dat het diepgang heeft en je aan het denken zet.

 
Harriet zegt dit over het boek: Wanneer je het als snel tussendoortje leest zou je het makkelijk in het feelgood genre kunnen passen. Wanneer je echter aandachtiger leest ontdek je toch dat er een laagje onder zit, iets waar je ook nog over na kunt denken, een soort 'levensles' die de schrijver de lezer mee wilt geven.

Het verhaal is niet gecompliceerd qua opbouw en leest vlot door soepel lopende, eenvoudige lijkende zinnen. Toch heeft de auteur heel geraffineerd en subtiel diepgang weten te geven aan het verhaal en de personages. De mooie dialogen zorgen voor momenten van bezinning, zonder dat het verhaal zwaar aanvoelt. 

Dit boekje bevat heel wat prachtige zinnen en passages waar je echt over na kunt denken. Zo viel onder andere op dat onder andere bladzijde 46 tot en met 54 vol staat met wijsheden waar je op zou kunnen kauwen.

Vraag 3 maakte heel wat los omdat we ons eigen leven bekeken als een lange (boot)reis met enkele tussenstops aan de kade, een van de passages die ons dieper deed nadenken. We bespraken op een mooie en respectvolle manier hoe deze passage ons geraakt had en hoe lang en bijzonder onze eigen reis (geweest) was?

Het plot bevat hier en daar bijzondere wendingen. De structuur is niet heel opvallend, maar is verrassend genoeg om het boek luchtigheid en leesplezier mee te geven. Af en toe zit er, als toefje op de taart, een zweempje humor in, waardoor de lezer even kan gniffelen.

Tijdens de discussie kwam naar voren dat we allen anders lezen. Sommigen, waaronder Kim van e, vonden de sprongen in het verhaal opvallend en bijzonder, sommigen zagen de sprongen wel maar waren hierdoor minder verrast, terwijl anderen, zoals Harriët, Minca, Pieter Jan en Silvia, zich juist afvroegen over welke sprongen het nu eigenlijk ging bij die discussie.

Kimvane: Ik liep vooral helemaal stuk op de grote sprong die gemaakt werd in tijd in het verhaal. […] Ondanks de hoofdstuktitel begreep ik het niet, want […] het gaat over haar vertrek, maar de pagina erna is ze weer bij de boekhandel. Ik heb de pagina's ervoor meermaals gelezen en pas toen ik maar schouderophalend verder las, begon ik het te begrijpen.

Silvia: Oh jee, door het lezen van deze vraag bedacht ik dat ik wellicht het boek niet secuur genoeg heb gelezen. Ik ben namelijk niet echt verrast door sprongen in tijd.

 
Over de ontwikkeling van de personages zijn we het juist opvallend eens. Takako maakt een mooie, grote en duidelijke ontwikkeling door. Mirjam B illustreert dat mooi in haar antwoord.

Mirjam Brondsema: Takako ontwikkelt zich denk ik het meest. Voor mij is zij ook het hoofdpersonage, en is haar verhaal de rode draad in het boek. Haar vertrouwen is ernstig beschadigd, ze maakt een groot verdriet door, een rouwproces, maar leert door Satoru en Momoko dat ze op zichzelf mag vertrouwen en in de liefde mag blijven geloven. Dat geeft Satoru haar letterlijk mee, één van de mooiste "levenslessen" in het boek op blz. 97: 'Wees nooit bang om van mensen te houden. Hou van zoveel mogelijk mensen, zolang je daartoe in staat bent. Zelfs als die liefde je pijn bezorgt, maak jezelf niet nog eenzamer door van niemand te houden.'

Deze passage is misschien wel de belangrijkste levensles uit het boek die we allemaal in ons hart mogen sluiten.

Marije en Heleen beschrijven belangrijke factoren die een rol spelen in de ontwikkeling en de aanpassing van ons hoofdpersonage Takako maar ook haar rol in het boek:

Marije Ronteltap: De grootste [factor] is voor mij het verstrijken van tijd. Doordat de tijd verstrijkt, komt er vanzelf een afstand tussen jou en de gebeurtenis(sen). Nadat haar relatie uit is gegaan, leert Takako weer dat lezen heel fijn is en dat je je niet kunt afsluiten van de wereld. Je moet je openstellen om verbindingen met anderen aan te gaan.

 
Heleen beschrijft de belangrijke rol van Takako in het verhaal: Takako opent als het ware het boek en sluit het ook weer. Zonder Takako is er geen boek.

Als de bijpersonages aan bod komen heeft Miriam een mooie beschrijving van Sabu, die ene man die tijdens zijn bezoekjes aan de boekwinkel zijn mening niet onder stoelen of banken (of boeken) steekt.

Miriam: Ik vond hem de vrolijke, ongepaste noot in het verhaal. Ik zag hem ook helemaal voor me: zo'n mannetje dat in het café het hoogste woord heeft, en dan thuis volledig onder de plak van zijn vrouw blijkt te zitten.
Hij heeft wat van een nar, die ongemakkelijke waarheden deelt waar niemand op zit te wachten, maar die wel nodig zijn.

Morisaki’s boekhandel is een een fijne en kleine roman die lekker tussendoor leest, maar waarbij onder de luchtige oppervlakte geraffineerd met levenswijsheden wordt gesmeten. Volgens mij hebben we genoten van dit kleinood en een mooie discussie gehad. Het boek werd door ons beoordeeld met een gemiddelde sterrenwaardering van 3,9. Een prachtig resultaat.