OVER PENITENZA

Johan en Merel Jagers vertrekken voor een jaar naar Italië waar Johan samen met een internationaal team zal werken aan de restauratie van de basiliek in Florella. Kort voor vertrek krijgt Johan zijn bedenkingen, omdat hij de opdracht krijgt om het schilderij Penitenza, het pronkstuk van de kerk, er weer als nieuw uit te laten zien. Alsof het gisteren geschilderd is. Maar dan is er eigenlijk al geen weg meer terug. Ze huren woonruimte bij Daniël, een oud-klasgenoot van Merel. Daniël blijkt nogal goede maatjes te zijn met de maffia en ondanks zijn huwelijk met Loredana een echte vrouwenversierder voor wie geen vrouw veilig is. Ook Merel is niet veilig voor zijn charmes. Als er op een dag een gruwelijk misdrijf plaatsvindt, verandert het leven van Johan en Merel in een ware nachtmerrie waar geen ontsnappen meer uit mogelijk lijkt.

Penitenza is een misdaadroman over idealen, onrecht en opoffering.

DE LEESCLUB en hun VERWACHTING

De leesclub bestond uit vijftien lezers (inclusief de coördinator van de leesclub).

De verwachtingen zijn eensgezind: een spannend verhaal in Italiaanse sferen met verrassende plotwendingen en psychologische elementen. Tommy Verhaegen hoopt daarnaast dat het schilderij Penitenza een belangrijke rol gaat spelen: ‘Dan komt mijn pas beëindigde cursus ‘Antiek en Oude Kunst’ mogelijk nog van pas.’ Ferry Derickx verwacht behalve spanning een flinke dosis sarcastische humor.

COVER en TITEL VAN HET BOEK

De cover valt minder in de smaak. Iedereen is het erover eens dat het een mooi plaatje is van een landschap in zuidelijke sferen, maar heeft totaal niet de uitstraling van een spannend boek. Egwene: ‘Het geeft geen spanning weer. Puur gebaseerd op de cover zou ik een literair verhaal verwachten, geen spannend verhaal.’ Alle lezers geven aan dat ze het niet zouden oppakken als ze het in de boekhandel zoude zien liggen. Silvia van Elzelingen is daarnaast ook niet tevreden over de vormgeving: ‘De namen van de auteurs staan er piepklein op. Ook op de zijkant staat het nogal priegelig.’

Over de titel Penitenza zijn de meeste lezers ook niet helemaal tevreden. Overall is de mening dat het schilderij waarnaar de titel verwijst bijna van ondergeschikt belang is in het verhaal. Marja Legius: ‘Wat mij betreft had dat iets uitgebreider gemogen. Het schilderij is natuurlijk wel de aanleiding waarom Johan en Merel naar Italië vertrekken en blijkt ook bij de maffia bekend.’ Een aantal lezers vraagt zich dan ook af waarom de auteurs voor deze titel is gekozen. De auteurs werken mee aan de leesclub en geven antwoord op deze prangende vraag: ‘Zoals je bij de introductie van het schilderij kunt lezen is de betekenis van penitenza: boetedoening (pag 13). Verschillende personages in het verhaal hebben ieder hun eigen boetedoening te volbrengen. En dan vooral Maria Grazia, Pugno, Daniël. Misschien ook Merel. Het schilderij met zijn bijbehorende titel staat hier symbool voor.’ Na deze toelichting wordt de titel beter begrepen en meer passend bij het verhaal gevonden.

INHOUDELIJKE DISCUSSIE

Spanning

Ondanks dat de meeste lezers de spanningsopbouw goed vinden, wordt het verhaal niet als een thriller ervaren. Silke van Deelen: ‘Ik zou het boek eerder aanduiden als roman, niet als thriller, vanwege de (ontbrekende) spanningsopbouw. Maar wellicht ben ik 'heftigere' thrillers gewend....?’ Een mening die Caro deelt: ‘Ik heb lang moeten wachten op iets spannends. In het begin vond ik het genre thriller niet passen bij dit boek maar vanaf de moord is dat gevoel een beetje veranderd.’ Silvia van Elzelingen merkt op dat het boek ook niet al thriller is gepresenteerd: ‘Penitenza is een spannende misdaadroman over idealen, onrecht en opoffering. Het is dus ook geen thriller.’ Een mening die door de auteurs wordt bevestigd.

De twee grote plottwists die in het boek voorkomen zijn onverwacht en verrassend. Marianne: ‘Wat ik ook verwacht had, dit zeker niet.’

Schrijfstijl

Penitenza is geschreven door twee auteurs. De lezers vinden dat niet in de schrijfstijl terug. Tommy Verhaegen: ‘Soms schijven twee auteurs elk vanuit een eigen perspectief aparte hoofdstukken, dan krijg je - als het goed gedaan wordt - een gevoel van "echtheid" van de verschillende hoofdpersonages. Daar merk ik hier niets van, terwijl er toch telkens van perspectief gewisseld wordt. Waarschijnlijk een andere stijl van samenwerking. Het is dat het op de cover staat, verder merkte ik het niet.’ Marja Legius vindt dat een compliment naar de auteurs waard: ‘Nee daar heb ik tijdens het lezen niets van gemerkt. Dat vind ik een compliment waard naar de auteurs.’

‘Vlot’, ‘gemakkelijk’, ‘lekker weglezend’, ‘direct taalgebruik’ en ‘snelle opeenvolging van dialogen en acties’ zijn kwalificaties voor de schrijfstijl die regelmatig voorbij komen. De korte hoofdstukken en de duidelijke perspectiefwisselingen worden gewaardeerd. Karin: ‘Ik vond de schrijfstijl erg prettig: korte hoofdstukken met een duidelijke indeling vanuit welk personage het hoofdstuk geschreven was. Doordat de hoofdstukken steeds vanuit een ander personage geschreven zijn maakte dit mij wel erg nieuwsgierig naar de afloop en wilde ik ook steeds maar doorlezen.’ Toch ook een aantal kritische geluiden. Bijvoorbeeld van Tommy Verhaegen: ‘Jammer dat de gebeurtenissen en personages niet enkel onrealistisch maar ook nog erg voorspelbaar zijn. Ondanks de vlotte schrijfstijl moest ik me door de laatste 100 bladzijden in korte stukjes doorworstelen.’ Ook Monique was kritisch: ‘Weinig achtergrondinformatie en verdieping in de personen, wat ik erg jammer vond. Ik hou meer van inleven.’

Personages

Over de uitwerking van de hoofdpersonages verschillen de meningen. Terwijl de ene lezer vindt dat ze voldoende uitgewerkt zijn en genoeg ontwikkeling doormaken is de andere lezer daar minder van overtuigd. Palu is tevreden: ‘Ik vind dat de personages genoeg zijn uitgewerkt om een goed boek te krijgen.’ Net als Karin de Boer: ‘Ik vind dat Daniël, Merel en Johan wel een ontwikkeling doormaken qua personage, alleen al door hetgeen ze meemaken.’  Monique was minder enthousiast: ‘Persoonlijk vond ik de uitwerking van de personages erg mager. Ik heb de opbouw in de personages gemist, waarom zij reageerden zoals beschreven. Bij sommige boeken denk ik 100 blz. minder was beter geweest, hier zouden 100 blz. bij mogen komen voor een meer harmonisch en compleet geheel.’ Foxlaket is het hier mee eens: ‘Ook ik vind de personages van met name Daniël, Johan en Merel wat mager uitgewerkt.’

MEDEWERKING KARIN EN DIMITRI AAN DE LEESCLUB

Karin mengt zich namens de auteurs vol enthousiasme in de discussie, beantwoordt vragen en licht waar nodig onduidelijkheden toe en vertelt waarom ze bepaalde keuzes in het verhaal hebben gemaakt. Dit wordt gewaardeerd door alle lezers en zorgen zeker voor een meerwaarde in de discussie. Petra: ‘Natuurlijk is dat leuk. Dan zie je het ook van de andere kant. Het is je eigen gedachtegang t.o.v. die van de schrijvers en dan kun je het soms heel anders zien, dan het misschien wel van oorsprong de bedoeling was.’ De directe interactie met de auteurs is echter geen reden voor de lezers om een blad voor de mond te nemen of daar hun waardering door laten te beïnvloeden. Silvia van Elzelingen: ‘Of het de eindscore bepaalt daar kan ik heel duidelijk over zijn. Nee. Mijn aantal sterren staan al vast. Hoe aardig en lief de schrijvers ook zijn, dit doet niks af aan de beoordeling van het boek.’

Deze eerlijkheid wordt door Karin en Dimitri gewaardeerd: ‘Met kritische opmerkingen hebben we totaal geen moeite. Als je daar niet tegen kunt, moet je geen boek uitgeven. En we willen juist feedback hebben. Hoe meer feedback, des te beter een (volgend) boek wordt. Wel is het onderscheidend hoe die kritiek gegeven wordt. Zomaar een beetje wat dingen roepen is soms inderdaad wel een beetje ergerlijk. Daar was hier gelukkig geen sprake van. De kritiek was onderbouwd en werd respectvol gegeven. We vonden het een geslaagde leesclub en zullen zeker een volgende keer weer meedoen. Alle deelnemers erg bedankt voor hun bijdrage.’

EINDOORDEEL en WAARDERING

Omdat de meeste lezers er met de verwachting instapten een thriller te gaan lezen, kwamen de verwachtingen niet helemaal uit. Desondanks heeft over het algemeen iedereen zich wel vermaakt met het boek en zijn de waarderingen eensgezind.

Maar liefst elf lezers waardeerden het boek met 3*** zoals Marja Legius: ‘Wat ik het mooist vond aan dit verhaal is dat je jezelf af en toe echt even in het dagelijkse leven van Italië kon wanen. Waarschijnlijk omdat één van de auteurs ook daadwerkelijk in dit land woont en goed de sfeer weet te omschrijven.’

Ook Silke van Deelen had er 3*** voor over: ‘Penitenza leest vlot weg en heeft lekker korte hoofdstukken. Wanneer een verhaal over architectuur, kunst, de oudheid gaat, kan het nogal eens oubollig of ingewikkeld worden, maar daar heeft dit verhaal geen last van. Daarbij zijn de schrijvers er goed in geslaagd om niet alleen de personages goed uit te werken en geloofwaardig neer te zetten, maar ook een mooie schets te maken van Italië. Al met al een fijne reis/leeservaring voor de lezer; even eruit naar Florella.’

Net als Ferry Derickx: ‘Al met al een zeer vermakelijke misdaadroman.’

Vier lezers beoordeelden het boek met 4****, waaronder Petra: ‘Een intrigerend boek, dat je laat nadenken.’ en Karin de Boer: ‘Tijdens het lezen van dit boek heb ik me echt in Italië gewaand. Het kunstwerk Penitenza had wat mij betreft wel wat meer aandacht in het verhaal mogen hebben, maar dit blijft natuurlijk een persoonlijke keuze. Al met al zeer zeker een aanrader!!’

De leesclub werd met een gemiddelde score van 3*** afgesloten.

In de onderstaande reacties hebben de lezers een kenmerkende quote uit hun recensie van Penitenza geplaatst en het aantal sterren dat zij het boek gaven.