DE LEESCLUB EN HUN VERWACHTING

De leesclub bestond uit 15 deelnemers, inclusief de coördinator, waarvan helaas een deelnemer wegens persoonlijke omstandigheden voortijdig de leesclub moest verlaten. De sfeer zit er al snel goed in in het leescafé, waar iedereen gezellig met elkaar in gesprek gaat over hobby’s, (verre) reizen en natuurlijk boeken.

Schaduwdochter is gecategoriseerd als feelgoodboek, dus de groep bestaat, niet zo verrassend, uit alleen vrouwen. Toch zijn de deelnemers niet allemaal doorgewinterde feelgoodlezers, zoals thrillerlezer Christina Chris die vlakbij Vorden woont: “Ik ga er vaak met mijn hond wandelen en dat was ook de aanleiding om mij in te schrijven.” Myrna had een speciale persoonlijke reden om zich voor deze leesclub aan te melden: “Mijn ouders hebben enige jaren in Vorden gewoond en daar kregen mijn zus en ik de achternaam van onze biologische vader. Deze bijzondere plechtigheid speelde zich af in het kasteel van Vorden! Ik was toen 35 jaar.” Ook voor andere lezers is de omgeving waar het verhaal zich afspeelt niet onbekend. CarineHeijmans kent het bijvoorbeeld van de acht-kastelen-route die ze heeft gefietst.

Een aantal lezers had al eerdere boeken van Rachel van Charante gelezen waar ze erg van hadden genoten en hoopten op eenzelfde leeservaring met Schaduwdochter. Elyra: “Met het werk van Rachel van Charante heb ik mogen kennismaken tijdens de Hebban Debuutprijs 2022 lezersjury, waar Het Schuilhuis op de longlist stond en mij werd toebedeeld. Ik was positief verrast door haar werk, vond het een mooie mix van historie, spanning, romantiek met een toegankelijke schrijfstijl; een verfrissende leeservaring voor een boek over de Tweede Wereldoorlog.”

Ook de verwachtingen van de lezers die niet bekend zijn met het werk van de auteur zijn hooggespannen. Ze verwachten praktisch unaniem een mooie roman met mysterie, vleugje spanning en natuurlijk romantiek waarbij de twee verschillende tijdlijnen aan het einde mooi bij elkaar komen. Stokstaartje123: “Ik ben heel benieuwd naar de verhalen van Carmen in het heden en naar de verhalen van Guusje uit het verleden. En hoe komen die verhaallijnen bij elkaar? Ik verwacht spanning, drama, romantiek, een vleugje mysterie en wellicht ook nog een stukje geschiedenis.” Xmells: “Ik verwacht twee prachtige verhalen die samenkomen met de nodige drama en romantiek. Ik verwacht een origineel verhaal, waar meer achter zit dan je in eerste instantie zou denken.”

DE COVER en de TITEL

Bijna iedereen is enthousiast over de cover: een prachtige, sfeervolle foto van kasteel Vorden met de weerspiegeling in het water. De paars/roze kleur in combinatie met de titel roept een geheimzinnige, mysterieuze sfeer op. De lezers zijn het erover eens dat het een goede keuze is om het kasteel op de cover te plaatsen, zoals LinseyM: “Omdat het een serie gaat worden genaamd "De Acht Kastelen", vind ik de afbeelding perfect.”

De rode besjes die toegevoegd zijn vallen iets minder in de smaak en Elyra is benieuwd of die nog een rol in het verhaal zullen gaan spelen. Waar praktisch alle lezers een gruwelijke hekel aan hebben is de in het oog springende rode sticker, die er door iedereen zo snel mogelijk wordt afgepulkt.

Er volgt een geanimeerde discussie over het tijdstip waarop de foto genomen is: zonsopgang of zonsondergang. Voor Barisca kan het niet anders dan de avondschemering zijn: “Volgens mij zijn er maar weinig spannende verhalen die zich ‘s ochtends vroeg in het zonnetje afspelen.” Voor Myrna is het duidelijk dat het ochtend is: “Het ochtendgloren met wat vogels in het nog schemerige licht. Het is nog stil. De dagenraad komt langzaam op de achtergrond op.” Rachel van Charante, die meewerkt aan de leesclub, geeft het verlossende antwoord als ze de keuze voor de foto toelicht: “De foto op het omslag is gemaakt door een gepensioneerde politieagent die in zijn vrije tijd veel fotografeert, en het ontwerpbureau dat door mijn uitgever was ingeschakeld kwam deze foto op het spoor. Zij hebben de foto zodanig bewerkt dat hij met de zonsopgang, de kale bomen, de besjes en de vogels zowel mysterieus en spannend, maar ook romantisch oogt. Het was dus vooral sfeer creërend; de look and feel moest goed aansluiten op het verhaal.”

Hoewel Schaduwdochter als titel niet direct duidelijk was, kunnen de lezers zich er, nadat het boek uit was, wel in vinden. Stokstaartje123 vat de analyse van de titel als volg samen: “In hoofdstuk 26, bladzijde 180 zegt Carmen het volgende tegen Vik: ”Wat heeft het voor zin om terug te kijken op je familiegeschiedenis als je niet alle puzzelstukjes compleet hebt? Of om met trots te kijken naar de mooie kanten, maar de schaduwzijde bewust te negeren?” Esmée was niet de echte dochter van baron Hugo en zijn vrouw Amelie. Esmée was de illegaal geadopteerde dochter van Guusje en Koen. Ze is tegen haar wil bij haar moeder weggehaald. De illegale adoptie is een schaduwzijde op de familiegeschiedenis. Vandaar schaduwdochter.”

SCHRIJFSTIJL

Over de schrijfstijl is het merendeel van de lezers het met elkaar eens. Kwalificaties als ‘treffend, vlot en ‘to the point’’, ‘verhalend’, ‘meeslepend’ en ‘toegankelijk, zonder moeilijke woorden of ingewikkelde zinnen’, worden genoemd.

Een aantal lezers valt het verschillende taalgebruik in de twee tijdlijnen op, waaronder CarineHeijmans: “Ik had het idee, dat de schrijfstijl per tijdlijn ook wat anders was. In de hoofdstukken van Guusje werden wat meer “ouderwetse” woorden gebruikt, terwijl de stijl van de stukken over Carmen wat populairder was.”

LinseyM denkt dat de schrijfstijl een groot publiek van jong tot oud zal aanspreken: “Ik denk dat het zelfs als young adult gelezen kan worden.”

Ook SimoneGJ is tevreden: “Ik vind haar schrijfstijl erg prettig. Het leest vlot. En ondanks dat een deel rond 1917 speelt en het taalgebruik toen anders was heeft zij dit goed over kunnen brengen, zonder dat het ingewikkeld of ouderwets aanvoelde. Ik vond het ook erg leuk dat ze in het stuk van Carmen aan het eind stukjes van het Achterhoekse dialect gebruikte, ik hoorde er bijna mijn oma praten.”

OPBOUW

Het verhaal speelt zich in zowel het heden als het verleden af en begint met een behoorlijk heftige proloog, waarover de meningen verdeeld zijn. Terwijl de een het een prima start van het boek vindt waarbij je direct het verhaal werd ingetrokken, vindt de ander het een overbodige toevoeging die te veel verklapte over de toekomst van Guusje. SherryBlueberry: “De in medias res proloog gaf voor mij te veel weg, wat er later in het boek stond te wachten.”

Corine Smans hinkt op twee benen: “Ik heb een haat/liefde verhouding met die proloog. Aan de ene kant vond ik het niet fijn om te lezen over de vernedering in de gevangenis, maar aan de andere kant zet dit wel de toon voor het verhaal. Meteen wil je verder lezen om te weten te komen wat er aan de hand is. Dus ja, de proloog was wel nodig voor het verhaal.”

Myrna is ronduit positief: “Het geeft direct een aanwijzing dat er iets heftigs moet zijn gebeurd en toch wordt er nog niets weggegeven.”

De perspectiefwisseling tussen Guusje en Carmen vinden de lezers prettig om te lezen, hoewel ze de balans tussen de twee tijdlijnen niet helemaal in evenwicht vinden. De meeste aandacht gaat uit naar het indringende verhaal van Guusje, waar het verhaal van Carmen enigszins tegen wegvalt. SimoneGJ: “Ik hou heel erg van verhalen met een tijdlijn in het heden en verleden. Dat je vaak niet weet hoe de lijnen bij elkaar gaan komen, maar dat het stukje bij beetje duidelijk wordt en heden en verleden soms in elkaar worden verweven. Vaak eindigt het ene deel op een spannend stukje en kom je in de andere tijdlijn, ik wil dan gauw verder lezen om te weten hoe het in de andere tijd weer verder gaat. Bij dit boek had ik dat vooral bij de tijdlijn van Guusje. Het stuk van Carmen wilde ik gauw verder lezen om dan weer te weten hoe het bij Guusje verder ging.” Haar voorkeur voor de meer uitgediepte historische tijdlijn wordt door de meeste lezers gedeeld.

 Voor Xmells heeft de verhaallijn van Carmen zelfs weinig tot geen toegevoegde waarde: “De fout die 100 jaar geleden is gemaakt, wordt door haar achterhaald en dan stopt het. Ik had graag gezien dat de fout inderdaad rechtgezet zou worden; Carmen en Vik hadden de familie van Guusje en Koen kunnen opsporen en het kasteel terug kunnen geven aan de ware eigenaren. Aangezien Carmen de fout niet heeft rechtgezet (terwijl ze dat wel had kunnen doen), had haar verhaallijn wat mij betreft achterwege mogen blijven.”

TWEE TIJDLIJNEN

De historische tijdlijn vormt het belangrijkste deel van het verhaal. De lezers zijn het erover eens dat de auteur een goede en waarheidsgetrouwe weergave van deze tijd heeft gegeven. CarineHeijmans: “Voor zover ik dat kan beoordelen heeft Rachel een uitstekende weergave van de historische tijdlijn gegeven. De standsverschillen, het daaraan gekoppelde machtsmisbruik, de armoede, de onmenselijke omstandigheden in de gevangenis, het genezingsproces van Dirkje, het omgaan met personeel: het geeft een zeer goed beeld van hoe ik denk, dat het in die tijd geweest moet zijn. Zoals al eerder aangegeven vind ik ook het verwerken in het verhaal van echte historische gebeurtenissen (het aardappeloproer) en woorden (boldootman) een goede toevoeging.”

In de huidige tijd zijn Carmen en Vik allebei bekende Nederlanders en de lezers buigen zich over de vraag of dit een leuke extra toevoeging aan het verhaal is waarin ook het verschil in stand, weliswaar op een andere manier, tot uiting komt. Hierover lopen de meningen uiteen. Stokstaartje123 vindt het een leuke toevoeging aan het verhaal: “De BN’ers zijn nu de nieuwe rijken en vergelijkbaar met de adel in de tijd van Guusje.”

Elyra staat er neutraal in: “Het is een leuke toevoeging maar ook niet per se onmisbaar, ze hadden ook een ander leuk beroep kunnen hebben.”

Voor Myrna had het niet gehoeven: “Dat Carmen en Vik BN’ers zijn, viel mij vooral in het begin erg tegen. Ook het gebruik van bekende namen, zoals André Hazes, etc. Ik had zoiets van “Hè, moet dat nou?” Ik heb niets met die wereld en ik moest mij er even overheen zetten. Een ander type werkend koppel had mij beter bevallen, denk ik.”

Bijna alle lezers zijn het erover eens dat de twee tijdlijnen in de slotfase mooi bij elkaar komen, ondanks een paar losse eindjes waar hopelijk in de volgende delen een antwoord op komt. CarineHeijmans: “De onthulling loopt in verleden en heden ook vrijwel parallel. Ook vond ik het mooi, dat Vik door het onthullen van de geheimen medelijden heeft met zijn vader, die de waarheid nooit gekend heeft en zich daardoor zijn hele leven schuldig heeft gevoeld, omdat hij afstamt van een moordenaar. Wel is het verhaal duidelijk nog niet af, maar gelukkig is dit een serie en heeft de schrijfster al aangegeven dat personages terug komen en verhaallijnen hopelijk een vervolg krijgen.”

elleselles is vooralsnog minder tevreden: “Ik voel dat dit nog gaat komen maar in dit boek vind ik nog niet dat de verhaallijnen mooi bij elkaar komen. Dat vond ik in eerste instantie wat teleurstellend maar ik geloof dat dit nog wel komt in de volgende boeken.”

HOOFDPERSONAGES GUUSJE EN CARMEN

Het verhaal volgt het wel en wee vanuit de twee ik-personen Guusje en Carmen ieder in hun eigen tijd. De lezers zijn van mening dat ze vooral Guusje goed hebben leren kennen, omdat zij de meeste aandacht in het verhaal krijgt. elleselles: “Ik zou Guusje omschrijven als een jonge vrouw die in korte tijd verhardt (waar zij aan het begin van het boek nog wat naïef kon overkomen) door de omstandigheden waarin ze leeft en die ze meemaakt. Ondanks dat ze in het verhaal verhardt, blijft ze enorm liefdevol naar haar naasten. Ook is Guusje altruïstisch in die zin dat ze denkt aan haar naasten en hierin keuzes maakt die haar voor persoonlijk soms lastiger en pijnlijker zijn. Ik zou haar dan ook omschrijven als beschadigd.” De lezers leven unaniem met Guusje mee terwijl zich zichzelf wegcijfert en moeilijke keuzes maakt om voor haar familie te kunnen zorgen.

Carmen hebben de lezers minder goed leren kennen. Desondanks vindt Elke83 Carmen wel een interessant personage: “Ik weet er minder van dan van Guusje, maar heb wel het gevoel dat ik haar heb leren kennen op een niveau zoals je dagdagelijks mensen leert kennen. Je weet niet altijd alle details van iemand. In die zin, vind ik de informatie die ik van Carmen had wel oké.”

Voor SherryBlueberry bleef Carmen behoorlijk oppervlakkig: “Als ik mijzelf inbeeld dat zowel Guusje als Carmen vriendinnen zouden zijn van mij, dan heb ik wel een beeld hoe Guusje dat zou invullen. Bij Carmen zie ik enkel een vrouw voor me die ik af en toe tegenkom tijdens honden uitlaten, eventueel kort een babbeltje mee maak waarbij ik moet vissen over haar kasteelperikelen - en die vrij weinig over haarzelf loslaat. In volgende boeken in deze reeks, zou haar personage dus nog enorm uitgediept kunnen worden.” De lezers hopen (en verwachten) dat Carmen als personage terugkomt in de volgende delen haar verhaallijn en haar personage meer uitgediept gaan worden.

OVERIGE PERSONAGES

Hierna gaan de lezers met elkaar in discussie over de andere personages die een belangrijke rol in het verhaal maar vooral in het leven van Guusje en Carmen spelen. Voor Guusje zijn dat voornamelijk haar familie, met in het bijzonder zusje Dirkje voor wie zij de kosten van het sanatorium moet regelen, Hugo en Koen.

De lezers zijn het erover eens dat Hugo de minst sympathieke persoon in het verhaal is, hoewel hij bij de eerste kennismaking een andere indruk maakte. Corine Smans: “Eerlijk gezegd vond ik Hugo in het begin wel aardig, ik ga eerst altijd uit van het goede van de mens. Maar al snel kreeg hij narcistische trekjes waar ik van walgde, een man met twee gezichten. Hij probeerde Guusje in te palmen en dat alleen voor een kind dat zijn vrouw hem niet kon geven. Ik kon verder niks positiefs aan hem ontdekken.”

Barisca: “Hugo vond ik heel glad met akelige scherpe stekels, geen aangename man. Het draait om hem en wat hij wil, zal hij krijgen. Er is niets positiefs aan hem, ik kon het niet ontdekken.”

Elke83 verklaart de reden voor zijn persoonlijkheid: “Het opgroeien zonder moeder, gebrek aan liefde en ondersteuning heeft ervoor gezorgd dat Hugo emotioneel onvolwassen is en dat uit zich in zijn geval als een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Alles draait om hem en hij wil volledige controle over de vrouwen in zijn buurt. Naar de buitenwereld is hij perfect in staat om zich sociaal wenselijk aan te passen, maar hij is een pathologische leugenaar (reeds zijn eerste gesprek met Guusje vertelt hij leugens) en zowel Amelie als Guusje zijn slachtoffer van zijn gaslighting methodes.”

Zijn positieve tegenhanger is chauffeur Koen die het hart van Guusje verovert. Elke83: “Koen is degene waardoor Guusje de moed vindt om uit de situatie los te breken. Hun wederzijdse liefde is sterk genoeg om voor de eerste keer het risico te lopen dat Dirkjes behandeling misschien wordt stop gezet.”

Ook Amélie, Hugo’s tweede vrouw, speelt een bepalende rol. LinseyM: “Zij is de spil waarop het raadsel van Odette draait. Uiteindelijk komt ze overal mee weg en mag zelfs het wonder Esmeé houden.”

Voor Carmen zijn dat behalve haar echtgenoot Vik en haar deels Italiaanse familie, vooral de personages die zij ontmoet om het geheim van Viks overgrootvader te ontrafelen: wie heeft Hugo’s eerste vrouw Odette vermoord? Mevrouw Theunissen speelt daarin uiteindelijk de hoofdrol. Elyra: “Zij vertelt Carmen hoe haar moeder Elly vroeger getuigde tegen Guusje. Een belangrijke informatie bron.”

Tenslotte mogen ook hond Troel en zijn baasje Henk niet vergeten worden. SherryBlueberry: “Die brachten aan het einde van het boek de sociale warmte weer iets in balans in Carmen haar leven.” De hond zorgt er daarnaast ook voor dat zij zich na de overval weer veiliger voelt.

FEELGOOD (OF NIET?) en DIEPGANG

Hierna discussiëren de lezers of het boek past binnen het genre feelgood. De meeste lezers zouden het boek eerder categoriseren als historische roman dan als feelgood. De thematiek die aan de orde wordt gesteld wordt als te heftig ervaren voor een feelgood. LinseyM: “Een feelgood is naar mijn mening een boek dat vrolijk is en waar je een goed gevoel van krijgt. Vaak romantisch en grappig, met een goede afloop. Dit boek is eerder dramatisch en heftig. Als ik het als feelgood zou hebben gekocht, zou het me heel erg zijn tegengevallen.”

De lezers zijn het erover eens dat het verhaal van Guusje genoeg diepgang heeft. Voor Carmens verhaal geldt dat veel minder. Myrna: “Het verhaal over Guusje heeft aardig wat diepgang en is goed uitgelicht. Carmens verhaal echter niet. De gebeurde overval wordt wel aangegeven, maar niet uitgewerkt. Het hoe en waarom ontbreekt. Jammer eigenlijk, want dan had Carmens aandeel in het boek meer evenwicht erin aangebracht.”

MEDEWERKING VAN DE AUTEUR

Rachel van Charante werkt mee aan de leesclub en beantwoordt uitgebreid de vragen van de lezers. Haar inbreng wordt erg op prijs gesteld. Haar medewerking weerhoudt de leesclub echter niet om vrij uit hun mening over het boek te geven. LinseyM: “Zelf vind ik het geweldig dat een schrijver/schrijfster mee doet aan een leesclub. Zeg nou zelf, hoe vaak krijg je de kans om met de auteur te communiceren. Je kunt met al je vragen en onwetendheid terecht.”

WAT VERDER TER TAFEL KOMT

In de slotvraag stelden de lezers elkaar afsluitend nog een paar vragen die in de discussie niet aan bod waren gekomen.

Op de vraag van CarineHeijmans welke link of rode draad de leesclubleden denken, dat de verbintenis gaat vormen tussen de boeken in deze serie, filosoferen de lezers erop los. Dat er een verbinding met Esmée is zijn ze het allemaal eens.

Myrna wil graag weten of de lezers veel gegoogeld hebben tijdens het lezen. Een aantal lezers heeft informatie over het kasteel opgezocht, maar ook historische gebeurtenissen zoals het aardappeloproer werden opgezocht, maar de meeste lezers hebben zich ondergedompeld in het verhaal zonder iets op te zoeken.

Op de vraag van elleselles of de lezers ook andere boeken van de auteur gaan lezen, wordt enthousiast bevestigend geantwoord. De lezers zijn in ieder geval bijna allemaal van plan om de vervolgdelen in de serie te gaan lezen. Dat geldt niet voor Christina Chris: “Zelf weet ik nu dat ik het echt bij thrillers moet houden het was een leuk maar eenmalig uitstapje. Het genre kan mij toch niet zo bekoren als een thriller. Maar dat ligt vooral aan mij.”

Stokstaartje123 en LinseyM willen graag weten welke boek de lezers nu gaan lezen, wat een leuke hoeveelheid boekentips oplevert.

Barisca is benieuwd over welke historische periode de lezers het liefst lezen en de antwoorden daarop zijn uiteenlopend, hoewel de meeste lezers de voorkeur geven aan recente historie van maximaal 100 jaar geleden.

Elke83 was benieuwd wat de lezers vonden van de lengte van het boek. Voor haar had het boek wel dikker mogen zijn. Het antwoord hierop is wisselend. Een aantal lezers is het met haar eens, maar voor anderen was de lengte precies goed.

WAARDERING

De leesclub is met een prachtig gemiddelde score van 4,0 sterren afgesloten.

Van de veertien lezers, waardeerden vier lezers het boek met 3*** waaronder Christina Chris: “De personages worden niet allemaal goed uitgediept, wat jammer is want daardoor had het boek meer diepgang kunnen krijgen en blijft het nu op bepaalde stukken aan de oppervlakte. Het eind is wat rommelig hier had wat mij betreft wat meer aandacht aan besteed mogen worden.”
SherryBlueberry: “Hetgeen wat in het heden van mij niet had gehoeven, was het gebruik van bestaande BN’ers, omdat dit die verhaallijn vlakker maakte voor mijn gevoel. Ondanks dat is het wel een vermakelijk boek en ben ik van plan om enerzijds de andere zeven delen te zijner tijd te lezen en anderzijds is de fietstocht rond de kastelen op mijn to do lijstje gezet.”

Zes lezers hadden 4**** voor het boek over. SimoneGJ: “Door de vrij korte hoofdstukken, de afwisseling in tijd en het fijne taalgebruik vond ik het boek vlot lezen. De stukken van Guusje zijn het meest uitgewerkt en omvatten eigenlijk het verhaal waar Carmen in het heden stukje bij beetje meer over ontdekt. Hoewel de verhaallijn van Guusje behoorlijk heftig is op sommige punten, vond ik dit toch wel de mooiste en meest aangrijpende verhaallijn.”
Barisca: “Rachel van Charante schrijft heel beeldend, ze kan visualiserend schrijven en de sfeer komt goed over. De zinnen en het woordgebruik zijn prettig. Geen moeilijke woorden en de zinsopbouw is precies goed. Heldere zinnen en de hoofdstukken zij niet te lang. Het verhaal staat centraal in dit boek. Een verhaal dat heftig is. Daarom is het fijn om tussendoor en in mindere mate het verhaal van Carmen te lezen. Zij heeft het ook niet altijd makkelijk maar toch op een andere manier dan Guusje.”
Xmells: “De schrijfstijl is perfect gekozen want de woorden die gebruikt worden passen prima in het verhaal. Zelfs de namen van de personages sluiten mooi aan bij die tijd. Mede door het woordgebruik kan ik me nog meer inleven in het boek en waande ik mijzelf in Amsterdam in 1917.”

Tenslotte gaven vier lezers de volle 5****. Corine Smans: “Door de mooie schrijfstijl van de auteur wil je steeds maar verder lezen. Heel fijn zijn ook de korte hoofdstukken. Van Guusje kom je meer te weten dan van Carmen in dit boek. Haar karakter wordt meer uitgediept. Wellicht komen we meer te weten over Carmen in de volgende delen. Ik kijk dan ook zeer uit naar het volgende deel.”
CarineHeijmans: “Als je als schrijfster het voor elkaar krijgt, dat ik aan de ene kant zo langzaam mogelijk wilde lezen, om er langer van te genieten, maar tegelijk (zeker richting het einde) het boek niet meer weg kon leggen; dat ik diep meevoelde met de ene persoon en tegelijk een ontzettende afkeer kreeg van een andere; dat er momenten zijn van ontroering, meeleven, verontwaardiging en verrassingselementen; en dat ik reikhalzend uitkijk naar de vervolgdelen in de serie: dan heb je een heel goed boek geschreven!”