Naomi Novik is eregast op De Dag van het Fantastische Boek.

Deelnemers van deze leesclub en leden van de Hebban Scifi & Fantasy Club kregen de kans persoonlijk met haar te praten.

Vanuit de leesclub over het boek Spinning Silver hebben we de kans om met de schrijfster Naomi Novik te praten over haar nieuwe boek. We zijn netjes op tijd binnen in een kleine smalle zaal, met daarin een mooie lange houten tafel. Even voor tijd komt Naomi Novik al binnen wandelen en verontschuldigt zich, ze heeft last van haar keel en zal proberen niet teveel te praten. Gelukkig voor ons lukt haar dat niet :)

Demi heeft voor de club de vragen verzameld en stelt de eerste vraag, hoe is ze bij het verhaal van Spinning Silver gekomen.

Naomi vertelt dat Spinning Silver is ontstaan vanuit een kort verhaal. Het korte verhaal schreef ze in opdracht waarbij ze met verschillende mensen sprookjes in een nieuw jasje goten. Ze vond het moeilijk om een sprookje te kiezen, hierdoor wachtte ze tot het laatste moment om uit de keuzelijst te kiezen en waren al veel sprookjes vergeven.

Ze koos uiteindelijk om diverse redenen Repelsteeltje uit deze korte lijst. Het had antisemitische elementen in zich, zoals het goud en de omschrijving van de kabouter. Daarnaast had het persoonlijke motieven, haar oma smokkelde met gevaar voor eigen leven in Sovjet Unie goud voor dollars, omdat de roebel weinig waard was. Elementen die ze ook in Repelsteeltje terugvond.

Naomi koos ervoor om dit korte verhaal in de eerste persoon te schrijven. Het personage dat ze in gedachte had was een meisje dat deels buiten de maatschappij staat en worstelt met loyaliteit aan haar ouders, haar geloof en de gemeenschap, ze is boos op de buitenwereld omdat ze zich niet aan de regels houden. Dit is in tegenstelling tot Ontworteld, waar een meisje middenin de maatschappij staat en daaruit weggerukt wordt.

Naomi vertelt verder, het voelde voor haar een beetje zoals Litouwen rond de oorlog waar veel inwoners vreesden voor de Communisten in het oosten, maar waar veel joodse inwoners vreesden voor de Nazi's die opkwamen in het westen, dit zorgde voor spanningen in het land. 

Naomi leerde deze verhalen niet vanuit de geschiedenisboeken maar van de verhalen vaders familie. Ze zag het verhaal niet als een hervertelling van Repelsteeltje, maar een verhaal dat elementen bevat van het bekende sprookje, die op een andere en nieuwe manier zijn samengebracht. Het sprookje van Repelsteeltje is ook een bekend sprookje in het verhaal van Spinning Silver. Miryem de hoofdpersoon is ermee bekend. 

Met al deze elementen in haar achterhoofd begon ze met het schrijven van het korte verhaal met een woordtarget van 5 tot 8 duizend woorden.

Naomi vertelt dat toen ze de 11 duizend woorden aantikte en richting een einde schreef,  ze een zin moest schrijven die zou verklaren waarom de Staryk met Miryem wilde trouwen. Naomi plant haar verhalen niet, ze schrijft gaandeweg. Toen ze al schrijvende bij de verklarende  zin kwam, die nog steeds in het huidige boek zit (waar Miryem aan de Staryk vertelt dat ze niet echt de kracht bezit om zilver fysiek om te zetten in het goud. Waarbij de Staryk antwoordt dat als ze er over heeft op geschept en hij haar tot 3x toe heeft uitgedaagd en ze er in is geslaagd, dus wel degelijk iets kan) ontdekte Naomi dat dit het begin was van een langer verhaal in plaats van een einde aan haar verhaal. Ze maakte het korte verhaal wel af en stuurde het naar haar editor en gaf aan dat ze hiervan een boek wilde maken.

Demi geeft aan dat wat Naomi verteld heeft ook de vraag over de joodse invloeden in het verhaal al deels beantwoordt.

Naomi vertelt verder dat veel fantasy gebaseerd is op de Angelsaksische cultuur door de werken van Tolkien. Door gebruik te maken van iets nieuws wat van de gebaande paden afwijkt gaf haar dat veel inspiratie. Miryem is deels gebaseerd op haar oma die ze heeft gekend toen ze nog een kind was, en het verhaal van haar vaders familie. Haar oma was een sterke dappere vrouw. 

Ontworteld en Spinning Silver hebben beide een onderdeel van ervaringen van immigranten in zich. Spinning Silver, het deel waarbij je vlucht voor gevaarlijke situaties of juist de confrontatie aangaat om je omgeving te beschermen. Ontworteld gaat meer over op enige manier contact te houden met elkaar, wanneer je familie uit elkaar gevallen is.

Het verhaal dat ze schreef gaat niet zozeer over het joodse geloof. Miryem is joods opgevoed en dit beïnvloedt haar beweegredenen. Het hoort bij haar karakter. Het is niet de reden waarom ze dit verhaal heeft geschreven.

Demi vraagt naar de Staryk, waarop ze zijn gebaseerd.

Naomi vertelt dat het een samenraapsel is van vele invloeden, een deel van de Goblinkoning uit Labirint, een klein deel Tolkien-elfen, maar de belangrijkste factor zijn de elfen uit sprookjes, die je als je iets goed doet voor een wezen je belonen, maar die je als je opschept je straffen. Wat je ook terugvindt is hybris, een Griekse benaming voor hoogmoed.

Ook de kou, geïnspireerd door de verhalen van haar vaders familie die opgroeide op een plek waar de winter de vijand is en gevaarlijk. Goblin is het visuele deel, de hybris het karakter samengesmolten door de winter.

Demi vraagt hoe het kwam dat Miryem in de wereld van de Staryk ineens echt zilver kon veranderen in goud. Kwam dat omdat ze het talent al had om meer geld te maken van geld.

Naomi vertelg weer over de zin. Ze geeft aan dat haar magie niet de magie is als in bijvoorbeeld Dungons en Dragons waar het technisch is uitgelegd en verantwoord door middel van regels en wetten. Naomi wilde dat niet in Spinning Silver en Ontworteld. Hoewel ze de magie ook niet helemaal zonder regels wilde. Ze wilde magie dat meer vanuit emotie en intuïtie ontstaat, een soort sprookjesmagie. 

Magie zoals uit de verhalen over Baba Yaga, waarbij je als je aardig bent voor anderen en je komt daarna in de problemen, dat je dan wordt geholpen. Magie uit verhalen met een moraal, waaruit kinderen leren dat wie goed doet, goed ontmoet.

In Spinning Silver is de consequentie van de hoogmoed van Miryem waarbij ze opschept dat ze zilver kan veranderen in goud, dat de Staryk haar een onmogelijke taak geeft om haar te testen. Dit komt vaak terug in sprookjes dat er een onmogelijke taak wordt gesteld waar een beloning aan vast zit. Waarbij de onmogelijke taak door slim nadenken toch wordt opgelost. Door het onmogelijke te doen krijgt Miryem de echte kracht in de Staryk wereld.

Demi vertelt dat we dat inderdaad ook terugzien in de Staryk wereld,  waar de koning Miryem nog meer onmogelijke taken geeft die ze met slimheid oplost. Komt magie dan door slimheid?

Naomi geeft aan dat het niet het enige is. Dat is niet genoeg. Ze moet er echt voor werken en er voor lijden. Haar acties hebben consequenties. Ze krijgt het ook voor elkaar omdat ze zich te vriend maakt met haar bedienden, ze neemt verantwoordelijkheid voor hen, samen kun je meer dan alleen.

Demi vraagt waarom Naomi voor dit verhaal zes verschillende perspectieven gebruikt. 

Vanuit het korte verhaal wist ze dat Miryem boos was op de wereld om haar heen en dat gaf haar een eenzijdig perspectief. In het korte verhaal kwam Wanda ook al voor, die een kleine rol als bediende voor Miryem speelt. Naomi wilde graag ook haar verhaal terug laten komen, die in het begin niet wordt opgemerkt door Miryem, om zo het verhaal te verdiepen. Daarnaast wilde ze in eerste persoonsperspectief blijven schrijven omdat dat een verhaal persoonlijker en intiemer maakt.

Irina werd daarna toegevoegd, dit zijn de drie grootste verhaallijnen, maar ze wilde meer. In het begin wist ze niet hoeveel, maar uiteindelijk kwam ze tot het aantal zes, mede geïnspireerd door een joodse Havdalah kaars, dit is een gevlochten kaars met zes lonten.

Uiteindelijk zijn de zes karakters ontstaan doordat ze tijdens het schrijven ontdekte dat ze een gebeurtenis door de ogen van een andere deelnemer wilde laten zien. Dat ze meer wilde weten van de beweegredenen van de ander. Behalve de Staryk, deze wilde ze altijd als buitenstaander laten blijven.

Demi geeft aan dat ze het fijn vond dat we deze zes perspectieven geleidelijk aan leerden kennen en niet allemaal aan het begin. Naomi wil van ons weten of we het vervelend ervaarden als er ineens vanuit een ander perspectief werd geschreven. Wij allemaal gaven aan dat het heel natuurlijk voelde, de eerste keer dat Wanda de hoofdrol pakte in een scène was even vreemd, maar als snel raakte je eraan gewend. Je kon binnen de eerste paar zinnen al merken wiens perspectief dit was.

Naomi is blij om te horen, ze maakte zich er best een beetje zorgen om. Ze wist dat vooral de eerste wissel het moeilijkst zou zijn.

Demi sluit daarbij aan met de vraag of ze met zes perspectieven niet in de knoei kwam met personages en hun verhaallijn.

Ze had het een beetje nadat Miryem is verdwenen naar de Staryk-wereld en Wanda in haar huis is en bijna de rol van Miryem overneem. Wat te makkelijk voelde. Ze moest bij Wanda denken aan het sprookje van Hansje en Grietje waar ze samen met haar broer verdwaald is in het bos. Vanuit dat beeld moest ze terugredeneren waarom Wanda alleen was in het bos, waaruit de scène met de dood van haar vader is ontstaan.

Naomi raakt meer geblokkeerd bij het schrijven door te veel ideeën dan dat ze er geen heeft. Wanneer ze op een punt vastloopt dan brainstormt ze en vaak komt er wel een idee omhoog.

Demi vraagt Naomi naar haar favoriete personage. Voor Naomi is dat Myriem. Vooral omdat ze boos is.

Boos voor zichzelf in plaats van voor anderen wat in veel verhalen en zelfs maatschappelijk wordt neergezet. Ze komt voor zichzelf op. Vrouwen worden vaak neergezet als strijdbaar omdat ze anderen willen beschermen. Ze strijden tegen wapens omdat ze hun kinderen willen beschermen i.p.v. zichzelf.

Naomi vraagt dan aan ons welke personages wij als favoriet hebben.

Miryem komt eruit als favoriet, snel gevolgd door Wanda en Irina.

Miryem vooral doordat ze zelfzuchtig is, maar zonder een kwaadwillend persoon te zijn. Ze zorgt gewoon goed voor zichzelf.

Wanda door de groei die ze doormaakt, hoe ze lezen en schrijven als magie ziet en het leert.

Irina doordat ze door iedereen als verwend, nietszeggend persoontje wordt gezien en haar kracht en zelfvertrouwen vindt.

Demi vraagt of ze een boodschap in het verhaal heeft gestopt om aan lezers mee te geven.

Naomi schrijft niet met een specifieke boodschap in haar hoofd, maar ze probeert ware verhalen te vertellen ondanks dat ze verzonnen zijn. Ze probeert te schrijven met ware gevoelens en door dat te doen brengt ze haar visie op de wereld over. In dit verhaal had ze zes verschillende perspectieven en dat was fijn, ze wilde laten zien dat er geen een waarheid is. Naomi wilde overbrengen dat iedereen goed is in zijn eigen manier.

Miryem is niet zomaar zelfzuchtig en boos, ze wil dat mensen de regels volgen. Ze wil wat van haar is, ze wil niet stelen. Maar gewoon terug hebben wat haar toekomt. Dat is iets wat veel sprookjes in zich hebben. Haar gebrek aan compassie komt voort uit het feit dat ze zelf ook weinig compassie heeft gekregen. Ze moet deze vinden.

Demi vraagt of we meer verhalen gebaseerd op sprookjes verwachten.

Naomi weet het niet, ze werkt aan een paar korte verhalen. Nu is ze bezig met een kort verhaal dat aan het uitgroeien is tot een novelle dat gebaseerd is op een sprookje, maar ze vermoedt dat 1 van de 4 korte verhalen die zo nog moet schrijven gaat uitgroeien tot een boek. Ze vindt het waardevol en inspirerend om sprookjes te schrijven, net zoals ze graag fanfictie schrijft. Bij beide schrijf je veel dialogen, dat vindt ze prettiger dan schrijven vanuit een vast omlijnd punt.

Demi geeft aan dat Naomi lid is geweest van het bestuur van “Organization for Transformative Works” een organisatie voor bevordering van fanfictie. Het komt niet veel voor dat schrijvers fanfictie om armen. Veel schrijvers vinden het juist niet leuk als hun werk gebruikt wordt als basis voor fanfictie.

Naomi vertelt dat ze begonnen is met fanfictie schrijven. Hier begon ze in haar studententijd mee en deed dit voor 10 jaar, voordat ze bedacht professioneel schrijver te worden. Ze ziet zich eerst als fangirl. Ze krijgt voldoening om met elkaar iets te creëren. 

Ze vindt het jammer dat sommige schrijvers dit niet zo ervaren. Ze vindt het eigenlijk net zoiets als het onrechtvaardig vinden als iemand een slechte recensie plaatst over jouw verhaal. Het hoort bij het schrijven en publiceren van jouw verhalen. Ze ziet fanfictie als een manier waar lezers kunnen genieten van jouw verhalen. Het is een intieme manier om met schrijfkunst om te gaan. Een van de deelnemers vult aan dat het eigenlijk een compliment is als iemand fanfictie van jouw schrijfkunst wil maken.

Demi vraagt in welke fandoms ze graag schrijft.

Naomi antwoordt dat ze nu werkt aan Game of Thrones-stuk, omdat een vriendin een bid had gedaan, ze heeft in 4 dagen de 7 seizoen achter elkaar bekeken om haar te kunnen helpen. Ze heeft wel de gewelddadige stukken door gespoeld want daar houdt ze niet zo van. Wat het een stuk korter maakte.

Hoe ziet je gemiddelde schrijfdag eruit is de volgende vraag.

Naomi heeft geen gemiddelde schrijfdag, de ene dag schrijft ze niets, de andere dag meer dan vijfduizend woorden en tegenwoordig wordt haar schrijftijd beïnvloed door haar kind. Vroeger schreef ze het lekkerst tussen 3 pm en 3 am, ze schrijft graag met een deadline, een beetje druk zorgt ervoor dat ze creatief wordt. Een leuk feitje is dat ze werkt op een tredmolen-bureau. Je wandelt en typt tegelijk. Dat is goed voor je lijf.

Demi vraagt over haar computerspel Neverwinter Nights: Shadows of Undrentide. Zou ze haar eigen wereld als spel willen zien?

Net als met fanfictie zou ze dat geen probleem vinden. Als men iets moois maakt uit iets wat zij heeft gemaakt. Het ontbreekt haar alleen aan tijd, ze heeft nog genoeg ideeën om de rest van haar leven te blijven schrijven en ze vindt het ook fijn als ze een tijd aan een project heeft gewerkt om daarna vrij te zijn om verschillende kleine projecten op te pakken. Soms groeit een zo’n project uit tot wat groters. Een film /spel project gebaseerd op haar verhalen komt heel veel bij kijken, dat zou te veel tijdsinvestering vragen. Dat vindt ze het niet waard, ze is nu nog met nieuwe schrijfprojecten bezig.

Heb je advies voor nieuwe schrijvers?

Het basisadvies is veel schrijven en het allerbelangrijkste is schrijfsels afmaken. Dit leerde zij door fanfictie, ze moest verhalen schrijven en afronden om ze te posten en dan kon je verder over praten over je wereld waar je van houdt.

Iets afronden is het allermoeilijkste, dan weten ze niet hoe ze een probleem moeten oplossen. Iets beginnen is makkelijk en leuk, dan creëer je ideeën en de problemen, het oplossen van deze problemen is moeilijker en zorgt voor valkuilen, je lost het op door karakters te veel kracht te geven waardoor het onecht en makkelijk lijkt of door oplossingen die al veel gegeven zijn, waardoor ze voorspelbaar worden, en saai.

Hoe vaker je oefent met verhalen afsluiten hoe beter je wordt in het vinden van interessante oplossingen of het vertellen van standaard oplossingen op de goede manier. Er zijn veel verhalen die eindigen op "and then they kissed."

Voor beginnende schrijvers ziet ze het noodzakelijk om alles te beëindigen wat je begint ook al is het een slecht en makkelijk einde, zoals "toen werden ze verpletterd door rotsen" of "een komeet sloeg in op de aarde" en dan te bedenken waarom het einde wel of niet beviel.

Naomi vraagt naar onze ervaringen met Spinnig Silver.

- Vanessa vond het fijn om te lezen dat de karakters heel menselijk waren, niet de standaardhelden, die de wereld redden.

- Marjolein vond het mooi om te zien dat het leren lezen en schrijven als magisch werd omschreven. Dat ze Stephon een gave geeft voor het onthouden van namen en dat zo ook als gave beschrijft.

Een andere deelnemer vraagt of ze chronologisch schrijft.

Naomi antwoordt dat ze niet plant en scenes vooruit schrijft. Ze start en schrijft waar het verhaal haar heen brengt, hierdoor moet ze regelmatig terug in het verhaal om gebeurtenissen aan te passen om geen conflicten in het verhaal te schrijven. Dit is de reden waarom ze schrijft. Ze wil zelf ontdekken hoe het verhaal verder gaat en afloopt. Ze heeft wel gebeurtenissen en scenes in haar hoofd waar ze naar toe wil, dat zijn dan haar beloningen, om die scene te schrijven als ze er al schrijvend is aangekomen.

Bijvoorbeeld in de Termaraire boeken wist ze dat er ergens een actiescène zou komen. Ze vind actiescènes leuk om te schrijven, dus deze had ze al in haar hoofd. Ze schrijft toe naar een scène.

Een andere deelnemer vond het fijn om te lezen dat het fantasy-gedeelte heel natuurlijk en geloofwaardig aanvoelde en dat ze zich hierdoor thuisvoelde in het boek. Naomi geeft aan dat ze dit ook ziet, bijvoorbeeld dat Wanda lezen en schrijven eerst magisch vindt. Naomi geeft aan dat sommige technologieën voor onbekenden er magisch uit kunnen zien. Draadloos opladen bijvoorbeeld.

Je maakt magie geloofwaardig als de karakters ook geloofwaardig zijn.

Merel geeft aan dat het veel meer is dan een hervertelling van Repelsteeltje, er zit zoveel meer in. Naomi vertelt dat een sprookje veel meer is dan een plot. Dat is vaak het minste belangrijke deel.

In Ontworteld zitten veel aspecten van Belle en het beest, maar dan met de gedachte dat als het beest het innerlijke karakter is van een persoon, hoe kun je iemand dan weer menselijk maken.

In Spinning Silver zitten veel motieven van Repelsteeltje, het goud, het dansen om het vuur, de kroon, ketting en de ring, maar ze gebruikt ze niet een-op-een in relatie met het eigenlijke verhaal van Repelsteeltje.

Demi houdt van de mooie beschrijvingen in het verhaal, die je met aandacht moet lezen.

Ze is heel nieuwsgierig naar onze reviews. We beloven dat we ze in het Engels gaan schrijven en naar haar sturen.

Al snel is het uur voorbij en signeert ze onze exemplaren van Spinning Silver. Wat een sprookjesachtig avontuur om met de schrijfster zelf over haar boek te spreken.