Las jij mee met Twintig keer Dee? Dan ben je vast nieuwsgierig naar het eindverslag.
Het heeft even geduurd, ik heb als coördinator er op gezwoegd en er naar getuurd, het was een zwaar gelag.
Of eigenlijk viel het wel mee. Ik ben nu best content en tevree.  

Op een mooie leesdag begin juni, kletterden de flinterdunne, lichtgewicht boeken van Oliver Reps op onze deurmat. Het was niet alleen het gewicht dat ons opviel maar vooral het formaat. Dat was anders dan anders. De afbeelding op de omslag deed sommigen fronsen, zeker op het moment dat die vreemde witte cirkel onderaan nog geen belletje deed rinkelen. Toen de associatie met een iPad gelegd werd, kwam er verduidelijking, hoewel de foto nog vaag en dus mysterieus bleef.
Zou deze omslag ons in de winkel verleiden tot een aanschaf? 

MaartjeJ: De kaft en titel van dit boek zouden me eigenlijk niet zo opvallen, schat ik in. Door de oproep voor de leesclub en de preview ontdekte ik de bijzondere schrijfstijl en werd ik over de streep getrokken. Zo zie je maar de kaft vertelt niet het hele verhaal.....

Roos: Ik vind de cover van dit boek interessant wanneer ik er langer naar kijk, maar ik denk dat het me in de winkel niet was opgevallen…

What's in a name?

De titel vonden we wel boeiend, interessant en passend bij het verhaal. Dat maakte dat het best lastig bleek om een alternatieve titel te bedenken. Toch liet iedereen zijn hersens kraken en kwam elke deelnemer met een titel die ook mooi gepast had. 

Roos: Afstand

Gea: Hoe kleiner de afstand hoe groter

Evelien: Onderweg naar Dee 

Hullemans: Een enkeltje Berlijn?

Tau: Het lot beslist links / Toch ga ik voor rechts

Lisan: Bestemming onbekend

Wendy: Spoor der liefde

Diana: Twintig keer jij

Maartje: Uit het hoofd

Magalie: Het spoor zoek  ('La vache qui regarde passer les trains')

Marijke D: Mijmerend onderweg

Donderdesign: Afstand tussen Dee en mij

Touffie: Ik heb nog geen koe gezien

Debbie: Waar zijn de koeien?

Hetty: In gedachten op reis, een reis vol herinneringen

Gigi: Terwijl jij sliep, Ik breng je een latte

 

Als je het verhaal kent, dan herken je veel als je de titels allemaal achter elkaar leest. 

Personages

Als we de personages bespreken komt naar voren dat we wel een beeld hebben van de jongen in de trein maar dat Dee wat schimmiger is vormgegeven. Mede doordat zij niet of nauwelijks aan het woord komt en dat we het verhaal vooral zien vanuit zijn perspectief. Ondanks het scherpere beeld dat we van de jongen krijgen, lijkt toch iedereen een andere persoon voor zich te zien en lijkt hij in de ogen van de ene deelnemer onschuldiger en meer naïef dan in de ogen van de ander. Dat geldt trouwens ook voor Dee; ze wordt beschreven als bot en kortaf, maar ook wel als ‘slachtoffer’ van een knul die haar achterna blijft jagen. Hier is duidelijk dat een geschreven tekst door verschillende lezers ook verschillend geïnterpreteerd kan worden. Een film over dit boek zou ook in de ogen van elke deelnemer anders uitzien, met allemaal verschillende bekende en minder bekende personen en acteurs als optie. Mooi toch? 

Enkele beschrijvingen van Dee en de treinreiziger:

Wendy: Een beetje angstig en volgens mij heeft hij zich vastgeklampt aan Dee en dan weer losgelaten en dan weer vastklampen. Ik vraag me eigenlijk af of zijn emoties voor haar gezond zijn. En als ik dan terug ga lezen, lees ik wel dat Dee onafhankelijker was. Ze had ergens een plek gevonden in Berlijn. Hij maakt het gedaan, maar heeft ook onmiddellijk spijt om haar te verliezen. 

Hullemans beschrijft onze treinreiziger als volgt: Een onzekere zoeker. De focus op tijd en op tijd zijn, de getallen als houvast, vastklampen aan rituelen. Kortom iemand die door een beslissing van een ander uit z’n comfortzone moet. Wel een creatief iemand op schrift en visueel. Schrijver, fotograaf, chroniqueur. De ontwikkeling is iemand die met veel schroom de reis aanvat, maar naarmate het doel nadert zekerder wordt. Het komt wel goed. Het verhaal geeft te weinig vrij over de ontvangende partij, worden het open armen of een gesloten deur. 

Debbie ziet de jongen op deze manier: Ik vind hem enigszins getroebleerd, emotioneel onstabiel, zonder ambitie of doel. En hij bevindt zich middenin een mogelijk wat ongezonde handeling. Ik zou hem David noemen. Bowie heeft een grote rol in het boek. David en Dee.

Touffie ziet nog iets anders: De ik- figuur zie ik voor me als man met licht autistische trekjes. Doet geen gekke dingen, houdt van structuur en regelmaat en zo leeft hij ook zijn leven. 

De huidige en mogelijk ook de vroegere relatie tussen de jongen en Dee wordt op verschillende manieren gezien en geïnterpreteerd. 

Lisan beschrijft hun relatie: De relatie tussen Dee en de treinreiziger lijkt vanuit Dee langzamerhand te zijn uitgedoofd terwijl de treinreiziger alleen maar meer is gaan voelen. Ik heb het idee dat Dee door de afstand er achter is gekomen dat het niet is wat ze zocht, maar dat de treinreiziger zich nog wanhopig aan haar vastklampt. 

Verse Novel, een kennismaking

De wijze waarop het boek geschreven is, verse novel, spreekt best wel aan. De meeste deelnemers hebben nog niet eerder iets gelezen dat lijkt op deze manier van schrijven. Anderen hebben wel boeken gelezen met een vergelijkbare stijl maar is dat verse novel? Of toch poëzie? Of is daar weer een andere term voor? Helemaal zeker weten we het niet.
Samen zoeken we naar de opbouw, het ritme en de verschillende rijmvormen. Ondanks het beperkt aantal woorden, voelt het boek voor de meeste deelnemers toch als een compleet verhaal. Het aantal woorden maakt dus niet uit voor de volledigheid van een verhaal. Het is vooral hetgeen de auteur met dit beperkte woordaantal doet, dat van belang blijkt. 

Op de vraag of er een compleet verhaal gelezen werd gaf Vertelke dit antwoord:

Ja zeker! En ik ben er ook van overtuigd dat dit mijn leerlingen (16 tot 18 jaar) erg zal aanspreken: niet enkel omwille van de omvang, maar ook omwille van de herkenbaarheid.

Het inspringen van de tekst leek wel iets te doen met het ritme, maar voor de meesten deelnemers bleef het onduidelijk wat de reden was voor het inspringen op juist die momenten.

Evelien verwoorde het zo:

Die inspringende teksten vond ik wat lastig. Ik kan er niet direct een patroon in ontdekken.

Gea zag de trein nog net niet ontsporen:

Het lijken gedachten binnen zijn gedachten, en soms zijn het gedachten binnen de gedachten die binnen zijn gedachten zitten. Zijtakken met af en toe nieuwe lootjes voor hij weer op het juiste spoor terechtkomt.

Ook de deelnemers zijn creatief

Bij twee vragen gingen we creatief aan de slag om enerzijds onze waardering over het boek uit te spreken en anderzijds te bedenken hoe een vervolg op het boek zou uitzien. Het is heel leuk om te zien hoe iedereen hier aan de slag ging met rijmen en poëzie in het achterhoofd. Het leverde pareltjes van beschrijvingen op.

De auteur keek mee

Oliver Reps zorgde bij deze leesclub voor de kers op de taart door mee te lezen bij de discussie en, nog mooier, door vragen van lezers te beantwoorden. Hierdoor kregen we een inkijkje in het maakproces van Twintig keer Dee en ook over de visie van Reps over de personages, de motieven, de rijmvorm en het verhaal.

 Tau bracht haar vragen ook hier op een creatieve wijze naar voren, door de stijl van het boek aan te houden. 

Afsluitend

Al met al lazen we een bijzondere novelle. Er viel van alles over te vertellen, waarbij het mooi was dat Oliver Reps ons kwam vergezellen. 

We gaven Reps en elkander veren, omdat we zijn en elkaars creaties konden waarderen. 

Moesten we dit boek een gezamenlijke sterrenwaardering geven, dan kwamen we op een drie-komma-zeven. 

Ik dank jullie allen voor jullie deelname. Ik vond het leerzaam en gezellig samen. Het mooist zou het zijn als ook jullie dat kunnen beamen. 

Tot een volgende keer maar weer.